PROJEKSİYON
ÖZEL SEKTÖRÜN DIŞ BORCU:
Alaattin AKTAŞ
Ô
GÖSTERGELER
EKONOMİK
FORUM
115
i
Kabul etmek gerekir ki 2013, ekonomide
birçok yönden kritik bir yıldı. Mayısta, FED’in
tahvil alımını azaltabileceğine dönük açıkla-
mayla başladı kritik günler. Hemen peşi sıra
gelen Gezi eylemleriyle sıkıntı daha da büyü-
dü. Döviz, dalgalı bir seyir izlemekle birlikte
yönünü yukarı çevirmişti artık. Ne Merkez
Bankası Başkanı Erdem Başçı’nın ağustos so-
nunda yaptığı sözlü müdahale işe yaradı, ne
dövizin belinin kırılacağına ilişkin vaatler…
Türkiye, uzun süre de faiz artışına ayak dire-
di. Döviz satarak, kurdaki yükselmenin önüne
geçilebileceği umuldu.
Ama olmadı. Yüklü miktarda döviz sa-
tılmasına rağmen artış sürdü. Nihayet, ocak
ayındaki olağan toplantıdan bir hafta sonra
gerçekleştirilen olağanüstü gece yarısı toplan-
tısıyla faizde artış kararı alındı. Böylece, 2.39’a
kadar fırlamış olan doların hızı kesildi; dolar
2.17’ye kadar geriledi.
Dövizin yükselmesinden en büyük zararı
görecek kesimlerin başında, hiç kuşku yok ki
özel sektör geliyor. 2013’teki onca zorluk ve
geleceğe dönük belirsizliğe rağmen özel sektö-
rün dış borcu arttı. Hem de ne artış!
ÖZEL SEKTÖRÜN DIŞ BORCU 2013
SONUNDA 266.3 MİLYAR DOLARLA
REKOR KIRDI
Yıllık borç artışında da rekor adeta kıl
payı kaçırıldı. Özel sektörün dış borcu geçen
yıl tam 39.3 milyar dolar arttı. Bu, şimdiye
kadarki en yüksek ikinci artış. Özel sektörün
dış borcu daha önce 2007 yılında 39.9 milyar
dolarlık bir artış göstermişti.
Ancak kabul etmek gerekir ki, 2007 ile
2013’ü kıyaslamak pek doğru olmasa gerek.
Rakamsal bazda hemen hemen aynı gerçekleş-
me olmuş; ancak 2013, döviz kurundaki dal-
galanma ve yaşanan kaygı anlamında 2007’ye
Özel sektörün dış borcu rekor düzeyde
(Milyon $)
Yurt dışından sağlanan
kısa vadeli kredi
Diğer (*)
-3
Toplam
kısa vadeli
borç
(1+2+3)
Toplam
uzun
vadeli
borç
GENEL
TOPLAM
(Kısa+uzun
vadeli)
Ticari kredi
hariç (1)
Ticari kredi
-2
2004
10,183
12,593
4,300
27,076
36,839
63,915
2005
13,301
15,011
5,706
34,018
50,694
84,712
2006
10,755
16,383
11,402
38,540
82,172
120,712
2007
8,579
21,084
9,037
38,700
121,894
160,594
2008
10,638
22,032
14,727
47,397
140,973
188,370
2009
6,599
21,101
15,928
43,628
128,455
172,083
2010
19,071
22,765
29,615
71,451
119,370
190,821
2011
25,149
25,373
23,067
73,589
126,370
199,959
2012
30,995
26,390
31,091
88,476
138,483
226,959
2013-1.Ç.
36,076
29,700
35,110
100,886
139,186
240,072
2013-2.Ç.
36,494
33,167
38,940
108,601
143,582
252,183
2013-3.Ç.
39,111
30,428
37,981
107,520
147,919
255,439
2013-4.Ç.
41,177
32,324
37,186
110,687
155,593
266,280
FARK
1.çeyrek
5,081
3,310
4,019
12,410
703
13,113
2.çeyrek
418
3,467
3,830
7,715
4,396
12,111
3.çeyrek
2,617
-2,739
-959
-1,081
4,337
3,256
4.çeyrek
2,066
1,896
-795
3,167
7,675
10,842
2013
10,182
5,934
6,095
22,211
17,110
39,321
(*)
Yurtdışı yerleşiklere olan TL ve döviz cinsi mevduat gibi yükümlülükleri gösteriyor.
