114 / 132
GÖSTERGELER
114
EKONOMİK
FORUM
yıllar görülmedik bir kıskaçta hem de. Kimi
dönemler ekonomik sorunlar yaşamıştık, kimi
dönemler siyasi ve terörle ilgili sorunlar. Şimdi
bu sorunları eş zamanlı olarak yaşamaktayız.
Bu yıl turizmde büyük bir hüsran sıkıntı
var. Hizmetler sektörünün GSYH’ye asıl katkı-
yı yapacağı üçüncü çeyrekte bu hüsranın izleri
çok belirgin biçimde ortaya çıkacak zaten.
Üçüncü çeyrekteki ekonomik performansı
iyi kötü tahmin edebiliriz belki; ama dördüncü
çeyreği öngörebilme şansına hiç sahip değiliz.
Enflasyonun seyri konusunda pembe göz-
lük takmadan yorumyapanlar haklı çıkıyor. Bu
yılki enflasyonun nasıl bir gerçekleşme göste-
receği, geçmiş yıllar ortalamasıyla geçen yılın
baz etkisi yaratacak gerçekleşmelerinde giz-
liydi zaten. Bu gerçekleşmeleri dikkate almak
da, bu yıl nasıl bir eğilim ortaya çıkacağını az
çok göstermekteydi.
Bu yıla ilişkin tek yanılgı dönemi, yılın ilk
ayları oldu. Söz konusu aylarda görece daha
düşük oranlar bekleniyordu ve yılın bu sayede
%8 dolayında kapatılması mümkün görünü-
yordu. Dikkat etmek gerek, %8’lik oran ta
yılbaşında dile getirilen bir orandı. Ancak ilk
dört aydaki yüksek gerçekleşme, %8’i gerçek-
leşebilir olmaktan hızla çıkardı.
Şimdi gidişat çift haneye doğru. Belki çok
karamsar görünüyordur bu tahmin, ama bu
oranı en fazla 1 puan aşağı çekebilir, %9’a in-
direbiliriz; hepsi hepsi o.
Geçen yılın aylık fiyat artışları, ağustostan
itibaren önceki yılların ortalamalarına göre
çok düşük kalmıştı. Yani son beş ay için orta-
lamadan sapma gösteren yıl, 2014’tü. Bu yılki
gerçekleşme ortalamaya yakın seyredecek. Nite-
kimağustosta geçen yıllar ortalaması yakalandı,
hatta bir miktar da üstüne çıkıldı. Önceki yıllar
ortalamasıyla 2014makası eylülden itibaren çok
daha açık. İşte bu yüden de yıllık oran yönünü
hızla yukarı çevirecek, bu durum eylülden iti-
baren çok belirgin olarak gözlenecek.
Bir de tabii ki içinde bulunulan dönemin
getirdiği olumsuzluklar var. Türk parası gö-
rülmedik ölçüde değer yitirirken bunun fiyat-
lara aşama aşama yansıyacağı çok açık. Siyasi
ortam belli.
İşte bir yandan geçen yılın doğurduğu
olumsuz baz etkisi, diğer yandan maliyetlere
gelen yük ve içinde bulunulan ortam, fiyatlar
üstünde önemli bir baskı yaratacak. Ve bu du-
rum bizi 2015 sonunda TÜFE’de öyle görünü-
yor ki “şimdilik” kaydıyla söylersek %9,5 ile %
10 arasında bir düzeye taşıyacak.
dan sonra sığ sularda yüzdürmeye çalıştık gemi-
mizi ve zaman zamankayalara çarpmaya başladık.
2015’in tümünde %4 büyüyemeyeceği-
miz açık da, merak edilen büyüme hızının
hangi düzeyde kalacağı. Birkaç varsayımı
rakama dökelim:
Yıllık büyümenin%3 olabilmesi için, ikinci
yarıda % 2,9 büyümemiz gerekecek.
Yıllık büyümenin %2’nin altına inmemesi
için, ikinci yarıdaki oranın %1’den aşağı gel-
mesini önlemek durumundayız.
İkinci yarıdaki büyüme sıfır olursa, bu kez
yıllık oran %1,5 düzeyinde gerçekleşecek.
Ama bu yıl ikinci yarıda küçülme riskimiz
de yok değil. Henüz ikinci yarıya ilişkin pek
fazla veri yok. Sanayi üretiminde temmuz ra-
kamları açıklandı önceki gün; arındırılmamış
endekste geçen yıla göre artışın %1,5 oldu-
ğunu gördük. Oysa haziran artışı, yazımızın
girişinde de belirttiğimiz gibi revize edilerek
aşağı çekilen rakamlara göre bile %6,8’di. Oto-
motivde ağustos rakamları iyi geldi, ama bu
devam edecek mi, bilemiyoruz.
Türkiye, birkaç yönden kıskaçta. Uzun
Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haz.
Tem.
Ağus.
Eylül
Ekim Kas.
Ara.
1.98 0.43 1.13 1.34 0.40 0.31 0.45 0.09 0.14 1.90 0.18
-0.44
1.10 0.71
1.19 1.63 0.56 -0.51 0.09
0.40
3
2
0
1
-1
2014
2015
10
9
8
6
Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haz.
Tem.
Ağus.
Eylül
Ekim Kas.
Ara.
7.75 7.89 8.39 9.38 9.66 9.16 9.32 9.54 8.86 8.96 9.15
8.17
7.24 7.55
7.61 7.91 8.09 7.20 6.81
7.14
2014
2015
7
ENFLASYON: