kesin düşüncesine saygılı olan, saygı uyandıran
ve ilham veren, paylaşımcı ve katılımcılığıyla
kitle enerjisini etkin kullanan yerel liderler; in-
sanların “bana sorulmadı” bahanesine sığınma
fırsatı vermez. Kitlelerin düşüncelerini, gerçek-
ten “akıl katkısı arayışı” nedeniyle alan yerel li-
derler insan yaşamını zenginleştirmede bir adım
öne geçer. Tersine, itici, ayrıştırıcı, cepheleştirici
yerel liderlik, kitle enerjisini israf eder; gereksiz
alanlara enerji harcatarak görüntüsü farklı olsa
da orta ve uzun dönem için çıkmaza saplanır.
Etkili yerel lider, azınlıklar ne denli yetenekli
olursa olsun, kitle desteğini arkalarına almadan
başarılı olamayacaklarını bilir. Etkili yerel lider-
ler, aynı zamanda “demokratik sabrın” anlamını
da kavramış ve içselleştirmiştir. Padişah iradesi
gibi buyuran, tek tip düşüncenin cazibesine ken-
dini kaptıran, farklılıklara tahammülü olmayan
yerel yöneticiler, kapsayıcı olamadıklarından,
erişilebilir potansiyelleri gerektiği kadar değer-
lendiremiyor. Eldeki potansiyelden 100 başarı
elde edilebilecekken, 25’lik başarıyı aşırı değer-
lendirerek şark kurnazlığına kayan bir tutum
benimsenebiliyor.
Yerel liderliğin kendini ve yöresini yeniden
üretebilmesinin temel aracı, varsayımlarını, zih-
ni modelini sürekli sorgulamaktır. Bu açıdan ba-
kıldığında, etkili bir yerel lider, yörenin olanak ve
kısıtları hakkında kulaktan dolma bilgileri aşa-
rak, kendi olanaklarıyla”dinamik bir envanter”
oluşturur, sürekli “geri bildirimlerle” öngörüler
ile yaratılan sonuç arasındaki “sapmaları” analiz
eder ve ince ayarlarla ilerlemeyi yaşam biçimi
haline getirir. Kendini sorgulama her şeyden
önce bir öz güven sorunudur. Yerel liderlikte,
açık ortamlarda tartışma öz güven gerektirir. Bir
yerel yönetici bilgi ve birikimine güvenemiyorsa,
her koşulda hesap verebilir olmayı ilke edinme-
mişse geri bildirim ve açık sorgulamadan kaçınır.
Bu açıdan, yerel liderlerin başarılarını ölçerken
geniş kitlelere açık hesap verme tarzı analiz
edilmeli. En şeffaf ortamlarda hesap verebilme
öz güveni olmayan yerel liderlerde, “habbeyi
kubbe gösterme” eğilimi öne çıkınca liderlikten
kurnaz yöneticiliğe kayış hızlanır; etkili kaynak
kullanımı bilinci zayıflar.
Kentleşmenin hızlandığı, kentlerin ülke yö-
netiminde ağırlığının arttığı, eğilimin giderek
daha da güç kazanacağı artık herkesin bildiği bir
gerçek. Böylesine güçlü bir eğilimde, kentleşme
sürecini çok hızlı biçimde yaşayan ülkemizde ye-
rel liderler “kibir ve üstünlük inancı, açgözlülük
ve sorumsuzluk tuzağı, sloganları ciddi fikirlerin
yerine koyma özensizliği” göstermemeli. Sorgu-
layıcı bir toplumda, yerel yöneticilerin değerler
sistemi, irade ortaya koyması, ortak yararları
tanımlaması, ortak projeleri anlatımı ve ortak
kurumların işletilmesi merkezinden bakılarak
çok sayıda lisansüstü ve doktora derecesi çalış-
malar yapılır. Üniversitelerin “rasyonel otorite”
olma işlevi ve sorumluluğu vardır. Üniversitele-
rin bağımsız düşünce geliştirmeye dönük yüzü
gelişmişse oradan çıkan analizlerin yerel yönetici
ve liderleri hak ettiği yere koyabilir. Yerel med-
yanın da dosyalara hakim olması, çalışmaları
birebir izlemenin yarattığı ayrıntı bilgisi, gerekçe
ve haklılığa dayalı eleştiri üretmeleri de kaynak
kullanımında verimi artırıcı etki yapar.
Bu deneme sınırları içinde yerel yöneticilik
ve liderlik üzerinde söylenmesi gereken bir
diğer özellik ise “kendini ve toplumu yeniden
üretme mekanizmasını diri tutma” özelliğidir.
Unutulmaması gereken ilke, birikim yeteneğini
koruyarak uzun dönemli geleceği güven altına
almadır. Doğadaki evrim sürecinde, kendini
yeniden üretme temel mekanizmalardan biri.
Üreme, mutasyon, ayıklama, yalıtım ve işbirliği
olmaksızın varlığı ileriye taşımak mümkün değil.
Gerçek bir yerel lider, bilgilerin yeniden üretimi,
mutasyona uğrayarak farklılaşması, ayıklama
ile zayıf olanın silinmesi, değerlerin yalıtım ile
korunması, hepsinden önemlisi de işbirliği ya-
parak daha sağlıklı geleceğin inşa edilmesine
katkı yapan kişidir.
Buraya kadar söylemeye çalıştıklarımız, gün-
lük, geçici ve sığ olanın ötesinde, uzun soluklu
gelişme yaratan liderlik arayışı ile ilgili. Ülke-
mizde her yerde “yerellik ve küresellik” birlikte
gelişen iki olgu. Bu iki konu üzerinde kafa yor-
madan ciddi bir yerel liderlik oluşmaz, liderliğin
olmadığı yerde de etkili bir gelişme yaratılamaz.
Günümüz kentlerini yönetecek liderler, mutlaka
“kendini ve toplumu yeniden üretme bilincini”
yükselten işlevlerini dikkate almalı. Almayanlar
“gösteri toplumu” tuzağına düşebilir...
YÖNETİM
102
EKONOMİK
FORUM
