40’a varan sayıda gümrük belgesi gereke-
bilmesi gibi örnekler bu durumun önemini
açıkça ortaya koymaktadır.
Bali toplantısından bir hafta önce Av-
rupa Komisyonu’nun hazırladığı notta ti-
caretin kolaylaştırılması konusunda olası
bir uzlaşının etki analizi yapıldı. Analizde
GYÜ’de ticaret prosedürlerinin maliyetinin
toplam ticari işlem maliyetlerinin yaklaşık
olarak %4-5’ine denk geldiği ortaya kondu.
Analizde, etkili bir ticaret kolaylaştırma
süreciyle, GYÜ ticaret maliyetlerinin yılda
325 milyar euro civarında azaltılabileceği
öngörüldü.
1
120’den fazla ülkenin ticaret ve eko-
nomi bakanlarının katılımıyla gerçekleşen
Bakanlar Toplantısı sonucunda, ticaretin
kolaylaştırılması alanında mutabık kalındı.
Bu anlaşma, Uruguay Turu’ndan bu yana,
19 senedir DTÖ müzakereleri sonucu ka-
leniyordu. Doha Turu’nda ele alınan temel konularda kapsamlı
ilerleme sağlanamayacak olsa dahi en azından belirlenen dar
gündem maddeleri üzerinden çalışılıp sonuca varılarak turun
geleceği için umutların yeşermesi isteniyordu. Toplantı öncesin-
de, müzakere konuları üç ana başlık altında toplandı: Ticaretin
kolaylaştırılması, tarım ve kalkınma. Bunlara ek olarak önceden
kararlaştırılan Yemen’in 160’ıncı üye olarak DTÖ’ye katılımı,
toplantıda resmiyet kazanacaktı.
TİCARETİN KOLAYLAŞTIRILMASINA YÖNELİK
ALINAN KARARLAR
Bali 9. Bakanlar Toplantısı’nın ana konularından ticaretin
kolaylaştırılması alanında; gümrük işlemlerinin kolaylaştırılma-
sı ve saydamlaştırılması, gümrük işlemlerinin otomasyonu, tari-
fe reformları gibi hususlar ele alındı. Ticaretin kolaylaştırılması
denildiğinde, ticaret ve gümrük işlemlerinin modernizasyonu,
işlemlerde aşırı bürokrasinin önüne geçilmesi (cutting red tape),
gümrük çalışanlarının eğitimi, gümrük tesislerinin ve teknoloji-
sinin geliştirilmesi anlaşılmalıdır. Bazı durumlarda gelişme yo-
lundaki ülkelerde (GYÜ) tek bir ihracat veya ithalat işlemi için
EKONOMİK
FORUM
51
i
Celal Can ÖZATAY
Araştırmacı
TEPAV Ekonomi Etütleri
Ô
