53 / 132
53
EKONOMİK
FORUM
Soner CAVKAYTAR
T
ürk yatırımcıların dünya ül-
kelerine yaptığı yatırımın
atlası çıktı. Anadolu Üni-
versitesi’nin TÜBİTAK des-
teğiyle hazırladığı ‘Türkiye’den
Çıkan Doğrudan
Yabancı Sermaye
Yatırımları: Boyutla-
rı Evrimi ve Ülke Seçi-
mi’ araştırmasına göre
Türkiye’den yatırımcılar,
dünyanın 110 ülkesine ya-
tırım yaptı. Türkiye’den yurt-
dışına giden yatırımların yüzde
73’ünü hizmetler sektöründeki
yatırımlar oluşturdu. Hizmet sek-
töründe sırasıyla; toptan perakende
ticaret, inşaat, ulaştırma- depolama ve
bilgi iletişim sektörü öne çıkıyor. Sanayi
sektöründeki yatırımlarda ise imalat sa-
nayii ve madencilik ön plana çıkıyor.
Hollanda ilk sırada
Anadolu Üniversitesi Öğretim Üyesi
Doç. Dr. Yılmaz Kılıçaslan’ın gerçekleş-
tirdiği araştırmada, 5 kıtada 110 farklı
ülkeye dağılan Türkiye firmalarının sa-
yısının 2 bini, yarattıkları istihdamın da
200 bin kişiyi bulduğu da not edilmiş.
Bu firmaların yatırımlarından yüzde 32’si
gelişmiş ülkelerde, yüzde 68’sinin az ge-
lişmiş ülkelerde bulunduğu görülüyor. En
çok doğrudan sermaye yatırımı stokunun
bulunduğu ülkeler sırasıyla; Hollanda,
Azerbaycan, ABD, Almanya ve İngiltere…
Firma sayısı olarak bakıldığında Türk ser-
mayesi en çok Rusya, Almanya, Hollanda
ve ABD’de de bulunuyor. Yeni gözdeler
ise Romanya, Bulgaristan gibi yeni AB
üyesi olan ülkeler...
Yüzde 85’inde Türk genel müdür var
Araştırmanın çarpıcı bir verisi de Türk
yatırımcılarının Türk yöneticileri tercih
etmesi. Yurtdışına yatırım yapan şirket-
lerin yüzde 85’inde bir Türk genel müdür
ya da yönetici bulunurken, şirketlerin
organizasyon şemasından, kullandığı
teknolojiye kadar her şeyi Türkiye’den
götürdüğü ortaya çıktı. Firmaların yüzde
68’i büyük pazarlara ulaşmak, yüzde 62’si
pazarı çeşitlendirmek, yüzde 61’i ise ihraç
pazarlarını korumak gibi nedenlerle yurt-
dışına yöneliyor. Bunların çoğu büyük
ölçekli işletmeler ve yurtiçinde büyüme
olanakları sınırlı. Bu şirketler tek pazarın
getirdiği olası riskleri böylece telafi ede-
biliyor. Bu firmaların yüzde 65’i yatırım
yaptığı ülkeye ihracat yapma tecrübesine
sahip. Yurtdışına yapılan yatırımın maliyet
temelli unsurlarına bakarsak yüzde 20’si
işgücü avantajı, yüzde 15’i sağlanan teş-
vikler, yüzde 9’u ise enerji maliyetindeki
avantajları cazip bulmuş.
Yüzde 67’si grup şirketi
Araştırmaya göre merkezi Türkiye’de
bulunan ve yurtdışına doğrudan yatırım
yapan şirketlerin yüzde 67’si holding, yani
bir şirketler grubuna bağlı. Firmaların
yüzde 69’u 250 kişi ve üzerinde istihdam
sağlayan büyük ölçekli kuruluşlar. Yüzde
7.5’i ise 49 kişiye kadar istihdam sağla-
yan küçük girişim kategorisinde firmalar.
Yurtdışına yapılan yatırımların yüzde 66’sı
yeni yatırım, yüzde 24’ü satın alma, yüzde
10’u ise ortak girişim şeklinde gerçekleşti.