GÖSTERGELER
114
EKONOMİK
FORUM
hıza ulaşamadı, bunun sonucunda da ve kasım
ayındaki üretim 2013’ün altında kaldı.
Son çeyrek yatay olabilir
Sanayi üretimi 2014’ün ilk üç çeyreği topla-
mında 2013’ün aynı dönemine göre %3,8 ora-
nında artış göstermişti. Ekim ve kasım ayları
toplamındaki artışın oranı ise %1,4’e indi.
Görülüyor ki, artış eğiliminde çok belirgin
bir yavaşlama var. Aralıkta da, kasımdaki gibi
2013’ün altında kalınması ya da en iyi ihtimal-
le 2013’le benzer düzeyde bir üretim gerçek-
leşmesi beklenebilir. Bu durumda, ekimdeki
%4,5’lik artışın etkisinin iyice sıfırlanması,
bir başka ifadeyle 2014’ün son çeyreğindeki
sanayi üretiminin, 2013’le hemen hemen aynı
düzeyde oluşması söz konusu olacak demektir.
GSYH’nin yaklaşık dörtte birini oluşturan
sanayi üretiminin düzeyi, büyümeye yansı-
ması yönüyle önem taşıyor. Son çeyreğin ilk
iki ayındaki gerçekleşme, sanayi üretiminden
büyümeye öyle çok büyük bir katkı gelme-
yeceğini gösteriyor. Özellikle aralık ayına
ilişkin tahminlerin pek olumlu olmaması,
bu katkının iyice sınırlı kalacağı yorumlarını
beraberinde getiriyor.
Hem zaten 2014 büyümesine ilişkin öyle
ince eleyip sık dokumaya da pek gerek kal-
madı sayılır. Yılın tümündeki büyümenin
%4’lük hedefin çok gerisinde kalacağı zaten
belli. Özellikle üçüncü çeyrekteki %1,7’lik çok
düşük gerçekleşmeden sonra, yılın tümüne iliş-
kin umutlar iyice azaldı. Gözler de tümüyle bu
yıla çevrildi.
Büyüme nasıl hızlanacak?
Petrol fiyatlarının umulmadık ölçüde dü-
şüyor olması sayesinde büyümemizin tahmin
edilenin ötesine geçeceği dile getirilir oldu. Bu
konuda hata yapıyor gibiyiz. Büyümede bu yıl-
ki öngörümüz yine %4. Şimdi, petrol fiyatları
düştüğü için bu oranı çok kolaylıkla yakalaya-
cağımız, hatta daha yukarıda gerçekleşmeye
ulaşacağımız görüşü dile getiriliyor.
Biz de hep diyoruz ki, büyüme özünde
üretim demekse, ürettiklerimize iç ya da dış
pazar ağırlıklı olmak üzere alıcı bulacaksak,
iç pazarı daraltmak için her geçen gün adım
atıyorsak, dış pazarımız olan ülkelerde de AB
cephesinde ekonomik sıkıntı yüzünden, petrol
geliri olanlarda petrol fiyatlarının düşmesi
yüzünden bir alım gücü düşmesi varsa, üret-
tiğimizi kime satacağız ki üretimimizi artıra-
lım. Yoksa sanayicinin göz göre göre stoğa mı
çalışacağını sanıyoruz...
altında görme olasılığımız bile var. Ancak, çok
sert geçen kış yüzünden gıda maddelerinde
pek de hesaba katılmayan bir fiyat artışı görme
riskimiz de yok değil.
Özellikle petroldeki fiyat düşüşle diğer mal
ve hizmetlerde yaşanabilecek artışlar birbirini
götürür ve ocak ayında fiyatlar sabit kalırsa yıl-
lık enflasyon %6,1’e gerileyecek demektir. Ocak
ayında fiyatların %0,2 dolayında gerilemesi ha-
linde ise yıllık enflasyon %6’nın altına inecektir.
Tüm bu varsayımlar gerçekleşmez ve hani
olur ya ocak ayında fiyatlar %1 dolayında ar-
tar, o durumda bile yıllık enflasyon % 7,1’e
gerileyecektir. Bu da, aralık sonuna göre yıllık
oranda 1 puanı aşkın bir geri çekilme anlamı-
na gelecektir. Ocakta %1 gibi bir artış da pek
beklenmediği için ocak sonu itibarıyla yıllık
enflasyonun %6,5 dolayında gerçekleşmesi en
makul tahmin gibi görünmektedir.
Takvim ve mevsim etkisinden arındırıl-
mamış sanayi üretimi 2014 yılında ikinci kez
2013’ün altında kaldı. İlk olarak temmuz ayın-
da %4,6’lık bir üretim gerilemesi görülmüştü.
Üretimin 2013’ten daha düşük gerçekleştiği
ikinci ay ise %1,2’lik oranla kasım oldu. As-
lında kasım ayında sanayi üretiminin 2013’ün
altında kalması pek sürpriz sayılmaz, bu zaten
bekleniyordu. Baz etkisi böyle bir sonuç do-
ğuracaktı. 2013’ün kasım ayı, sanayi üretim
endeksinin şimdiye kadar ulaştığı ikinci en
yüksek düzeye işaret ediyordu. Ayrıca, sanayi
üretimi 2014’ün ağustos, eylül ve ekim ayların-
da yüksek denilebilecek düzeylerde oluşmuş,
2013’ün çok üstüne çıkılmıştı, bir anlamda artı-
şın hız kesmesi normaldi. Nitekim öyle de oldu.
2014’te ekimden kasıma geçiş hızı, 2013’teki
2014
2013
Ocak
7,1
2,2
Şubat
4,6
1,4
Mart
4,2
0,2
Nisan
4,5
4,7
Mayıs
1,7
1,9
Haziran
1,6
3,0
Temmuz
-4,6
5,9
Ağustos
12,5
-1,3
Eylül
4,5
6,5
Ekim
4,5
-0,5
Kasım
-1,2
4,7
Aralık
6,9
Önceki yıla göre
değişim (%)
ÜRETİM:
