VİZE SERBESTİSİ BELİRLİ BİR
SÜRE SONRA OTOMATİK OLARAK
BAŞLAYACAK MI ?
Kamuoyunda, Türkiye’nin AB tarafın-
dan nihai olarak vize serbestisini öngöre-
rek hazırlanan Yol Haritası’nı kabul ederek
Geri Kabul Anlaşması’nı imzalamasından
belirli bir süre sonra (3-3.5 yıl telaffuz
edilmekte) Türkiye Cumhuriyeti vatandaş-
larına uygulanan vize uygulamasının oto-
matik olarak kalkacağı şeklinde bir yanlış
algılama oluştu. Oysa ki AB tarafından
(Schengen sistemi dışındaki İngiltere ve
İrlanda hariç) Türkiye’ye uygulanan vize
uygulamasının kalkması öncelikle ülkenin
Yol Haritası ve Geri Kabul Anlaşması’nda
yer alan koşulları yerine getirmesine bağlı.
Bu koşulların Türkiye tarafından yeri-
ne getirilip getirilmediği Avrupa Komisyo-
nu tarafından düzenli olarak izlenecek ve
raporlanacak. Türkiye bu koşulları yerine
getirdiği takdirde konu AB Bakanlar Kon-
seyi ve onunla ortak karar verme yetkisine
sahip Avrupa Parlamentosu tarafından ka-
rara bağlanacak.
AB Bakanlar Konseyi’nde bu konuya
ilişkin karar, nitelikli çoğunluk sistemine
tabi. Ancak bu karar alınırken Schengen sis-
teminin dışında kalan İngiltere ve İrlanda
bu oylamaya katılmıyor. AB Bakanlar Kon-
seyi’ndeki oy dağılımı Tablo I’de yer alıyor.
AB Bakanlar Konseyi’nde vizelerin kal-
dırılması yönünde karar alınması için 316
oydan 234 olumlu oy gerekiyor. 26 ülkenin
en az 14’ünün (oylamaya katılan ülkelerin
nüfusunun %62’sini temsil edecek şekilde)
bu karara oy vermeli. Lizbon Antlaşması
gereğince bu sistem Kasım 2014’den sonra
bir miktar değişecek. Bir karar alınabilme-
si için toplam AB nüfusunun %65’ini tem-
sil edecek şekilde üye devletlerin %55’inin
olumlu oy vermesi gerekiyor. Ancak gene de 31 Mart 2017’ye
kadar herhangi bir üye devlet hâlihazırda geçerli olan nitelikli
çoğunluk sistemine göre oylama yapılabilmesini talep edebilir.
Avrupa Parlamentosu’nda ise bu konuda bir karar alınabil-
mesi için mutlak çoğunluk gerekecek. Bir başka ifadeyle 2014
seçimlerinden sonra sayıları 751 olacak Avrupa parlamenterle-
rinin 376’sının bu karara olumlu oy vermesi gerekiyor. Avrupa
Parlamentosu bugüne kadar üçüncü ülkelere uygulanan vizele-
rin kaldırılması konusuna genelde olumlu yaklaştı.
Sürecin teknik boyutunun zor ve karmaşıklığının yanı sıra,
Türkiye’ye uygulanan vizelerin kaldırılması kararında bazı
siyasi gerçekler de önemli rol oynayacak. Söz konusu karar-
da AB’nin tüm önemli kararlarında olduğu gibi, Almanya’nın
ağırlık taşıyacağı kesin. Ayrıca, bu aralar Almanya, Fransa,
Hollanda, Finlandiya vb. ülkelerde “yabancı” karşıtı partilerin
güçlenmeye başladığı ve 2014 seçimlerinde Avrupa Parlamen-
tosu’nda da bir miktar ağırlık taşıyabilecekleri olgusu da göz
ardı edilmemeli. AB üyesi ülkelerin kamuoylarının Türkiye’ye
vizelerin kaldırılmasına karşı olumsuz düşüncelerinin nasıl
değiştirileceğine dair AB Parlamentosu’nun bir strateji olup
olmadığı da bilinmiyor.
Dolayısıyla AB’nin Türkiye’ye vize serbestisini başlatabil-
mesi için, Türkiye’nin öncelikle Yol Haritası ve Geri Kabul An-
laşması’nda yer alan yükümlülükleri yerine getirmesi, bu du-
rumun Avrupa Komisyonu tarafından onaylanmasından sonra
,AB Bakanlar Konseyi ve Avrupa Parlamentosu’nun bu konuda
karar alması zorunlu.
38
EKONOMİK
FORUM
AVRUPA BİRLİĞİ
Tablo I:
AB Bakanlar
Konseyi’nde
oy dağılımı
Üye Devlet
Oylar
Fransa, Almanya, İtalya
29
Polonya, İspanya
27
Romanya
14
Hollanda
13
Belçika, Çek Cumhuriyeti, Yunanistan,
Macaristan , Portekiz
12
Avusturya, Bulgaristan, İsveç
10
Hırvatistan, Danimarka, Finlandiya, Litvanya,
Slovakya
7
Kıbrıs, Estonya, Letonya, Lüksemburg,
Slovenya
4
Malta
3
