EKONOMİK
FORUM
75
i
pazarında yakalayamadı. 1996-2012 dö-
neminde Çin’in toplam ithalatı 13 katına
çıkarken, Türkiye’nin Çin’in toplam itha-
latından aldığı pay 1996 yılında %0,5 iken
2012 yılında itibarıyla %0,15’e geriledi.
Türkiye’nin Çin’e ihracat yaptığı ürünler
de diğer Asya ülkelerine sattıklarıyla ben-
zerlik gösteriyor. Türkiye Asya pazarında
yalnızca hammadde ve doğal kaynak ürün-
leri satabiliyor.
Türkiye’nin ihracattaki pazar payı son
yıllarda Avrupa’dan Orta Doğu ve Kuzey
Afrika ülkelerine kaydı. 2000 yılında Tür-
kiye Orta Doğu’nun ithalatında yalnızca
%1,2 pay alabilirken, 2012 yılında bu oran
%4,6’ya yükseldi. Doğu Asya ülkeleri ise
hem Türkiye’nin ihracatında çok küçük
paya sahip hem de bu ülkelere olan ihra-
catın artış hızı oldukça düşük. Türkiye’nin
Uzak Doğu ülkelerinin ithalatında önem-
li bir pay alamamasının nedeni aslında
Türkiye’nin uzak pazarlara mal göndere-
memesinden kaynaklanıyor. 2011 ihracat
verilerine göre, Çin ihracat sepetindeki
malların ortalama ihracat menzili 6843 ki-
lometre iken, Türkiye’nin ihracat menzili
yalnızca 2846 kilometre.
4
Türkiye son yıllardaki hızla artan ih-
racat hacmine rağmen hızlı yükselen pa-
zarlarda yer elde edemedi. Özellikle Asya
pazarında yalnızca niteliksiz ve ucuz do-
ğal kaynak ürünleri ihracatıyla var olması
Türkiye’yi ekonomik geleceği açısından
düşündürücü. Türkiye’nin Asya pazarında
hammadde ihraç etmekten öteye geçeme-
mesinin altındaki en önemli neden Tür-
kiye’nin mevcut sanayi yapısından kay-
naklanıyor. İhracat yapısı üretim yapısına
bağlı dolayısıyla bu da düşük büyüme ve
yüksek cari açık probleminin ancak etkin
bir sanayi politikasıyla çözülebileceğine
işaret ediyor.
Dipnotlar:
1)
Petrol hariç dış ticaret dengesi toplam
ihracat ve ithalattan Harmonized System
(HS-2) 27 çıkarılarak hesaplanmıştır, 2012.
2)
TUİK 2013 dış ticaret verilerini açık-
lamasına rağmen Comtrade Çin için henüz
2013 ihracat rakamlarını açıklamadığından,
dünya ihracatı karşılaştırmalarında 2012 ve-
risi kullanılmıştır.
3)
Makine sektörünün payı Harmonized
System (HS-2) 84 ve 85 alınarak hesaplan-
mıştır
4)
guven_sak/turkiyenin_ufku_neden_bu_ka-
dar_dardir-1147936
ARAŞTIRMA
CAGR (1996-2012 İhracatın Kümülatif Artış Hızı
Türkiye’nin Toplam İhracatının Ana Pazarlardaki Toplam
İthalattan Aldığı Pay (2000-2012)
Afganistan
Fransa
İtalya
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
-1
-2
-6
0
6
12
18
24
30
36
42
Suudi Arabistan
Brezilya
İran
BAE
Hindistan
Katar
Şili
Filipinler
G. Kore
Japonya
Malezya Vietnam
Singapur
Tayland
Çin
Almanya
Rusya
Irak
Meksika
Hong kong
5,0
4,5
4,0
3,5
3,0
2,5
2,0
1,5
1,0
0,5
0,0
MENA
AB
0,8
1,2 1,2
K. AMERİKA
0,1
0,4
0,3
D. ASYA
0,1 0,1
0,2
1,2
2,0
4,6
2000
2010
2012
