İstihdam artışına en büyük katkı hizmetler
sektöründen geldi. Ayrıca sanayi sektöründe-
ki istihdam artışı da dikkat çekici oldu. Sanayi
sektöründe 205 bin, hizmetler sektöründe 505
bin, inşaat sektöründe ise 73 bin kişilik artış
yaşandı. Yüzdesel anlamda sanayi sektörü istih-
damında %4,3, hizmetler sektörü istihdamında
%4,1, inşaat sektörü istihdamında %4,3’lük
artış yaşanırken, tarım istihdamında %1,3’lük
azalış meydana geldi. 2008 yılında artmaya baş-
layan tarım istihdamı ilk kez 2012 yılında azaldı
ve bu azalış 2013 yılında da devam etti.
İşteki duruma göre istihdamın dağılımına
bakıldığında, ücretli ve yevmiyelilerin sayısının
önemli bir biçimde arttığı görüldü. 2013 yılında
ücretli ve yevmiyeli çalışanlardaki artış ve ücret-
siz aile işçilerindeki azalış değerlendirildiğinde
istihdamın kalitesi açısından olumlu bir tablo
ortaya çıktı. Dolaysıyla, kırılgan istihdam oranı
önemli ölçüde geriledi.
Ücretli ve yevmiyelilerin sayısı 2013 yılında
bir önceki yıla göre 734 bin kişi arttı ve toplam
istihdam içindeki payı %64,1’e yükseldi. Aynı
dönemde ücretsiz aile işçisi sayısı 51 bin kişi
azaldı ve istihdam içindeki payı %12,6’ya geri-
ledi. İşveren sayısı da 56 bin kişi azaldı. Kendi
hesabına çalışanların sayısı ise 78 bin kişi artar-
ken, istihdam içindeki payı da %18,7 oldu. Üc-
retsiz aile işçileri ve kendi hesabına çalışanları
kapsayan kırılgan istihdam oranı ise 0,8 puan
gerileyerek %31,3’e düşüş gösterdi.
Kayıt dışı istihdam, 2013 yılında hem sayı
hem de oran olarak hızlı azalma eğilimini sür-
dürdü. Kayıt dışı istihdam 2013 yılında bir ön-
ceki yıla göre 307 bin kişi azalarak 9,4 milyon
kişiye düştü. Ayrıca kayıt dışı istihdam oranı
aynı dönemde %39’dan %36,7’ye geriledi. Ta-
rım sektöründe kayıt dışı istihdam 0,3 puan
azalarak %83,3 olurken, tarım dışı sektörlerde
ise %24,5’ten %23,3’e geriledi. Kayıt dışı istih-
dam oranında görülen azalış son dönemlerde
Türkiye’de kayıt dışı istihdamla yapılan müca-
delenin olumlu sonuçlarını ortaya koyuyor ve
artan istihdamın kalitesi bakımından da olumlu
görülüyor.
Özetle, 2013 yılında Türkiye ekonomisinin
vasat büyüme performansına bağlı olarak istih-
dam yaratma gücünde bir miktar azalma yaşan-
dı. Nüfustaki artışı karşılayacak kadar istihdam
artışı sağlanamadı. 2010-2012 döneminde
kentlerde artan iş gücündeki nüfusun%145’i is-
tihdam edilebilirken, 2013 yılında ancak %79’u
istihdam edilebildi. Dolayısıyla, ekonominin
istihdam yaratma gücünün azalmasından kaygı
duymalıyız. Buna karşılık istihdamın kayıtlı ve
kaliteli kısmının artmaya devam etmesi olumlu
bir gelişme olarak değerlendirilmeli.
2
013 yılına ait istihdam verileri açıklandı. 2009 yılından itiba-
ren azalış eğilimine giren işsizlik oranları, 2013 yılında iş gücü-
ne katılma oranındaki yükselme nedeniyle 0,5 puan artış gös-
terdi. 2012 yılında işsizlik, tarım dışı işsizlik ve genç işsizliği
oranları sırasıyla % 9,2, %11,5 ve %17,5 iken, 2013 yılında bu oranlar
sırasıyla %9,7, %12 ve %18,7’ye yükseldi.
Türkiye genelinde işsiz sayısı 2013 yılında bir önceki yıla göre 229
bin kişi artarak 2 milyon 747 bin kişiye ulaştı. İşsizlik oranlarına kadın
erkek ayrımında bakıldığında, 2013 yılında bir önceki yıla göre işsizlik
oranı erkeklerde 0,2 puan artarak %8,7 olurken, kadınlarda 1,1 puan ar-
tarak %11,9 seviyesinde gerçekleşti. İşsiz sayısı da bir önceki yıla göre
229 bin kişi artarak 2 milyon 747 bine yükseldi.
Kentlerde işsizlik oranı 0,4 puanlık artışla %11,5, kırsal yerlerde ise
0,6 puanlık artışla %6,1 oldu. Tarım dışı işsizlik oranı bir önceki yıla göre
0,5 puanlık artışla %12 seviyesinde, 15-24 yaş grubundaki genç nüfusta
işsizlik oranı ise 1,2 puanlık artışla %18,7 olarak gerçekleşti.
İşsizlik oranının tüm eğitim düzeylerinde artış göstermesi dikkat
çekiyor. İşsizlik oranının okuryazar olmayanlarda ve lise altı eğitimliler-
de daha fazla arttığı gözlemleniyor. En yüksek işsizlik oranı %12 ile lise
mezunlarında görülüyor. Bir önceki yıla göre lise mezunlarında işsizlik
oranı 0,2 puan artarken, yükseköğretim mezunlarında işsizlik oranı 0,2
puan artarak %10,3’e çıkıyor. İşsizliğin lise altı eğitimlilerde %8,7’den
%9,3’e ve meslek lisesi mezunlarında da %10,1’den %10,5’e yükseldiği
görülüyor.
İşsizlik oranının en yüksek olduğu bölge %14,5 ile Güneydoğu Ana-
dolu bölgesi iken, en düşük olduğu bölge %6,7 ile Batı Karadeniz ve Doğu
Anadolu bölgeleri oldu. En yüksek istihdam artışı 206 bin kişi ile Gü-
neydoğu Anadolu bölgesinde gerçekleşti. Buna karşılık en fazla istihdam
azalışı Doğu Karadeniz bölgesinde görüldü. Bu bölgede toplam istihdam
73 bin kişi azaldı.
İstihdam edilenlerin sayısı 2013 yılında, geçen yıla göre 703 bin kişi
artarak 25milyon 524 bin kişiye yükseldi. Tarımsektöründe çalışan sayısı
82 bin kişi azalırken, tarımdışı sektörlerde çalışan sayısı 785 bin kişi arttı.
Tarım dışı sektörlerin istihdam içindeki payı artarken, tarım sektö-
rünün payı son 10 yılın ikinci en düşük değerine geriledi. İstihdam edi-
lenlerin%23,6’sı tarım, %19,4’ü sanayi, %7’si inşaat, %50’si ise hizmetler
sektöründe yer aldı. Bir önceki yılla karşılaştırıldığında hizmet sektörü-
nün istihdam edilenler içindeki payı 0,6 puan, sanayi sektörünün payı
0,3 puan, inşaat sektörünün payı 0,1 puan artarken, tarım sektörünün
payının ise 1 puan azaldığı görüldü.
İş gücüne katılma oranı, 2013 yılında bir önceki yıla göre 0,8 puan
artarak %50,8 oldu. Erkeklerde iş gücüne katılma oranı bir önceki yıla
göre 0,5 puanlık artışla %71,5, kadınlarda ise 1,3 puanlık artışla %30,8
olarak gerçekleşti. Çalışma çağındaki nüfus 55,6 milyona yükseldi. Çalış-
ma çağı nüfusu %1,6 artarken, iş gücü %3,4 arttı. İş gücüne katılma ve
istihdamoranları, kadın ve erkeklerde artış gösterirken, kadın isdihdamı
artışının oldukça belirgin olduğu görülüyor.
Bölgelerdeki istihdamın sektörel dağılımına bakıldığında, tarım sek-
törünün payının en yüksek olduğu bölge %49,7 ile Doğu Anadolu, sanayi
sektörünün payının en yüksek olduğu bölge %36,9 ile Doğu Marmara,
hizmetler sektörünün payının en yüksek olduğu bölgeler ise %64 ile İs-
tanbul ile İç Anadolu bölgeleri oldu.
2013 yılında tarım istihdamındaki azalışa rağmen toplam istihdam
bir önceki yıla göre 703 bin kişi arttı. Bu dönemde istihdam geçen yıla
göre %2,8 gibi önemli bir artış gösterdi. Tarım istihdamı 82 bin kişi aza-
larak 6 milyon 15 bine gerilerken, tarım dışı istihdam 783 bin kişi arta-
rak 19 bin 509 kişi oldu.
EKONOMİK
FORUM
7
i
