116 / 134
GÖSTERGELER
114
EKONOMİK
FORUM
gerekirdi. Ancak koşullar 1 Kasım seçimiyle bir-
likte bir anda değişti.
Koşullar değişti; çünkü ekonomideki “Ne ola-
cak” kaygısı geride kaldı. Bundan sonra herhangi
bir konuda yanlış adım atılacak olsa bile en azın-
dan belirsizlik kayboldu. Bu, önemli bir kazanım.
Siyaseten istikrarlı bir sürecin başlamış ol-
ması, başta döviz kurlarını aşağı çekecek, çekti
de nitekim. Bunu tersine çevirecek yanlış adımlar
(örneğin faiz artırmanın zorunlu olduğu durum-
larda tersinin yapılması gibi) gündeme gelir mi
bilinmez. Yanlış şeyler yapılmazsa kurdaki düşüş
bir süre daha devam edebilir.
Bu sayede özellikle Kasım ayında geçmiş yıl
ortalamaları olan%1’in çok altında bir fiyat artışı
gerçekleşmesi mümkün olabilir. Aralık ayını da
muhtemelen daha önceki yıllarda olduğu gibi
%0.25 dolayında bir artışla kapatırız.
Son gelişmeler ışığında, daha önce %9.5’in
altına indirilmesi çok zor görülen enflasyonu
yaklaşık 1 puan revize etmekte yarar var. 2015
enflasyonunun %8.5-9.0 aralığında gerçekleş-
mesi sürpriz olmayacak.
Yılın ilk 10 ayındaki TÜFE gerçekleşmesinin
%7.86 olduğunu, Merkez Bankası’nın geçen haf-
ta açıklanan son tahmininin ise%7.90düzeyinde
bulunduğunu hatırlatalım.
%10’a oturmuş işsizliği aşağı çekmek mümkün
görünüyor, ne sayıları 700 bini aşmış üniversite
mezunu işsizlere iş yaratmak...
Hükümetten beklenen ekonomik adımların
özeti böyle sıralanabilir. Tabii ki AKP’nin seçim
öncesi vaatleri var ve bu vaatlerin söz verildiği
gibi kısa sürede hayata geçirilmesi de önem taşı-
yor. Zatendahahükümet kurulmadanbukonuda
çalışmaya başlanmış olması da dikkat çekiyor.
Tüketici fiyatları ekim ayında %1.55 arttı.
Bu, kimi çevreler için beklenenin üstünde bir
oran gibi görünüyorsa da, aslında %1.55 geçmiş
yıllarda ortaya çıkan eğilimlerle kıyaslandığında
düşük bir oran sayılmalı. 2003-2013 dönemi için
ekimayı ortalaması %2.05düzeyinde oluşmuştu,
geçen yılın ekimindeki oran da%1.90’dı. Yani bu
yıl için yüksek bir gerçekleşme olduğunu söyle-
mek pek doğru değil.
Bu yılın ekim ayındaki artışın geçen yılki
artıştan düşük kalması sayesinde yıllık oran da
geriledi. Eylül sonunda%7.95’e çıkan yıllık TÜFE
artışı, ekim sonunda %7.58 düzeyinde oluştu.
Daha önce 2003 yılının ekim ayında %0.92,
2006 yılının ekim ayında ise %1.27 artış olmuş-
tu. Bu yılın %1.55’i de, yeni seri TÜFE’nin he-
saplanmakta olduğu 13 yılın en düşük üçüncü
oranı olarak kayıtlara girdi.
Peki, ne oldu da bu yıl 13 yılın en düşük
oranlarından biri gerçekleşti. Yanıt büyük ölçüde
döviz kurundaki gerilemede. Dolar, eylül ayı or-
talamasında 3.0027 düzeyinde gerçekleşti. Ekim
ayında ise doların ortalaması 2.9296 oldu, yani
%2.4’lük bir gerileme var.
Aynı durum euro için de geçerli. Eylül ayı
ortalaması 3.3749 olan euro, %2.3 geriledi ve
ekim ayını 3.2986 ortalamadan kapattı.
1KasımseçimindenAKP’nin zaferle çıkması
ve “Seçimden sonra acaba nasıl bir hükümet ku-
rulur, kurulabilir mi, yoksa yeniden seçime mi
gidilir” gibi kaygıların tümüyle geride kalmasıyla
döviz kurundaki gerileme iyice hızlandı.
KASIMVE ARALIK NE OLUR?
Geçmiş yıl eğilimleri bize kasımaylarında%1
dolayında bir artış yaşandığını gösteriyor. Aralık
aylarındaki artış ortalaması ise %0.25 dolayın-
da. Ancak bu yılki değişime baz oluşturacak olan
geçen yılın kasımında %0.18 artış oldu. Yani or-
talamanın çok altında. Aralık ayında ise artış bir
yana petrol fiyatlarındaki düşüşten kaynaklanan
%0.44 gibi çok önemli bir gerileme kaydedildi.
Şimdi bu yıl ne olacak? Normal koşullarda
kasımda yine %1’e yakın bir artış beklememiz,
Aralık’ta da %0.25 dolayında bir artış görmemiz
Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haz.
Tem.
Ağus.
Eylül
Ekim Kas.
Ara.
1.98 0.43 1.13 1.34 0.40 0.31 0.45 0.09 0.14 1.90 0.18
-0.44
1.10 0.71
1.19 1.63 0.56 -0.51 0.09
0.40 0.89 1.55
3
2
0
1
-1
2014
2015
10
9
8
6
Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haz.
Tem.
Ağus.
Eylül
Ekim Kas.
Ara.
7.75 7.89 8.39 9.38 9.66 9.16 9.32 9.54 8.86 8.96 9.15
8.17
7.24 7.55
7.61 7.91 8.09 7.20 6.81
7.14 7.95 7.58
2014
2015
7
ENFLASYON: