Forum_260

123 / 132

123 EKONOMİK FORUM
Sanayi üretimi ocak ayında takvim ve
mevsim etkisinden arındırılmış hesapla-
ma yöntemiyle aralık ayına göre yüzde
1 arttı. Sanayi üretiminde yıllık artışın ise
iki yöntemle hesaplandığını biliyoruz.
Bunlardan biri takvim etkisinden arındırıl-
mış hesaplama yöntemi, diğeri ise hiçbir
arındırmaya konu olmamış endekslerle
hesaplanan değişim. İşte takvim etkisin-
den arındırılmış yöntem ocakta sanayi
üretiminin yüzde 5.6 arttığını gösteriyor.
Takvimetkisinden arındırılmamış endekse
göre bulunan üretim artışının oranı ise
yüzde 3.6 düzeyinde.
Hep vurgulayageldik, bu oranların
üçü de doğru elbette. Ama kullanım
yerlerine göre tercih yapmak gerekiyor.
Biz, “elle tutulur, sayılır, görülür” gerçek
üretimi yansıttığı için takvim etkisinden
arındırılmamış endeksle bulunan üretim
düzeyini ve bundaki değişimi esas almayı
tercih ettiğimizi hep dile getirdik. Çünkü
takvim etkisinden arındırılmış endeksle
bulunan üretim değişimi, “bu yıl ilgili
ayda geçen yılki kadar çalışılmış olsaydı
şu kadar üretim yapılabilirdi” mantığına
dayanıyor. Yani ortada somut, gerçek
bir üretimden çok, varsayıma dayalı bir
üretim düzeyi söz konusu. Ama yine söy-
lüyoruz, elbette bu oran da yanlış değil.
Takvim etkisinden arındırılmamış en-
deksle bulunan üretim düzeyi aydan aya
çok büyük farklılık gösterebiliyor. Uzun
dini bayramların bazı yıllar başka ayla-
ra denk gelmesi bu farklılıkta en büyük
etken. Bundan dolayı geçen yılki sanayi
üretiminde böyle bir eğilim görüldü. Ör-
neğin ağustostaki yüzde 8.2’lik artıştan
sonra eylülde yüzde 7.9’luk gerileme
yaşandı, ardından ekimde tekrar bu kez
yüzde 14.7 gibi çok yüksek bir üretim
artışı ortaya çıktı.
İşte aydan aya ortaya çıkan bu farklı-
lığın etkisini yok edebilmek için yeni bir
endeks serisi oluşturduk ve sanayi üreti-
mindeki değişime her ay için yıllık bazda
bakmayı tercih ettik.
Yıllık artışın yönü de yukarı
Takvim etkisinden arındırılmamış en-
deksleri her ay itibariyle yıllık baza getir-
dik. Yani örneğin bu yılın ocak ayı için,
geçen yılın şubat-aralık dönemi endeks
toplamına bu yılın ocak ayı endeksini ek-
leyerek yıllık endeks bulduk. Sonra buldu-
ğumuz bu endeksi, geçen yılın ocak ayı
için aynı şekilde hesapladığımız endeksle
kıyasladık. Bunu tüm aylara yaydık. Karşı-
mıza çıkan tablo şunu gösteriyor.
Yıllık sanayi üretimi 2014 yılının aralık
ayında yüzde 3.6 artış göstermişti. Daha
sonraki dönemde bu yılın ocak ayına ge-
linceye kadar hep yüzde 3.6’dan daha dü-
şük yıllık artışlar görmüştük. Yani 2014’ün
aralık ayından sonraki dönemin en yüksek
yıllık artışı bu yıl ocakta gerçekleşti.
Hele hele geçen yılın eylülü itibariyle
yıllık sanayi üretimi artışının yüzde 1.9 ol-
duğu dikkate alınırsa ocak ayında üretim
artışının neredeyse ikiye katlanmış oldu-
ğu ortaya çıkıyor.
Sanayi üretimindeki yıllık artış her
ne kadar ocak ayı itibariyle yüzde 3.6
düzeyine çıkmış ve böylece son 13 ayın
en yüksek oranı oluşmuşsa da, dört yıl
öncesindeki düzeyin çok altında bulu-
nulduğu gerçeği de göz ardı edilmemeli.
Sanayi üretimindeki yıllık değişim, 2012
yılının ocak ayında yüzde 8.8 düzeyinde
bulunuyordu. 2012’deki yıllık değişim,
şubatta yüzde 8.1, martta yüzde 7.5, ni-
sanda yüzde 6.9, mayısta yüzde 6.6 olarak
gerçekleşmişti.
GÖSTERGELER
SANAYİ ÜRETİMİ:
PROJEKSİYON
SANAYİ ÜRETİMİNİN
YILLIKLANDIRILMIŞ
DEĞİŞİMİ %
2016 2015 2014 2013 2012
Ocak 3,6 2,8 3,5 2,5 8,8
Şubat 2,5 3,7 2,2 8,1
Mart 2,5 4,1 1,9 7,5
Nisan 2,5 4,1 2,1 6,9
Mayıs 2,3 4,1 1,7 6,6
Haziran 2,8 4,0 1,8 5,9
Temmuz 3,3 3,1 2,1 5,6
Ağustos 3,0 4,1 2,2 4,9
Eylül 1,9 4,0 2,3 4,2
Ekim 2,7 4,4 2,9 2,7
Kasım 3,2 3,8 2,2 3,1
Aralık 3,2 3,6 3,0 2,5
Alaattin AKTAŞ l