55 / 132
55
EKONOMİK
FORUM
yılından itibaren ciddi artış gösterdi.
1980’de 2 milyar 910 milyon dolar sevi-
yesinde olan ihracat, 2012’de 152.5 milyar
dolara, 2014’te 160 milyar dolara yükse-
lirken, 2015’te global talep daralmasının
etkisiyle 143.8 milyar dolara geriledi. Bu
süreçte Türkiye’nin ithalatı da ciddi oranda
arttı. 1923’te 87 milyon dolar seviyesin-
de olan ithalat, 2013 yılına gelindiğinde
251 milyar dolara ulaşırken, 2015’te 207.2
milyar dolara indi. 2016 yılı Ocak-Ağustos
döneminde ise ihracat 93.3 milyar dolar,
ithalat 130.8 milyar dolar oldu.
Cari açık ve dış
borçta yükseliş
Ekonominin en kırılgan noktalarından
birisi olan cari açık, 1960 yılında 50 milyon
dolar olarak hesaplanırken, 2000’de 9.9
milyar dolar, 2010’da 39.3 milyar dolar,
2014’te 46 milyar dolar ve 2015’te 32.2
milyar dolar oldu. Yıllıklandırılmış cari açık,
2016 yılı Ağustos ayı itibarıyla 31 milyar
dolar olarak ölçüldü.
Kurulduğu ilk yıllardan itibaren geçmiş
dönemin borçlarını da ödemeye başlayan
Türkiye Cumhuriyeti, istatistiklere yansıyan
kendi adına ilk borçlanmasını 1932 yılında
yaptı. Bu tarihte 46.5 milyon dolar olan dış
borç, Atatürk’ün öldüğü 1938 yılında 146
milyon dolara çıkarken, 2015 yılı üçüncü
çeyreği itibarıyla 406 milyar dolar sınırına
dayandı.
Cumhuriyet ekonomisi 93 yılda nereden nereye geldi?
Nüfus
(bin kişi)
M. gelir
(mil. $)
K.b.m.g
(%)
Dış tic. (milyon $)
Cari açık
(mil. ($)
Dış Borç
(mil. ($)
İhracat İthalat
Denge
1923 12,475 565
45
51
87
-36
-
-
1938 16,926 1,496 88
115
119
-4
-
146
1950 20,807 3,462 166
263
286
-23
-50
277
1960 27,506 9,864 359
321
468
-147 -139
558
1970 35,321 19,031 539
588
948
-360 -171
2,297
1980 44,439 68,392 1,539 2,910 7,909 -4.999 -3,408 16,227
1990 55,120 150,455 2,730 12,960 22,302 -9,342 -2,625 44,000
2000 64,529 265
4,130 27,775 54,503 -26,728 -9,920 118,504
2005 68,582 481,497 7,021 73,467 116,774 -43,298 -22,198 169,726
2010 73,722 730,000 10,043 111,700 177,500 -65,800 -39,300 266,339
2015 78,741 719,967 9,257 143,938 207,234 -63,396 -32,228 405,985*
* Üçüncü çeyrek sonu