Forum 266

EKONOMİK

FORUM

ARAŞTIRMA

Yeni bir dönemin eşiğine gelindi

Bu rakamTürkiye’nin 1.6 dolarlık genel

ihracat ortalamasından daha düşük. Yeni

dönemde bitmiş ürün grubu ihracatında

kayda değer bir gelişme göstermek isteyen

sektörde ileri işlenmiş ürün grupları ile ihra-

catın kilogram değerinin 2.5 dolar seviye-

sine çekilmek istenmesi ise bu alanda yeni

bir dönemin eşiğine gelindiğini gösteriyor.

Sektörün 2015 yılı ihracatından bit-

miş ürün grubu yüzde 60’lık pay alırken,

ihracatın yüzde 40’ını ise yarı mamul ürün

grubu oluşturdu.

19.8 milyar dolarlık dış ticaret açığı

Türkiye İstatistik Kurumu’ndan edinilen

bilgilere göre, 2015 yılında yaklaşık 35.2

milyar dolarlık ithalat yapan sektör, söz ko-

nusu dönemde 19.8 milyar dolarlık dış ti-

caret açığı verdi. Sektör ihracatının 2023’te

50 milyar dolara ulaşması için kilogramda

2.5 dolarlık değere ulaşılması gerekiyor.

Ancak bu hedefin önündeki başlıca en-

geli ise hammadde ve ileri işlenmiş ürün

grubundan kaynaklı yapılan yüksek ithalat

oluşturuyor. Bu hedefin gerçekleşebilmesi

için Ar-Ge faaliyetlerinin artırılmasının yanı

sıra bu alandaki hammadde sorununa da

çare bulunması gerekiyor.

Türkiye kimya sanayiinin katma değeri

yüksek ürünlerle global rekabette öne

geçebilecek potansiyele sahip olduğuna

dikkat çeken sektör temsilcileri, bunun

için firmaların Ar-Ge yatırımlarını artır-

ması, hükümetin de hammadde açığını

kapatacak projeleri desteklemesi öneri-

sinde bulunuyor. Yine sektörde petrokim-

ya tesisleriyle entegre bir yapıda hareket

etmesi planlanan ihtisas OSB kurma gi-

rişimleri, sektörün 2023 yılı hedeflerine

odaklanmasını sağlıyor.

103 ülkeye ihracat

Plastik ve mamulleri, yapıştırıcılar, mi-

neral yağlar ve yakıtlar, boya, kozmetik,

organik ve anorganik kimyasallar, eczacılık,

medikal ürünler gibi yaklaşık 30 sektöre

hammadde ve ara girdi sağlayan kimya

sanayii, halen 103 ülkeye ihracat yapıyor.

2015 yılı itibarıyla Türkiye’nin ihracatın-

dan yüzde 10.7’lik pay alan sektörde, ço-

ğunluğu KOBİ niteliğinde yaklaşık 22 bin

işletmenin faaliyet gösteriyor. Söz konusu

işletmelerde 300 bin kişi istihdam ediliyor.

Yine 2 bin 600 civarında madde ve müs-

tahzarın kimya sanayii tarafından üretil-

diği belirtiliyor. Tüm bu veriler ve kimya

sanayiinin alt sektörleri ele alındığında bu

alandaki katma değerli ürün grubunun

artırılması gerçeğini ortaya koyuyor.

Ar-Ge harcaması yüzde 1.9 azaldı

Türkiye Kimya Sanayicileri Derneği’n-

den (TKSD) edinilen bilgilere göre, Türki-

ye’de Gayri Safi Yurtiçi Ar-Ge Harcaması

2014’te bir önceki yıla göre yüzde 18.8

artarak, 17 milyar 598 milyon lirayı buldu.

Söz konusu dönemde kimya sektöründe

ticari kesim Ar-Ge harcaması ise yüzde

1.9’luk azalma ile 673 milyon liraya geri-

ledi. Kimya sektörünün ticari kesim Ar-Ge

harcaması içindeki payı ise 2014 yılında

yüzde 7.7 seviyesinde idi.

Ticari Ar-Ge harcamalarındaki azal-

maya rağmen sektörde son yıllarda kat-

ma değerli ürün grubunu artırmak adı-

na Ar-Ge merkezlerinin sayısında kayda

değer oranda bir artıştan söz edilebilir.

Yine TKSD’nin verdiği bilgiye göre, 2016

yılını Şubat ayı itibarıyla Türkiye’de 244

adet Ar-Ge merkezi faaliyet gösteriyor. Bu

Ar-Ge merkezlerinden 15i kimyasalların

ve kimyasal ürünlerin imalatı, 13’ü temel

eczacılık ürünlerinin ve eczacılığa ilişkin

malzemelerin imalatı konusunda hizmet

veriyor. Söz konusu merkezler, Türkiye’deki

Ar-Ge merkezlerinin yüzde 11.5’lik dilimini

temsil ediyor. Ar-Ge merkezleri ve Ar-Ge

harcamalarındaki artışı yüksek katma de-

ğerli ürün grubunun imalatı için önemli

gören sektör temsilcileri, 2023 hedefleri-

nin küresel pazarda fark yaratacak ürünler

ile gerçekleşebileceğinin altını çiziyor.

Pazar kaybı endişesi yaşanıyor

Özellikle rekabet ortamının ucuz veya

rekabet edebilir bir lojistik, ucuz enerji,

yeterli eleman, hammaddeye kolay ulaşım

bakımından iyileştirilmesini isteyen tem-

silciler, bu konuda gereken gelişmelerin

sağlanamaması halinde pazar kaybı ve

buna bağlı olarak ihracatta düşüş yaşa-

nabileceğini vurguluyor. 2023 yılı hedefi

doğrultusunda dış pazarlarda güçlü bir

konuma gelmek ve ihracatı artırmak ama-

cıyla yoğun bir çalışma içine giren sektör

temsilcisi konumundaki dernek ve birlikler,

milli katılımlı fuar organizasyonları, alım ve

ticaret heyetler, Ur-Ge projeleri gibi çalış-

malarını ise artırdı. 2016 yılında dış kay-

naklı tüm olumsuzluklara rağmen hedef

odaklı ihracat stratejisini sürdüren sektör,

Ortadoğu ve Kuzey Afrika’ya alternatif

oluşturması beklenen Güney Amerika,

Sahra Altı Afrika, Uzakdoğu ve Asya gibi

pazarları yakından izliyor.

En fazla ithalat yapılan

sektörler arasında

İhracatında ilk üçte yer alan kimya sa-

nayii, aynı zamanda en fazla ithalat yapan

sektörlerden biri. Yurtiçi üretimin yetersizli-