58
EKONOMİK
FORUM
EKO ANALİZ
dünya ekonomisinin en önemli enerji
ve ticaret aktörlerinden. Bu açıdan ne
Yunanistan’a ne de Güney Kıbrıs’a ben-
ziyor. Mevcut şartlar daha kötüleşmezse
dahi Rus ekonomisi 2015 yılında %5’e
yakın bir daralma yaşayacak. Rusya’nın
toplam ihracatının üçte ikisi doğalgaz ve
petrolden oluşuyor. Rusya’nın bütçe ge-
lirlerinin neredeyse yarısı enerjiden elde
edilen gelirler.
Düşen petrol fiyatları, Avrupa ve
ABD’nin Rusya’ya uyguladığı ekonomik
ve finansal ambargolarla birleşince Rusya
için “kusursuz fırtına”ya dönüştü. Rusya
bu yıl içine düşen 150 milyar dolarlık dış
borç servisini nasıl karşılayacak? Rus-
ya’nın rezervleri 388 milyar dolara kadar
geriledi geçtiğimiz ay itibarıyla. Ruble’de-
ki değer kaybını önlemek ve gelen dış borç
yükümlülüklerini karşılamak için rezerv-
lerini kullanmaya devam edecek. Rezerv-
ler azaldıkça Ruble’ye spekülatif ataklar
artar ve kar topu etkisi yaratır. Özet-
le Rusya’nın dış borç servisinde sıkıntı
yaşaması dünya ekonomisini resesyona
sokabilecek güçte. Özellikle de Avrupa
bankacılık sektöründe yeni bir likidite
hatta batık krizini tetikleyebilir. Çünkü
Avrupa bankalarının geçmişte açmış ol-
duğu kredilerden dolayı Rusya riski çok
büyük.
YENİ BİR EKONOMİK KRİZ
2015 yılında dünya ekonomisi için en
büyük tehdidin düşen petrol fiyatları ve
Rusya olduğunu düşünüyorum. Petrolün
düşmesinde temel faktörler elbette etki-
li. Çin, Avrupa ve Japonya gibi lokomotif
ekonomilerdeki durgunluk, petrole olan
talebin düşmesine neden oldu. Talep za-
yıflığı da fiyatların düşmesini beraberin-
de getirdi. Ancak dünya borsa endeksle-
rinin kriz sonrası dönemin zirvelerinde
olduğu bir dönemde petrolde 40 dolarlı
düzeyleri temel faktörlerle açıklamak
mümkün değil. Petrolde yaşananlarda
OPEC içindeki pazar savaşı, OPEC ve
OPEC dışı petrol üreticileri arasındaki
pazar savaşı, Suudi Arabistan’ın ABD’deki
kaya gazı yatırımlarına sekte vurmak için
petroldeki düşüşe kayıtsız kalması da en
az temel faktörler kadar etkili. Yazımın
başlığını “petroldeki düşüşe sevinelimmi
üzülelimmi” diye belirlememin nedeni de
bu. Dünya ekonomisinin yeni bir krize
bir negatif haber kadar uzak olduğunu
hatırlatarak bitiriyorum.
getireceği faydalardan dem vuruyor. Doğru, petrol fiyatların-
daki düşüş vergi indirimi etkisi yaratıyor. Bir başka ifadeyle,
harcanabilir kişisel gelirin daha büyük bir bölümünün enerji
hariç mal ve hizmetlere yönelmesine olanak sağlıyor. Bu da
dünya ekonomik aktivitesine momentum sağlayacak bir
faktör. Doğru, petrol fiyatlarındaki düşüş dünya genelinde
enflasyonun düşük kalmasına neden olacak. Bu da başta
FED olmak üzere gelişmiş ülke merkez bankalarının dü-
şük faiz politikalarını daha uzun süre devrede tutmalarına
olanak sağlayacak. Faizlerin daha uzun süre düşük kalması
da, dünya ekonomik aktivitesinin daha hızlı toparlamasına
destek olabilecek.
PİYASALARDA RUSYA RİSKİ
Sanayinin en önemli girdilerinden biri olan bir petrol
fiyatının düşmesi ve düşük düzeylerde kalması yukarıdaki
etkileşim kanalları üzerinden dünya ekonomisi için olum-
lu. Özellikle Türkiye gibi enerji ihtiyacının çok büyük bir
bölümünü dışarıdan karşılamak zorunda olan ülkeler için
çok daha olumlu.
Ancak bu tek taraflı bakış açısının ıskaladıklarını masaya
yatırmakta yarar var. Ekonomilerin birbirlerine olan bağları
sadece ticaret kanallarıyla sınırlı değil. Finansal kanallar ve
psikolojik kanallar en az ticaret kanalları kadar etkili.
İşte tam bu noktada Rusya öne çıkıyor. Dünya ticaretinde
eti budu olmayan Yunanistan ve Güney Kıbrıs gibi ekono-
milerin bile daha birkaç yıl önce küresel finans piyasala-
rında ciddi türbülanslar yaratabildiğine şahit olduk. Rusya
