PROJEKSİYON
AÇIK POZİSYON:
Alaattin AKTAŞ
Ô
GÖSTERGELER
EKONOMİK
FORUM
113
i
Finansal kesim dışındaki firmaların,
yani reel sektörün döviz varlık ve yüküm-
lülük farkını gösteren açık pozisyon, mayıs
sonu itibarıyla 169 milyar 971 milyon dolar
düzeyinde. Yani yaklaşık 170 milyar dolar-
lık bir açık pozisyon söz konusu. Merkez
Bankası verilerine göre, açık pozisyon nisan
sonunda 169.3, mart sonunda 165.5 milyar
dolardı. Yani mayıs itibarıyla az da olsa bir
artış var. Ancak, açık pozisyonun geçen yıl
sonundaki 173.6 milyar doların altında ol-
duğu da bir gerçek.
Aydan aya olan birkaç milyar dolarlık de-
ğişiklikler aslında öyle çok da önemli değil.
Bu küçük oynamalara takılmamak ve resmin
bütününü gözden kaçırmamak gerekiyor.
170 milyar dolarlık açık pozisyonun bu-
günlerdeki kurdan karşılığı (2.17’lik dolar
kuruyla) yaklaşık 369 milyar lira. Yani dolar
kuru 1 kuruş, evet yalnızca 1 kuruş arttığında
reel sektörün açık pozisyondan kaynaklanan
yükü 1.7 milyar lira büyüyor.
Bazen tuhaf değerlendirmeler yapılıyor.
Açık pozisyonu olmayan şirketler pek bir ra-
hat. Hele hele vatandaş, “Borcu olan şirket
düşünsün, bana ne” havasında. Ama konu
döviz olunca, “ateş düştüğü yeri yakmıyor”,
her yer yangın yerine dönüveriyor.
Döviz borcu, dönüp dolaşıp kurların yuka-
rı gitmesi demek. İster döviz borcu bulunma-
yan küçük sanayici olsun, ister sıradan ve dö-
vizle doğrudan hiçbir işi olmayan bir çalışan
ya da esnaf, hiç kimse “Kur artışından bana
ne” diyebilir mi? Var mı böyle bir şansımız?
İşte o yüzden diyoruz ya dövizde “ateş
düştüğü yeri yakmıyor, her yeri yakıyor”
diye...
Elbette bugünden yarına bu 170 milyar
doların kapatılması gerekmiyor. Hatta kısa
vadeli açık pozisyon yalnızca 10 milyar dolar,
yani hem düşük, hem eğilim olarak özellikle
geçen yılın ortasından itibaren azalıyor. Ama
yine de dövizdeki açık pozisyon, hepimiz için
Açık pozisyon
(Milyon $)
Dolar kuru Açık pozisyon
(Milyon
¨
)
2002
6.538
1,6345
10.686
2003
18.449
1,3958
25.751
2004
19.082
1,3421
25.610
2005
21.952
1,3430
29.482
2006
28.807
1,4131
40.707
2007
53.861
1,1647
62.732
2008
71.324
1,5123
107.863
2009
70.805
1,5057
106.611
2010
92.423
1,5460
142.886
2011
122.608
1,9065
233.752
2012
138.968
1,7826
247.724
2013
173.614
2,1343
370.544
Mart 14
165.474
2,1898
362.355
Nisan 14
169.285
2,1180
358.546
Mayıs 14
169.971
2,0922
355.613
Açık pozisyon, en büyük dert
