114 / 132
GÖSTERGELER
114
EKONOMİK
FORUM
nın da döviz olması dikkati çekiyor. 2005
yılı başında tasarrufunu euroya bağlayan ve
bu yılın ortasına kadar pozisyonunda hiç-
bir değişikliğe gitmeyenler, yani hep euroda
kalanlar bu dönemde %7,67 oranında reel
kayba uğramış durumda.
Tercihini dolardan yana kullananların
zararı ise daha da yüksek. Dolar, bu on bu-
çuk yıllık dönemde tasarruf sahibine %14,59
zarar ettirdi.
Dolarda on buçuk yılda %14,59 zarar
oluşmakla birlikte son iki buçuk yılın artıda
geçildiği dikkati çekiyor. Dolar, reel olarak
2013 yılında %7,97, geçen yıl %2,74, biraz
önce de belirttiğimiz gibi bu yılın ilk yarısın-
da ise %12,51 değer kazandı. Yani iki buçuk
yıldaki bu artışa rağmen, on buçuk yılda hala
%15’e yakın reel bir kayıp söz konusu.
Kaybın sıfırlanması için...
Elindeki Türk parasını 2005 yılında dola-
ra bağlayanların o yılki alım gücünü yeniden
elde edebilmeleri için dolardaki değer kay-
bının sıfırlanması gerekiyor. Bu da, doların
aslında şimdiki düzeyinin üstüne çıkmasıyla
mümkün.
Peki, dolar hangi düzeye yükselirse bu
sağlanabilir. Hesap yalın. Dolar kuru haziran
ayı ortalamasında 2,70 olduğuna, bu düzey
de yaklaşık %15’lik bir değer kaybına işaret
ettiğine göre, basit bir işlemle %100’e, yani
değer kaybının sıfır olduğuna işaret eden so-
nuca ulaşmak gerekiyor. Bu da bizi 3,17’lik
bir dolar kuruna götürüyor.
TÜFE’nin haziran ayında gerilemesi bek-
leniyordu; ama kabul etmeli ki oranın %0,51
düzeyine kadar çıkacağını kimse ummuyor-
du. Düşüş %0,51 oldu ve böylece yıllık oran
da neredeyse tüm iyimser tahminlerin öte-
sine geçerek %7,20’ye geriledi.
Haziran ayındaki bu hızlı gerilemenin baz
etkisi kaynaklı olduğu ortada. Bu etki, tem-
muzda da görülecek ve yıllık oran bir miktar
daha gerileyecek. Ama ya sonrası?
Haziran sonunda %7,20 olan yıllık oranın
temmuz sonunda %6,70’e kadar gerilemesi
beklenmeli.
Ama %6,70 düzeyi kalıcı olacak gibi gö-
rünmüyor. Ağustosla birlikte yıllık oranda
yeniden yükselme kaçınılmaz gibi.
Kur henüz tam yansımadı
Türk parasının dolar ve euro karşısındaki
değeri geçen yıl neredeyse yatay bir seyir iz-
Son dönem iyi ama...
Dolar, son bir yılda sağladığı getiriyle
diğer finansal yatırım araçlarının açık ara
önünde bulunuyor. Ne var ki, yalnızca son
bir ya da birkaç yılla sınırlı bir değerlendir-
meden kaçınmak gerek. Daha orta vadede
durum ne, ona da bakmalı.
İşte öyle yapınca tasarruf aracı olarak
doları tercih edenlerin yıllar sonra bile hâlâ
zararda oldukları dikkati çekiyor. Ya da ter-
sinden söylersek, dolar cinsinden borçlanan-
lar kârda. 2005 yılından bu yılın ilk yarısı
sonuna kadar olan on buçuk yıllık dönemi
kapsayan bir çalışma, bu dönemde tasarruf
aracı olarak doları tercih edenlerin enflasyo-
na yenik düştüklerini gösteriyor.
Aslında, bu on buçuk yıllık dönemde
enflasyona yenik düşen iki tasarruf aracı-
Finansal araçlarda
on buçuk yıllık getiri ve zarar
(%)
Altın
DİBS
BIST Mevduat
Euro Dolar
2005
2,95
13,11 50,67
6,90
2,95 -10,14
2006
18,38
3,24
-7,52
5,06
7,52
-3,42
2007
-2,30
12,15 30,92
7,93 -16,23 -24,07
2008
22,48
7,11 -57,75
4,91 11,30 19,21
2009
25,32
10,77 83,52
8,81
-1,81
-8,38
2010
17,27
2,89 23,62
1,44 -14,03
-5,07
2011
31,06
-4,02 -27,74
-2,79 10,78 11,23
2012
-7,60
4,79 37,31
0,89 -10,30
-9,95
2013
-21,92
-1,20 -14,12
-1,21 12,72
7,97
2014
0,74
0,98
9,81
-2,85
-7,61
2,74
2015-6 ay 10,67
-0,92
-7,77
-2,18
2,41 12,51
TOPLAM 125,94
58,95 50,90
29,24
-7,67 -14,59
Döviz o kadar arttı,
tasarruf sahibi hâlâ zararda,
hâlâ zararda (%)
ENFLASYON: