FORUM 255

EKONOMİK

FORUM

ARAŞTIRMA

20’sinde göreli zayıflık gösteriyor. Bu göstergeler Tablo III’te

yer alıyor.

Tablo 3’ün listelediği göreli zayıflık alanları, hepsinde olma-

makla birlikte dört alt bileşende göreli zayıflık durumu ortaya

çıkarmaktadır. Bunlar;

✹

Temel Bilgiye Erişim

✹

Bilgi ve İletişime Erişim

✹

Ekosistemin Sürdürülebilirliği ve

✹

Hoşgörü ve Kapsayıcılık alt bileşenleridir. Son olarak, bun-

lardan ilk üçündeki göreli zayıflıklar nedeniyle Türkiye, “Refahın

Temelleri” bileşeninde göreli zayıflık gösteriyor. Tablo 3’teki göreli

zayıflık alanları, Türkiye’de sosyal politika gündeminin en acil

konu başlıklarının neler olması gerektiğinin altını çiziyor. Bunla-

rın, sosyal politika önceliklerinin algılanması, etkili politikaların

tasarlanması ve bu politikaların hayata geçirilmesi süreçlerinde,

kamu kaynaklarının nerelere yönlendirileceğine karar verecek

hükümet organlarına birer hareket noktası oluşturmaları gerekir.

Kuşkusuz, yetkili hükümet organlarıyla sıkı ilişki içinde çalışacak

olan üniversiteler ve düşünce kuruluşları gibi paydaşların da hangi

alanlarda araştırma projeleri tasarlamaları gerektiği konusunda,

bu göreli zayıflık alanlarının ilhamverici olacaklarını beklemeliyiz.

SİE, ÜLKELERİN İNSANİ GELİŞMESİNİN GÖSTERGESİ

SİE internet sitesi, dilendiği şekilde detaylandırılabilecek ve

oldukça aydınlatıcı olacak görseller ve tablolar oluşturmaya izin

verecek şekilde tasarımıyla dikkat çekiyor. İlgili okurların, Tür-

kiye’ye ayrılan

http://www.socialprogressimperative.org/data/

spi/countries/TUR adresini ziyaret etmelerini şiddetle öneririm.

SİE verileri, Sosyal İlerleme Hareketi’nin yerel düzeyde değişik

paydaşları bir araya getirerek büyüyen küresel ağı ve özellikle

de Latin Amerika’da doğrudan eyleme geçen Sosyal İlerleme

Hareketi girişimleri, sadece bugün değil, önümüzdeki yıllarda da

çok önemli olmaya devam edecek. Peru’da, SİE verileri, devletin

resmi istatistik programının bir parçası haline getirilmiş. Yani,

Peru’da, kalkınma ve insani gelişmenin resmi göstergesi olarak

2014 yılından itibaren SİE dikkate alınmakta. Türkiye’nin sosyal

ilerleme göstergeleri açısından ortaya koyduğu mutlak ve göreli

zayıflıklar, bizi Sosyal İlerleme Hareketi ağları ve girişimleri

hakkında şimdikinden çok daha farkında olmaya ve şimdikin-

den çok daha yenilikçi davranmaya mecbur bırakmalı.

Öyle anlaşılıyor ki, önümüzdeki yıllarda, SİE ve benzeri

kalkınma ile insani gelişim endeksleri, bir ulusun gerçek re-

fahının belirlenmesinde gerçekten de kişi başına GSYİH’nin

yerini alacak. Bu durumda, iktisadi tarih ulusların yarışını artık

sosyal ilerleme kulvarlarında takip edecek demektir. 21. yüzyılı

kaçırmak istemeyen bir Türkiye’nin, her alandan sosyal yeni-

likçileri, öncelikli sosyal sorunların çözülmesi amacıyla masaya

oturtması gerekiyor.

Türkiye’nin SİE sıralamaları, hem bü-

tüncül endeks puanı, hem de bileşenler ve

alt bileşenler için faydalı bilgiler sunuyor.

Bu bilgiler, sosyal politika hedefleri açısın-

dan mutlak hedefler belirlenme aşama-

sında dikkate alınabilirler. Örneğin,

2023 yılında Türkiye’nin SİE’de “Yük-

sek” sosyal ilerleme sınıfında yer al-

ması gibi somut hedefler belirlenebilir.

Diğer yandan, SİE 2015 verileri, tıpkı

2014’te olduğu gibi, bir ülkenin kişi başına

GSYİH düzeyi kendisininkine en yakın

ülkelere göreli olarak, hangi bileşen ve

alt bileşenlerde güçlülükleri ve zayıf-

lıkları olduğunu da ortaya koyuyor.

2014 verilerine göre, Türkiye kişi ba-

şına GSYİH düzeyi kendisininkine en

yakın olan 15 ülkeye göreli olarak hiçbir

alanda göreli güçlülük göstermezken,

“Bilgi ve İletişime Erişim,” “Hoşgörü ve

Kapsayıcılık” ve “İleri Öğrenime Eri-

şim” alt bileşenlerinde göreli olarak

zayıf kalıyor.

2015 verilerinde, Türkiye’nin gö-

reli olarak güçlü olduğu bir alan belir-

lenememekte, fakat pek çok alt bileşen

açısından göreli zayıflık durumu ortaya

çıkıyor. Türkiye, SİE’nin oluşturulmasın-

da dikkate alınan 52 adet göstergeden

Türkiye’nin

Göreli Zayıflıkları

(2015)

Çocuk ölüm hızı (YÜKSEK)

Doğada su kullanım ağırlığı (YÜKSEK)

Şiddet içeren suç yoğunluğu (YÜKSEK)

Bio-çeşitlilik ve doğal yaşam alanı

(DÜŞÜK)

Algılanan suç düzeyi (YÜKSEK)

Dernek kurma özgürlüğü (DÜŞÜK)

Yetişkin okur-yazarlığı (DÜŞÜK)

Din özgürlüğü (DÜŞÜK)

Okullaşma-Lise (DÜŞÜK)

Gebelik önleyici araçlara erişim

(DÜŞÜK)

Okullaşmada kadın-erkek farklılıpı

(YÜKSEK)

Göçmenlere yönelik hoşgörü (DÜŞÜK)

Cep telefonu üyeliği sayısı (DÜŞÜK)

Azınlıklara karşı ayrımcılık ve şidder

(YÜKSEK)

Basın özgürlüğü (DÜŞÜK)

Dinsel hoşgörü (DÜŞÜK)

Obezite oranı (YÜKSEK)

Üniversite öğrenimi (DÜŞÜK)

Dış-alan hava kirliliğine bağlı ölümler

(YÜKSEK)

Kadınların okulda geçirdiği ortalama

süre (DÜŞÜK)

Kaynak:

SİE 2015 verileriyle oluştutulan puan tabloları

http://goo.gl/gNXHs.

2015 için bu göreli güçlülük zayıflık karşılaştırmasının yapıldığı ülkeler şunlar: Azerbaycan, Beyaz Rusya, Botsvana, Bulgaristan, Hırvatistan, İran, Letonya, Lübnan,

Mauritius Cumhuriyeti, Meksika, Panama, Romanya, Şili, Uruguay ve Venezüella.

KAYNAKÇA:

Attar, M. A. (2014) “Türkiye’de Sosyal İlerleme ve Sosyal Politika: Bazı Gözlemler,” TOBB ETÜ SPM, Sosyal Politikalar Platformu, Platform Notu’14 / P-2

(http://goo.gl/Jz2BnR

)

- SİE (2014a) Social Progress Index 2014, Social Progress Imperative: Washington, D.C. (Available at:

http://www.socialprogressimperative.org/publications

)

- SİE (2014b) Social Progress Index 2014 (Restated Version), Social Progress Imperative: Washington, D.C. (Available at:

http://goo.gl/Edzayk)

- SİE (2015) Social Progress Index 2015, Social Progress Imperative: Washington, D.C. (Available at:

http://www.socialprogressimperative.org/publications

)