26 / 132
EKONOMİK
FORUM
26
K
ara ve denizde atağa kalkan Tür-
kiye havada da yerli vemilli savaş
uçağını üretmek için çalışmalara
başladı. Geliştirilecek milli mu-
harip uçağın, halen görev yapan avcı uçağı
F-16’ların yerine geçmesi planlanıyor. Proje
ön tasarım aşamasında ana yüklenici TUSAŞ
olarak seçildi. TF-X olarak da adlandırılan
milli muharip uçak geliştirilmesi projesinde,
deneyimden yararlanmak ve süreci hızlan-
dırmak için bir yabancı işbirliği kurulması
için teklifler alındı. Bu arada Savunma Sanayi
Müsteşarı İsmail Demir, geçtiğimiz günlerde
yaptığı bir açıklamada şunları söylemişti:
“Yerli vemilli bir savaş uçağı projesi başlattık.
Biz 2030’ların savaş uçağını üreteceğiz. Kim
hangi teknik desteği vermek isterse ‘birlikte
geliştirmeye’ hazırız; hiçbir kısıtlama olma-
dan teknoloji paylaşımı ve geliştirmeye hazır
olan gelsin dedik. İngiliz BAE Systems en iyi
teklifi verdi, hazırlık çalışmalarına başladık.
BAE Systems ve İngiltere hükümet yetkilileri
ile ‘sözleşme öncesi çalışmalar’ yapıyoruz.
Bize ‘evet’ dedikleri konuların ne kadar ‘evet’
olduğunu göreceğiz. İhaleye Alman ve İsveç
firmaları da katılmıştı. BAE Systems ile yürü-
mezse, onlar yine potada olacak.
2019’da tasarım 2023’te uçuş
Uçağın tasarımı ve gelecekte üretimi
Türkiye’de yapılacak. BAE Systems bütün
aşamalarda deneyimini ve teknolojisini ak-
taracak. İlk faz 2019 sonunda tamamlana-
cak. Uçağın aerodinamik tasarımı, elektrik ve
elektronik iç donanımı; uçuş, silah ve iletişim
sistemleri ile imalat bilgilerine ilişkin tüm
hesaplamaların yüzde 80’i bitmiş olacak.
Bu süreçte Türk mühendis, yazılımcı ve uz-
manları da bütün bu aşamaları
öğrenmiş olacaklar. 2023’te ilk
prototip ortaya çıkacak. Rüzgar
tünelini de Türkiye'de yapacağız.
İngiltere'deki devlet tesislerini ve
özel tesisleri de 'kısıtsız' kullana-
cağız. TF-X projesinin maliyeti
tahmini 6-7 milyar dolar. Ancak
bu tip projelerde süreç içinde
maliyetler çok artabiliyor. Örne-
ğin ABD’nin F-35’te hesabı çok
şaştı ve 50 milyar dolara çıktı. Biz
böyle bir riske giremeyiz."
KAPAK KONUSU
YERLI VE MILLI
SAVAŞ UÇAĞI: TF-X
AMAÇ:
Türk Hava Kuvvetleri
Komutanlığı envanterinde yer
alan ve 2020’li yıllardan itibaren
değiştirilmesine ihtiyaç duyulacak
F-16 muharip uçaklarının
yerini alabilecek modern ve
TSK ihtiyaçlarına uygun bir
muharip uçağın azami oranda
yurt içi imkân ve kabiliyetler
ile tasarlanarak prototiplerinin
üretilmesi.
KAPSAM:
Mühendislik,
teknoloji, test ve üretim
altyapılarının geliştirilerek,
muharip uçak tasarım ve
üretimine yönelik kabiliyet
kazanılacak, aynı zamanda
uçak alt sistemlerinin de milli
imkânlarla geliştirilmesi amacıyla
teknoloji geliştirme projeleri
yürütülecektir.
PROJE MODELİ:
Yurt İçi
Geliştirme
MEVCUT DURUM:
Kavramsal
Tasarım çalışmaları 29 Eylül
2013’te tamamlanmıştır. Ön
Tasarım Aşaması faaliyetlerine
yönelik olarak ana yüklenici adayı
ile sözleşme görüşmeleri devam
ediyor. 2019’da tasarımın bitmesi,
2023’te de ilk prototipin ortaya
çıkması hedefleniyor. 2023'e kadar
uçağın aerodinamik tasarımı,
elektrik ve elektronik iç donanımı;
uçuş, silah ve iletişim sistemleri
ile imalat bilgilerine ilişkin tüm
hesaplamaların yüzde 80'i bitmiş
olacak. TF-X projesinin maliyeti
tahmini 6-7 milyar dolar.
MİLLİ MUHARİP UÇAK
GELİŞTİRİLMESİ (TF-X)
PROJESİ