115 / 132
GÖSTERGELER
EKONOMİK
FORUM
115
i
Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haz.
Tem.
Ağus.
Eylül
Ekim Kas.
Ara.
1.98 0.43 1.13 1.34 0.40 0.31 0.45 0.09 0.14 1.90 0.18
-0.44
1.10 0.71
1.19 1.63 0.56 -0.51
3
2
0
1
-1
2014
2015
lemişti. TL, özellikle yılın ilk yarısında kimi
aylarda değer kazanan bir grafik çizmişti.
Dolayısıyla kur kaynaklı bir enflasyon söz
konusu değildi. Ama yılsonuna doğru durum
değişmeye, özellikle dolarda hızlı bir artış
yaşanmaya başladı. Bu eğilim, 2015 yılında
daha da belirginleşti.
İşte kurdaki bu hareket, fiyatları zaman
içinde çok daha fazla etkileyecek. Baz et-
kisinden dolayı ortaya çıkan ve haziranda
gerçekleşen hızlı fiyat düşüşünü kısa bir süre
daha göreceğiz, ama kur yükünün fiyatlara
girmesiyle baz etkisi kaynaklı bu olumlu
tablo ortadan kalkacak.
Haziran ayındaki düşüşün geçen yılki dü-
şüşten çok daha fazla olması özellikle gıda
grubundan kaynaklandı. Geçen yıl haziran
ayında gıda ve alkolsüz içecekler grubunda
%0,36 oranında artış olurken, bu yıl %2,79
oranında gerileme kaydedildi. Bir başka
ifadeyle, TÜFE’yi oluşturan ve kur artışına
daha da duyarlı olan diğer mallarda fiyatlar
artma eğilimini koruyor. Gıdanın, (endeks
içinde dörtte bire yakın olan ağırlığı elbette
aynı kalmakla birlikte) toplam TÜFE’ye olan
etkisinin hafiflemesi ve kur etkili zamların
daha çok devreye girmesiyle fiyatlar yönünü
yukarı çevirecek ve bu da ağustostan itibaren
görülecek.
Mayıs-ekim çanağı
Tüketici fiyatları %8,09 ile son dönemin
en yüksek yıllık düzeyine mayıs sonunda
çıktı. Beklenen çanak eğrisi de haziranla
birlikte oluşmaya başladı. Çanakta dip oran
muhtemelen %6,70 ile temmuzda görülecek
ve ekimde gelinecek %7,79 ile bir anlamda
mayıs düzeyine dönülmüş olacak.
Yılın son iki ayı ise TÜFE’deki hızlanmanın
belirginleşeceği aylar. Yıllık oran, kasım so-
nunda 8,60’a, yılsonunda ise %9,40’a çıkacak.
Bu oranların, 2003-2013 dönemi ortala-
ma endeksiyle, geçen yılın endeksinin kıyas-
lanmasına dayalı bir hesaplama sonucu elde
edildiğini belirtelim. Yılın kalan döneminde
fiyatları yukarı itecek ya da aşağı çekecek
olağandışı gelişmeler olduğu takdirde çok
farklı oranlar görülebileceğini kabul etmek
gerektiğini de vurgulayalım. Örneğin geçen
yılın sonundaki petrol fiyatları düşüşü gibi
olumlu bir etkinin bu yıl yeniden yaşanma-
sı tüm hesaplamaların yeniden yapılmasını
gerektirir kuşkusuz ki. Ama tersi olur, petrol
ya da başka bir etkenle fiyatlar fırlarsa, bu
sefer de çift haneli enflasyon kaçınılmaz hale
geliverir.
10
9
8
6
Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haz.
Tem.
Ağus.
Eylül
Ekim Kas.
Ara.
7.75 7.89 8.39 9.38 9.66 9.16 9.32 9.54 8.86 8.96 9.15
8.17
7.24 7.55
7.61 7.91 8.09 7.20 6.70
6.82 7.63 7.79 8.62
9.39
2014
2015
7
İlk yarı
İkinci yarı
Yıllık
İkinci yarı?
2004
2,96
6,20
9,35
210
2005
2,59
5,00
7,72
193
2006
4,88
4,56
9,65
93
2007
3,87
4,35
8,39
112
2008
6,00
3,84
10,06
64
2009
1,83
4,62
6,53
252
2010
3,59
2,72
6,40
76
2011
3,43
6,79
10,45
198
2012
1,95
4,14
6,16
212
2013
4,00
3,27
7,40
82
2014
5,70
2,33
8,17
41
2015
4,76
1,95 (*)
6,80 (T)
41
(*) Merkez Bankası’nın yıllık tahmininin tutması için
kalınması gereken düzey.
(T) Merkez Bankası’nın yıllık tahmini.
Enflasyonun
yıllara göre
seyri (%)