PROJEKSİYON
GSYH:
Alaattin AKTAŞ
Ô
GÖSTERGELER
EKONOMİK
FORUM
115
i
Türkiye ekonomisi yılın üçüncü çeyreğinde
tahminlerin ötesinde bir hızda, % 4.4 büyü-
dü. İlk iki çeyrekte 0.1’er puan yukarı revize
edilerek %3 ve %4.5 olarak açıklanan büyü-
meyle birlikte dokuz aylık büyüme oranı %4’e
ulaştı.
İlk dokuz aydaki %4’lük gerçekleşme, yı-
lın tümü için öngörülen orana ulaşma olasılı-
ğını iyice artırdı. En kötü olasılıkla, son çey-
rekte ekonomi hiç büyümese, yani büyüme
hızı sıfır olsa bile artık 2013’ün gerçekleşme-
si %3 olacak. Sonuçta, Türkiye bu yıl için, son
çeyrekte küçülme olmadığı takdirde, ki öyle
bir işaret de kesinlikle yok zaten, %3 büyü-
meyi garantilemiş durumda.
Şimdi %3 ile %4 arasında hangi düzeyde
bir gerçekleşme olacağı üstünde duruluyor.
Biraz önce belirttik, son çeyrek sıfır olsa bile
%3’lük büyüme cepte! Yıllık %4’lük büyüme-
ye ulaşmak için ise son çeyrekte %4 büyümek
gerekiyor elbette. Bu oranın sağlanmasında
da pek sıkıntı görünmüyor.
Büyüme geçen yıl çeyrekler itibarıyla hız
kaybeden bir eğri çiziyordu. Geçen yıl çeyrek-
ler itibarıyla %3.1, %2.8, %1.5 ve %1.4’lük
bir büyüme söz konusu olmuştu. Bu yılın ilk
üç çeyreğinde ise %3, %4.5 ve %4.4’lük bir
eğilim ortaya çıktı. Üçüncü çeyrekte ikinci-
ye göre yaşanan çok küçük gerileme dikkate
alınmazsa, genel eğilim çok açık ki yukarı
yönlü.
Bu yılın ikinci ve üçüncü çeyreği top-
lamında, geçen yılın aynı dönemine göre
%4.4’lük bir büyüme sağlandığı dikkate alı-
nırsa, son çeyrekte de benzer bir oranın ger-
çekleşmesi hiç şaşırtıcı olmaz. Eğer Türkiye
son çeyrekte %4’ün üstünde bir büyümeye
ulaşırsa, doğal olarak yıllık büyüme de %4’ün
üstünde gerçekleşecek demektir.
EYLÜL SONUNDAKİ DURUM
GSYH’deki gerçekleşmeyi çeyrek ya da
çeyrek toplamı bazlı olduğu kadar, yıl bazına
getirerek izlemek de mümkün ve bu da gidi-
şat hakkında fikir veriyor. Bu şekilde yapılan
hesaplama, GSYH büyüklüğünü daha geniş
açıdan görme fırsatı yaratıyor.
Bu yılın ilk üç çeyreğiyle geçen yılın son
çeyreğinin toplamından oluşan yıllık GSYH,
aynı şekilde hesaplanmış bir önceki döne-
min GSYH’sine göre %3.3 artmış durumda.
Aynı çeyrekler dikkate alınarak hesaplanmış
GSYH, 2012’de önceki döneme göre %3.1
artmıştı. Yani, yıllık oranda bir hızlanma var.
Hem zaten bu, yukarıda da değindik, üçer
aylık gidişattan da, yılı %4 dolayında, hatta
bu düzeyin üstünde kapatacak olmamızdan
da belli. Kaldı ki, 2012’nin üçüncü çeyreği
sonunda %3.1 olan yıllık GSYH artış hızı,
dördüncü çeyrek sonunda, yani takvim yılı
bitiminde %2.2’ye gerilemişti.
Son çeyrekteki gelişmelerin yıllık orana
