EKONOMİK
FORUM
33
i
SAĞLIK
24) Glokom tanısı için hangi testler yapılır?
Glokom tanısı görme sinirinin fonksiyonunu ve görünümü-
nü objektif olarak değerlendiren testlerle konur. Bunlar arasın-
da göz dibi muayenesi, görme alanı testleri, görme siniri ve ağ
tabakanın(retina) yapısal analizleri sayılabilir. Bu son testler
bize objektif dökümantasyon ve önceki durumla karşılaştırma
olanağı verdiği için takipte özellikle önemlidirler.
25) Glokom nasıl tedavi edilir?
Göz damlaları, laser uygulaması ve bazı durumlarda cerrahi
glokomun belli başlı tedavi yöntemlerini oluşturur. Ancak bu üç
tedavi yönteminin hangisi seçilmiş olursa olsun, hasta sürekli
kontrol altında tutulmalı.
26) Glokom ilaçla tedavi edilir mi?
Çeşitli göz damlaları glokom tedavisi için günlük 1-3 dozda
kullanılır. Kontrolü güç hastalarda 2, 3, hatta bazen 4 ayrı ila-
cın kullanılması gerekebilir. Glokomu olan bir hastanın ömür
boyunca her gün damlalarını kullanması gerekir. Diğer kronik
hastalıkların tersine, düzensiz ilaç kullanımında erken dönemde
hastayı rahatsız edecek bir yakınma oluşmaz. Hipertansiyonlu
bir hasta tansiyon ilacını almadığında başı ağrır, burnu kanar
ya da diabeti olan hasta ilaç almayınca şekeri yükselir ve hasta
bunu hisseder. Glokomda bunlar olmaz; sadece sinsi ve yavaş
bir biçimde görme fonksiyonu kaybedilir. Bu yüzde glokom
hastalarında tedaviye uyum(komplians) son derece önem taşır.
27) Glokom ilaçlarının yan etkisi var mıdır?
Bazılarının sadece gözde, bazılarının solunum-dolaşım
sisteminde yan etkileri var. Glokom ilaçları bazı durumlarda
kullanılamaz. Örneğin solunun sisteminde problem olan (as-
tım, bronşit gibi) bir hastada bazı ilaçlar kullanılamaz. Yine bir
grup ilaç renkli gözlü hastalarda, pek çok glokom ilacı hamile
ve emzirenlerde kullanılamaz.
28) Laser tedavisi nasıl bir tedavidir, ne işe yarar?
Glokomda laserle tedavi, hastanın günlük aktivitesini etki-
lemeyecek, yan etkisi olmayan, ilaçların tersine kronik hastalık
psikolojisi yaratmayan, ama buna rağmen göz içi basıncını
güvenli biçimde düşüren bir yöntem arayışının sonucudur. Hiç
bir yan etkisi ya da göze zararı olmaz. Poliklinik ortamında,
dakikalar içinde yapılan bir işlemdir.
29) Glokom tedavisinde hangi laser kullanılır?
Göz hastalıklarının tedavisinde kullanılan pek çok laser tipi
var. Myopi tedavisinde kullanılan laserle şeker hastalarının
tedavisinde kullanılan laser aynı değil. Benzer şekilde katarakt
ameliyatlarında, katarakt ameliyatından sonraki arka kapsül
kesafetinin giderilmesinde, prematur bebeklerin retina tedavi-
sinde, akut açı kapanmasında kullanılan laserler de farklı farklı.
Primer açık açılı glokomda son yıllarda kullanılan laser 2001
yılında FDA onayı alınmış ve 2005 ten sonra tüm dünyada yay-
gınlaşmış 532 nm dalga boylu Q-swiched FD Nd:YAG laserdir.
Yapılan işleme Selektif Laser Trabeküloplasti(SLT) adı verilir.
2000 yılına kadar kullanılan laser tedavisine (ALT) en büyük
üstünlüğü, ön kamara açısında hiç bir hasara yol açmaması ve
bu yüzden de tekrarlara izin vermesidir. ALT de argon laser
kullanılırdı. Bu laser hem dalga boyu hem de kullanılan enerji
ve etki mekanizması bakımından tümüyle farklı bir laserdir.
30) Laserle tedavi olan hasta ömür boyu ilaç
kullanmaktan kurtulabilir mi?
Glokomun laserle tedavisi, glokoma yol açan mekanizmada
geçici bir düzelme sağlar. Bir drenaj siste-
mindeki tıkanıklığın giderilmesi gibi, ama
tıkanıklığa yol açan yapısal bozukluklar de-
vam ettiği için, laserin de etkisi geçicidir. Beş
yılsonunda hastaların%40-50 sinde yeniden
laser yapılması gerekir. Bu süre içinde de
takipler devam etmelidir. Laser, hastaları
her gün ilaç kullanmaktan ve ilaç yan etkile-
rinden kurtarır, ama takiplerden kurtarmaz!
31) Glokomun cerrahi tedavisi hangi
durumlarda kullanılır?
Laser ve ilaç uygulaması göz içi basıncı-
nı güvenli seviyelere düşüremediyse cerrahi
kaçınılmaz olur. Ancak etkili ilaçlar ve la-
serler sayesinde glokom cerrahisi uygula-
maları sayısı her geçen yıl azalmakta. ABD
istatistiklerine göre, 2014’te glokom ame-
liyatlarının sayısı 1995’tekine göre 20 kat,
2005’tekine göre 11 kat azalmış durumda.
32) Glokom tedavi edilmesine
rağmen körlüğe neden olur mu?
Daha önce tedavi edilmeyen glokomun
yaklaşık 20 yılda her iki gözde de körlüğe
neden olduğunu söyledik. Erken tanı almış
ve tedavi edilmekte olan glokom genellikle
ömür boyu kişinin kendi işlerini yapacak
kadar görmesine izin verir. Gelişmiş ül-
kelerde glokoma bağlı körlüklerin sayısı
azalmakta, ancak glokom tanısının geç
konduğu gelişmekte olan dünyada gloko-
mun körlüğe yol açma oranı 20 yıldır de-
ğişmemiştir.
33) Glokomun erken tanısı için ne
yapmamız gerekir?
Belirti vermeyen bir hastalık olması
yüzünden, erken tanı için rutin taramalar
şart. Gözlük kullanmakta olan hastalar
bir şekilde rutin takipte olduklarından bu
anlamda şanslıdır. Ancak glokom tarama-
larını birinci halkada yakınlarında glokom
olanlar ve 40 yaş üstü popülasyon olmak
üzere, tüm topluma yaymak gerekir.
Bunları
biliyor musunuz?
*
Glokomun körlüğe yol açan bir hastalık olduğunu,
*
Erken tanı konduğunda görme kaybından kaçınılabileceğini,
*
Yakınlarınızda glokom varsa bir an önce göz hekimine başvurmanız
gerektiğini,
*
Sizin glokomunuz varsa bunu yakınlarınızla; özellikle kardeşleriniz ve
çocuklarınızla paylaşmanız gerektiğini,
*
Her göz muayenesinde olası bir glokomu atlamamak için göz içi basıncı
ölçümünün ve göz dibi muayenesinin yapılması gerektiğini,
*
Glokomlu her hastada göz tansiyonunun yüksek olmasının
gerekmediğini,
*
Glokom takibinin glokom uzmanlarınca yapılması gerektiğini biliyor
musunuz?
