ca Afrika’daki en yoksul ülkelerden çoğunun kar-
şı karşıya olduğu felç edici borç yüküne de ışık
tutarak Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya
Bankası önderliğinde bir borç silme sürecinin
önünü açtı.
2000 ile 2010 arasında, Sahra Altı Afrika’nın
yoksulluk oranı (günde 1.25 dolardan az gelirle
geçinenlerin oranı olarak ifade edilir) 1990-1999
döneminde %56,5’ten %58’e yükselmesinin ar-
dından %48,5’e düşerken, 1990 ile 2000 arası
ortalama %2,3 olan genel yıllık ekonomik büyü-
me oranı 2000-2010 döneminde iki kattan fazla
artarak %5,7 oldu.
Hastalıkların kontrolünde de önemli iyileş-
meler oldu. Her yıl sıtmadan ölenlerin sayısı
1990’dan zirve yaptığı yıl olan 2004’e kadar ka-
baca 800 binden 1.6 milyona çıktı. Bu noktadan
sonra, MKH’den ilham alınarak herkese sıtma
önleyici cibinlik dağıtılmasıyla beraber sıtmadan
ölümler azalmaya başladı. 2010 yılında yaklaşık
1.1 milyona ve bugün belki de daha düşük sevi-
yelere indi.
Benzer şekilde, 2000 yılında, yoksul Afrika-
lıların AIDS için virüs önleyici tedavi görmesine
yardımcı olacak, bağışçıların desteklediği resmi
programlar hâlâ yoktu. MKH’nin gündem belirle-
me gücü sayesinde, AIDS ile mücadele için bağışçı
programları uygulanmaya başlandı ve bugün 6
milyondan fazla Afrikalı, resmi bağışçı program-
larıyla desteklenen virüs önleyici tedavi görüyor.
2001 yılından bu yana (2006’ya kadar Kofi
Annan ve 2007’den bu yana Ban Ki-moon ol-
mak üzere) BM Genel Sekreteri’nin MKH ile
ilgili Özel Danışmanı olarak, birçok Afrika hü-
kümetinin bu hedefleri nasıl ciddiye aldığını
ve bunları kullanarak öncelikler belirlediğini,
paydaşları harekete geçirdiğini, halkın bilincini
ve motivasyonunu yükselttiğini, bakanlara so-
rumluluk verdiğini gördüm. Zaman içinde, BM
ve yüksek gelirli ülkelerdeki bağışçı temsilcileri
de Afrika’daki kendi çalışmalarını düzenlemek
için MKH giderek daha çok kullanmaya başladı.
MKH, 2000 yılından bu yana meydana gelen iyi-
leşmelerin temelinde yatan tek faktör olmasa da,
önemli rol oynadı.
SKH’NİN HEDEFLERİ NELER OLMALI?
Elbette MKH’de belirlenen hedeflere ulaşma
yolunda hızlı ilerleme kaydetmek için daha yapı-
lacak çok iş var. En önemlisi, yeterli mali kaynak
bulunursa sağlık alanında önemli kazançlar elde
edilebilir. Bağışçı ülkeler bu yılın sonlarına doğ-
ru AIDS, TB (tüberküloz) ve Sıtmayla Küresel
Mücadele Fonu’na bolca ikmal desteği vererek,
bu hayati kurumun başarılarının devamını sağ-
lamalı.
Bunun için ilk önce, BM üyesi devletler sı-
radaki küresel kalkınma hedeflerine yöneldik-
lerinde MKH’den ders almalıdır. Öncelikle SKH
listesinin nispeten kısa olması (en fazla 10 tane)
hatırlamayı kolaylaştırır ve bu da halkı seferber
etmeye yardımcı olur.
İkincisi, zengin ya da yoksul bütün hükümet-
ler, SKH’ye uygulayıcı olarak ulaşmakla yükümlü
olmalıdır. MKH, uygulayıcı olarak yoksul ülkeler,
bağışçı olarak da zengin ülkeler için geçerliydi.
SKH uygulayıcı olarak bütün ülkeler için ve ay-
rıca bağışçı olarak zengin ülkeler için geçerli ol-
malıdır. Aslında, söz konusu olan yeni SKH’lerin
özünü oluşturan iklim değişikliği gibi sorunlar
ise zengin ülkelerin önünde, yoksul ülkelere göre
yapacakları daha çok iş var.
Üçüncüsü, SKH, MKH temeline oturmalıdır.
MKH ile küresel aşırı yoksulluk yarıdan fazla
oranda azaltıldı. SKH de aşırı yoksulluğu sonsu-
za kadar ortadan kaldırmaya çalışmalıdır. Dünya
Bankası aşırı yoksulluğu 2030 yılına kadar sona
erdirme amacını kendi adına zaten üstlendi. BM
üyesi ülkeler de aynısını yapmalı.
Son olarak, SKH sürdürülebilir kalkınmanın
temel güçlükleri çevresinde uzmanları seferber
etmelidir. MKH ilk ortaya atıldığında, konuyla
ilgili uzmanlar kendi aralarında organize olarak,
bunlara nasıl ulaşılacağı hakkında tavsiyeler ver-
di. BM Milenyum Projesi’nde yaklaşık 250 küre-
sel uzmanın kalkınma konulu hayati meseleler
hakkındaki önerileri bir araya getirildi. Tamamı
SKH’de görülebilecek olan düşük karbonlu ener-
ji, sürdürülebilir tarım, esnek şehirler ve evrensel
sağlık kapsamı gibi meseleler üzerinde de uzman-
ların tavsiyelerinden ve problem çözümlerinden
oluşan aynı süreç acilen uygulanmalı.
50 yıl önce, ABD Başkanı John F. Kennedy
şöyle konuştu: “Hedefimizi daha yönetilebilir ve
daha ulaşılabilir göstererek daha net belirlersek,
herkesin onu görmesini, ona umut bağlamasını
ve ona doğru karşı konulmaz bir şekilde ilerle-
mesini sağlayabiliriz.” MKH, yoksullukla müca-
delede bu görevin yerine getirilmesine yardım
etti. SKH de, sürdürülebilir kalkınmanın başa-
rılması gibi karmaşık bir işte aynısını yapabilir.
Telif Hakkı:
Project Syndicate, 2013.
BM Milenyum
Projesi’nde
yaklaşık
250
küresel uzmanın
kalkınma konulu
hayati meseleler
hakkındaki
önerileri bir
araya getirildi.
Tamamı
Sürdürülebilir
Kalkınma
Hedefleri’nde
görülebilecek
düşük karbonlu
enerji,
sürdürülebilir
tarım, esnek
şehirler ve
evrensel sağlık
kapsamı gibi
meseleler
üzerinde de
uzmanların
tavsiyelerinden
ve problem
çözümlerinden
oluşan aynı
süreç acilen
uygulanmalı.
EKONOMİK
FORUM
91
i
