Akbabanın
zaferi
JOSEPH E. STIGLITZ
A
BD temyiz mahkemesinden çıkan
son kararlardan biri küresel kamu
borcu piyasalarını altüst etme teh-
likesi içeriyor. Hatta ABD’nin kamu
borcu verilebilecek iyi bir yer olduğu fikrinin
çürütülmesiyle bile sonuçlanabilir. En azından,
standart borç sözleşmeleri kapsamındaki bü-
tün borç yapılandırmalarını uygulanamaz hale
getirir. Bu süreçte, modern kapitalizmin temel
prensiplerinden biri olan borçlular alacaklılara
ödeme yapamayınca yeni bir sayfa açılması ilke-
si de altüst olur.
Sıkıntı, Arjantin’in kendi para biriminin de-
ğerini düşürmek ve borcunda temerrüde düş-
mek dışında bir seçeneğinin kalmadığı 12 yıl
önce başladı. Ülke, mevcut yönetimin elinde,
bugün Yunanistan’da ve Avrupa’nın başka yer-
lerinde görülen türden hızlı bir düşüş yaşıyordu.
İşsizlik artıyordu ve mali dengeleri yeniden kur-
mak yerine kemer sıkma politikası uygulanınca
ekonomik çöküş tek kelimeyle şiddetlendi.
Devalüasyon ve borç yapılandırması işe ya-
radı. Sonraki yıllarda, 2008’de küresel mali kri-
zin patlamasına kadar, Arjantin’de yıllık GSMH
artışı %8 ya da daha fazla olup dünyanın en hızlı
oranlarından biriydi.
Eski alacaklılar bile bu esneklikten yararlan-
dı. Arjantin oldukça yenilikçi bir adım atarak
eski borcu yeni borçla (1 dolar için yaklaşık 30
cent ya da daha azı karşılığında) ve GSMH’ya
endeksli tahville takas etti. Arjantin ne kadar
büyüdüyse, eski alacaklılarına da o kadar daha
fazla ödedi. Arjantin’in menfaatleriyle alacaklı-
larının menfaatleri de bu sebeple paraleldi. Her
ikisi de büyümek istiyordu. Bu durum ABD şir-
ket borçlarında yapılan ve borcun hisselerle de-
ğiş tokuş edilerek eski tahvil sahiplerinin yeni
hissedarlar haline getirildiği “11. Bölüm” yeni-
den yapılanmasına denkti.
AKBABA FONLARI ARJANTİN’İN
SANCILARINDAN YARARLANDI
Borçların yeniden yapılandırılmasında çoğu
zaman farklı talep sahipleri arasında ihtilaflar
ANALİZ
88
EKONOMİK
FORUM
Joseph E. Stiglitz,
Columbia Üniversitesi’nde
Profesör ve Nobel Ekonomi
Ödülü sahibidir. Son kitabı
The Price of Inequal-
ity How Today’s Divided
Society Endangers our
Future - Eşitsizliğin Bedeli:
Günümüzün Bölünmüş
Toplumu Geleceğimizi
Nasıl Tehdit Ediyor ismini
taşımaktadır.
Şirketler kullandıkları dava açma stratejisinde tüm talep
sahiplerine eşit davranılmasını sağlama amaçlı (pari passu
adı verilen) standart bir sözleşme maddesinden yararlandı.
New York’taki ABD Yargıtay İkinci Dairesi’nin,
Arjantin’in borç
yapılandırılmasını kabul edenlere olan borcunun tamamını
ödemesi halinde,
akbabalara olan borcunun da tamamını
ödemek zorunda olmasına karar vermesi akıl almaz bir şey…
