ODALAR ve BORSALAR
110
EKONOMİK
FORUM
payı 1 milyar doları ancak aşıyor. İhracatta
dünya içi yeri dokuzunculuk, meyvede ise
yeri 12’ncilik ve bu sıralamadaki yer son on
yıldır değişmiyor. Bunun sonucu ihracatta
‘quantum sıçraması’ bir türlü yaşanmıyor”
değerlendirmesinde bulundu.
Katılımcıların sorularını da yanıtlayan
Prof. Dr. Mortan, köyden kente göçe dikkat
çekerek, “Tarımda iş gücü açığıyla karşı kar-
şıyayız. Yakında Macaristan, Romanya’dan
tarım için iş gücü ithal etmek zorunda ka-
lacağız” dedi.
Tarım Sohbetleri’ne katılımı nedeniy-
le Prof. Dr. Kenan Mortan’a teşekkür eden
ATB Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır,
tarımdaki sorunların her platformda ko-
nuşulduğunu ancak çözüm yolunda iler-
lenemediğini, çok yavaş olduğunu söyledi.
Tarım topraklarının korunması gerektiği-
ne dikkat çeken Çandır, “Tarım toprakları-
yan yara olarak tabir ettiğimiz bu durum
karşısında önlemler almamız ve özellikle
şirket yöneticilerinin kurumsallaşma yö-
nünde adım atmasını sağlamamız gerekir.
Aile şirketlerinin, aile ve şirket kavramla-
rının karıştırılmasıyla başlayan problem-
ler devamında yetenek ve deneyimlerine
bakılmaksızın, aile bireyleri işe alınmakta,
organizasyonel hiyerarşi içinde yüksel-
tilmektedir. Hatta bazen, onlara özel ko-
numlar yaratılmaktadır. Aile şirketlerinin
bir diğer zayıf noktası da, şirket iş gören-
leri arasında, performans ölçütlerinin, ka-
Antalya Ticaret Borsası
’nın (ATB)
düzenlediği Tarım Sohbetleri’ne ekono-
mist-yazar Prof. Dr. Kenan Mortan konuk
oldu. Prof. Dr. Mortan, “DünyaMeyve-Seb-
ze Piyasası Rekabetçi Üstünlük İçin Bize Ne
Öğretiyor” başlıklı sunumunda taze sebze
meyve sektöründe ürün tüketim trend-
lerinin değişmediğini ancak bir ürün seg-
mentinin değişmesinin ürün değerini çok
artırdığına dikkat çekti. Prof. Dr. Mortan,
“Örneğin domates standart olarak fiyatını
korurken, chery, kokteyl ve romanto tipleri
büyük fiyat artışları sağladı” dedi.
Türkiye’nin üretim ve pazarlamasını
değerlendiren Prof. Dr. Mortan, “Sekiz
üründe dünyada ilk 10’da yer alan Türkiye,
bunu ihracata dönüştüremiyor. Ya fidanda
ya da tohumda sorun var. Geleneksel yön-
temle üretim, ihracat için artık yeterli değil.
İhracat için mevcut üretim birlikleri kesin-
likle çözüm sağlamıyor. Kooperatif modeli
ise tersyüz edilerek kuma gömülmüş du-
rumda. İhracatın yeni bir sıçrama yapması
konsorsiyum türü bir şemsiye organizasyo-
nunu ve dış dünyada stratejik ortaklıkları
zorunlu kılıyor” ifadesini kullandı.
Türkiye’nin toprak ve iklim bakımın-
dan şanslı bir ülke olduğunu ancak istik-
rarlı pazar edinimi konusunda sıkıntı ya-
şadığını vurgulayan Prof. Dr. Mortan, “2.6
trilyon Euro’luk bir pazarda Türkiye’nin
Aksaray Ticaret ve Sanayi Odası
(ATSO) tarafından düzenlenen Aile Şir-
ketlerinde Kurumsallaşma ve Yeniden Ya-
pılanma Eğitimi şirketler ve vatandaşlar
tarafından yoğun ilgi gördü. Aile şirket-
lerinde kurumsallaşan ülkeler arasında
gelişme göstermeyen tek bir ülkenin ol-
madığını belirten ATSO Yönetim Kurulu
Başkanı Ahmet Koçaş, yapmış olduğu
açıklamada, “Dünyanın neresine giderse-
niz gidin aile şirketlerinde kurumsallaşan
firmaların yoğun olduğu ülkeler mesafe
kat etmişlerdir. Türkiye genelinde kana-
na tecavüzün önünü net olarak kesebilir-
sek, ‘tarım toprağı tarım toprağı kalacak’
ilkesini net ortaya koyarsak, o topraklar
bir sonraki nesle devredilecektir. Ama
şuursuz imar yaklaşımları ve kuralsızlık
devam ederse tarım topraklarını koruya-
mayız” dedi.
Tarımsal üretimde pazarlama sorunu
bulunduğunu belirten Çandır, “Pazarlama
olmadığı zaman üretmenin anlamı yok”
vurgusunu yaptı. Kooperatifçilikteki ya-
pısal sorunları da dile getiren Çandır,
“Kooperatiflerin profesyonel yönetilmesi
gerekiyor. Tarımda ciddi bir örgütlenme
çabası yok. Birlikte hareket etme kültürü-
nü sosyolojik olarak desteklememiz, geliş-
tirmemiz gerekiyor. Tire örgütlenmesi iyi
bir örnektir. Bu örnekleri çoğaltmalıyız.
İnsanımız para kazandıran sisteme sadakat
gösterir, geliştirir” diye konuştu.
riyer gelişimi açısından esas alınması ye-
rine, kan bağının ön plana çıkarılmasıdır.
Bu aynı zamanda, aile içinde de bir huzur-
suzluk kaynağı olmaktadır. Bu problemle-
rin çözümü noktasında eğer başarıya ula-
şabilirsek ülkemiz ve Aksaray gelişimini
daha kısa sürede tamamlar, firmalarımız
daha başarılı, kaliteli bir yönetim anlayışı
içerisinde bulunurlar” dedi.
Antalya TB Tarım Sohbetleri’nin konuğu
Prof. Dr. Kenan Mortan
oldu
Aksaray TSO’da
Aile Şirketlerinde
Kurumsallaşma
eğitimi yapıldı
