FORUM 255

60 / 132

SİE’nin ilk kez yayınlandığı 2014 yılında,
sosyal ilerleme ölçütleri bakımından, genel
itibariyle (ve güncellenen verilerle) en ileride
yer alan üç ülke sırasıyla İsveç, Norveç ve
İzlanda olduğu görülüyor. 133 ülke arasında
en geride yer alanlar ise Afganistan, Çad ve
Orta Afrika Cumhuriyeti. 2015’te, ülkelerin
SİE değerleri ve sıralamaları 2014’e göre
büyük sapmalar göstermiyor. Çok sayıda
ülkenin sıralamadaki yeri değişmemekte, fa-
kat örneğin dağılımın tepesinde İzlanda’nın
yerine İsviçre ilk üçe giriyor.
Türkiye, 2014’te, güncellenmiş veriler
itibariyle 133 ülke arasında 62’nci sırada. 1
Aynı 133 ülke arasında, 2015 verileri iti-
bariyle ise 58’inci sırada bulunuyor. Tablo
I, SİE’nin üç ana bileşeni ve bunların alt
bileşenleri için, Türkiye’nin 2014 ve 2015
sıralamalarındaki yerini gösteriyor.
SİE kaynakları, Tablo I’deki alt bileşenle-
rin her biri için, çok sayıda göstergeye yöne-
lik bilgiler içeriyor. Örneğin, “Temel İnsani
Gereksinimler” bileşeninin “Beslenme ve
Temel Sağlık” alt bileşeni için değerlendirilen
göstergeler arasında;
✹ eksik beslenme,
✹ gıda açığı,
✹ anne ölüm hızı,
✹ çocuk ölüm hızı ve
✹ bulaşıcı hastalıktan ölümler yer alıyor.
SİE oluşturulurken toplamda 52 adet farklı
kalkınma ve insani gelişmişlik göstergesi
dikkate alınıyor. Böylelikle de sosyal ilerleme-
nin bütüncül bir fotoğrafını ortaya koymak
hedefleniyor.
Tablo II, Türkiye’nin durumunu daha açık
biçimde dikkat çekmek amacıyla, seçilmiş 30
ülke için 2015 SİE sıralamalarını gösteriyor.
Türkiye, ekonomileri en hızlı büyüyen Breziya, Rusya, Hindis-
tan ve Çin (BRIC) ülkelerinden Brezilya’nın 16 sıra gerisinde ve
fakat Rusya, Çin ve Hindistan’dan ileride yer alıyor. Benzer şekilde,
İran, Ermenistan ve Gürcistan gibi bölge ülkelerinden daha ileride
yer almaktaysa da, Avrupa ve Ekonomik İşbirliği Ve Kalkınma Teş-
kilatı ( Organization for Economic Cooperation and Development
/OECD) ülkelerinin neredeyse hepsinden daha geride bulunuyor.
Kişi başına GSYİH düzeylerinden bağımsız olarak yapılan bu
mutlak değerlendirme ile Türkiye, “Çok Yüksek,” “Yüksek” ve “Üst
Orta” sosyal ilerleme sınıflarının altında yer alan “Alt Orta” sosyal
ilerleme sınıfına dâhil oluyor.
60 EKONOMİK FORUM
ARAŞTIRMA
Sosyal İlerleme Endeksi’nde Türkiye,
(2014) ve [2015] Sıralamaları
TEMEL İNSANİ
GEREKSİNİMLER (48) [51]
REFAHIN TEMELLERİ
(81) [83] FIRSATLAR (74) [67]
Beslenme ve temel sağlık
(52) [53]
Temel bilgiye erişim
(70) [71] Kişisel haklar (67) [71]
Su ve sıhhi temizlik (36)
[37]
Bilgi veiletişime erişim
(84) [85]
Kişisel özgürlük ve seçim
(82) [76]
Barınma (41) [49]
Sağlık ve zindelik
(83) [83]
Hoşgörü ve kapsayıcılık
(118) [95]
Kişisel güvenlik (75) [73]
Ekosistemin
sürdürülebilirliği
(107) [107]
İleri öğrenime erişim
(63) [63]
mAçıklama: Sırasıyla
parantez ve köşeli
parantez içindeki
sayılar, ilgili endeks
bileşeni için Türkiye’nin
(güncellenmiş) 2014
ve 2015 sıralamalarını
göstermektedir.
Sıralamalar, ilgili
endeks bileşeni
açısından iyi durumda
olan ülkelerden
kötü durumda
olanlara doğru
oluşturulmaktadır.
Kaynak: SİE (2014b), SİE (2015).
Seçilmiş Ülkelerin 2015 SİE Sıralamaları
Sıra Ülke Sıra Ülke Sıra Ülke
1 Norveç 54 Meksika 71 Rusya
2 İsveç 55 Peru 76 Azerbaycan
3 İsviçre 56 Paraguay 84 Küba
14 Almanya 57 Tayland 86 Endonezya
15 Japonya 58 Türkiye 92 Çin
16 ABD 59 Bosna/Hersek 95 İran
29 Güney Kore 60 Gürcistan 101 Hindistan
34 Yunanistan 61 Ermenistan 131 Afganistan
40 İsrail 62 Ukrayna 132 Çad
42 Brezilya 69 Suudi
Arabistan
133 Orta Afika Cumhuriyeti
Kaynak: SİE (2015).
1) 2014 için güncellenen verilere bağlantısından ulaşılabilir. TXT/?uri=CELEX:21996D0213%2801%29