mesi bu açıdan da büyük önem taşıyor.
Genç nüfusun tarımda kalması ve tarımsal
faaliyetin kuşaktan kuşağa aktarılması he-
defleniyor.
Türkiye açısından bakıldığında özellik-
le 1980 yılından bu yana, yani 40 yılı aşkın
bir süredir aile işletmelerinin yok edilmesi
için sanki yoğun bir çaba harcanıyor. “İş-
letmeler çok küçük, araziler parçalı” de-
nilerek, ölçek ekonomisine geçmek için
sürekli büyük işletme kurulması, tarımda
şirketleşmenin sağlanması için yoğun lobi
ve çalışmalar yapılıyor. Aile işletmeleri
tarıma, hayvancılığa küsmüş durumda.
Kırsaldan kentlere büyük göçler oluyor.
Dolayısıyla Türkiye, aile işletmeleriyle
değil, büyük işletmelerle övünen bir ülke
oldu. Büyük işletmeler de ol-
sun. Fakat devlet olarak büyük
işletmeler üzerinden bir politi-
ka oluşturulur ve sadece işlet-
me büyüklüğüyle övünülürse,
aile işletmeleri yok sayılırsa
kentler yaşanmaz hale gelir.
Hayvancılık da hayvanıyla, ye-
miyle, etiyle, kurbanıyla, sa-
manıyla ithalata bağımlı hale
gelir. Son dört yılda kurulan o
büyük işletmelerin hemen ta-
mamı zor durumda olduğunu
söylüyor. Çünkü hayvancılık
bilinmiyor. Urfa’daki hayvan-
cılık işletmesi İstanbul’dan yö-
netilmeye kalkıldığında sonu
hüsranla bitiyor.
Aile işletmesindekiler hay-
vanıyla, toprağıyla bir
aidiyet duygusu yaşı-
yor. O kültürü nesil-
den nesile taşıyor. Bu
birikim, bu deneyim
hiçbir yerden öğrenile-
mez. Bazı kişiler “Dede-
den kalma yöntemlerle
tarım olmaz, hayvancılık
olmaz” der. Oysa Avru-
pa, ABD ve gelişmiş ül-
keler tarımda teknolojiyi,
gelişmeyi dededen gelen o
alışkanlıkların, birikimin
üzerinden sürdürüyor. Ba-
şarıları da oradan geliyor.
Özetle, sürdürülebilir tarımın temel
taşı olan aile işletmeciliğinde Türkiye’nin
de aile işletmeciliğine dayalı kendi özgün
modelini kurması ve desteklemesi gereki-
yor. Şirketleşmeyle sürdürülebilir tarım
yapmak çok zor.
AB’de de durum pek farklı değil. İşletmelerin %98’i aile
işletmesi. Birlik kapsamında 172 milyon hektar tarım arazisi
işleniyor. Tarımsal üretim yapan 12 milyon tarım işletmesinde
istihdam edilen iş gücünün %84’ü aile fertlerinden oluşuyor.
Avrupa ve ABD’de hayvancılıkta besicilik yapanlarla, yetiş-
tiricilik yapanlar genel olarak birbirinden ayrılıyor. Yetiştiricilik
yapanlar, hayvanları besiciden buzağı olarak alıp belli bir kiloya
ulaştırdıktan sonra satıyor. Ama besicilik yapanlar hayvancılık
kültürünü kuşaklar boyunca yaşatan ailelerden oluşuyor.
Aile işletmeleri ve tarım için dünyanın hemen her yerinde
temel sorun, tarım nüfusunun yaşlanması. Avrupa’da tarımla
uğraşanların yaş ortalaması ortalama 50’nin üzerinde. Avru-
pa’nın en önemli iki tarım ülkesi Polonya ve Fransa’da da temel
sorunun tarımdaki yaşlı nüfus olduğu belirtiliyor. Genç kuşak
tarımdan kopuyor. BM’nin 2014’ü “Aile Çiftçiliği Yılı” ilan et-
EKONOMİK
FORUM
85
i
GÜNCEL
