EKONOMİK
FORUM
13
i
gösteriyor. Gıda işleme, tekstil ve peraken-
decilik gibi sektörlerde Türk KOBİ’lerinin
verimliliği benzer gelir düzeyindeki ülkeler-
den daha düşük görünürken, Türk KOBİ’le-
rin, bir diğer sorunu da ihracat ve yatırım
konusunda yeterince etkin olamamaları.
Girişimciliğin desteklenmesi, personel
eğitimi, ekonomik ve hızlı iş kurma süreçle-
rinin geliştirilmesi, daha elverişli yasaların
ve vergilendirme kanunlarının çıkarılması,
KOBİ’lerin teknolojik ve yeniliğe yönelik
kapasitelerinin artırılması, KOBİ’lerin ya-
bancı pazarlarda daha fazla temsil edilmesi
gibi konular hükümetin KOBİ’lere yönelik
oluşturduğu stratejinin öncelikleri arasın-
da yer alıyor. Fakat iş ortamındaki birçok
iyileştirmeye ve bu iyileştirmelerin ekono-
mik büyümeye olan katkısına rağmen, yeni
iş kurmaya ilişkin resmi oranlar, özellikle
şehir dışı alanlarda ve civarında çok düşük
seviyelerde kalmaya devam ediyor. Bunun
en büyük nedenlerinden biri de KOBİ’lerin
kredi erişiminde yaşadıkları zorluklar.
KOBİ’lerin kredi erişimi 2000’li yılların
başlarından bu yana ciddi bir şekilde artmış
olsa da, bu erişim daha çok ülkenin kalkın-
mış bölgeleriyle sınırlı kalıyor. Bazı birey-
sel bankaların şube ağını genişletmesine
ve birtakım bağışçı destek programlarının
uygulamaya konulmasına rağmen, genel
olarak krediler kısa veya orta vadeli oluyor.
Türkiye’de faaliyet gösteren KOBİ’lerin an-
cak onda birinin bankaların kredi sistemine
girdiği gözlemleniyor. Diğer yandan Türki-
ye’de çoğu KOBİ ihtiyaç duyduğu rekabete
sahip değil. KOBİ’lerin gelişmesi için sana-
yi envanteri olmak üzere birçok hazırlığa
da ihtiyaç duyuluyor. Çünkü hâlâ kaç tane
firmanın hangi sektörde hangi kapasiteyle
çalıştığı bilinmiyor. Böyle bir durumda ger-
çekçi bir sanayi stratejisinin oluşturulması
da zor görülüyor.
Geçtiğimiz 10 yıl Türk KOBİ’leri için
önemli fırsatlar dönemi oldu. Türk fi-
nans sektörünün KOBİ kredi portföyünü
büyütmüş olması, uluslararası firmaların
Türkiye’nin sanayi alanlarına ve Türk şir-
ketlerinin Avrupa pazarlarına girmeleriyle
uluslararası standartların yayılmasını teş-
vik etmiş olmaları bu fırsatlardan bazıları.
Türkiye’deki KOBİ’lerin, mikro finans hiz-
metlerinden küme oluşumuna kadar farklı
yenilikçi stratejiler ve çözümlere yönelme-
si de bu alanda yaşanan bir diğer önemli
gelişme.
KOBİ’LERİN KARŞILAŞTIKLARI ZORLUKLAR
KOBİ’ler, kendi ulusal bölgelerinde birçok yeni zorlukla kar-
şılaşıyor. Uluslararası üretimin yayılmasıyla, iç içe geçmiş çok
taraflı ve bölgesel ticari anlaşmaların sayısının artması küresel
ekonomik coğrafyayı değiştiriyor. Piyasa kuralları hızlı bir bi-
çimde değişirken, şirketler de rekabet güçlerini koruyabilmek
için bu değişime uyum sağlamak zorunda kalıyor.
Öncelikle büyük şirketlere hizmet verme eğiliminde olan ti-
cari bankalar, yüksek sabit maliyet, KOBİ’lere ve pazara ilişkin
bilgi eksikliği, yetersiz teminatlar, kredi riskinin klasik mali ana-
liz yöntemleriyle değerlendirilmesine ilişkin zorluklar nedeniyle
KOBİ’lere finansman sağlama konusunda çekince yaşayabiliyor.
Türkiye’de KOBİ’lerin dağılımı büyük bir coğrafi dengesizlik
gösteriyor. KOBİ’lerin %65 gibi büyük bir oranı Marmara bölgesi
ve İzmir’de yer alırken, sadece %20’si Doğu bölgelerinde faaliyet
KAPAK
KOBİ’lerin
Güçlü Yönleri
Daha az yatırımla daha çok üretim ve ürün çeşitliliği
sağlayıp, düşük yatırım maliyetiyle istihdam yaratıyor.
Emek yoğun teknolojilerle çalışarak ve genelde
düşük vasıflı eleman istihdamıyla işsizliğin aşağı
çekilmesine katkı sağlıyor.
Büyük sanayi işletmelerinin destekleyicisi ve
tamamlayıcısı konumunda.
Esnek yapıları sayesinde ekonomik kriz ve
dalgalanmalardan daha az etkileniyor.
Talep değişiklikleri ve çeşitliliklerine daha kolay uyum
gösterebiliyor.
Teknolojik yenilikleri almaya esnek yapıları nedeniyle
daha yatkın.
Bölgeler arası dengeli kalkınmada önemli bir rol
oynuyor.
Ekonominin ve toplumsal yapının denge ve istikrar
unsuru konumunda.
Bireysel tasarrufları teşvik ediyor.
Gelir dağılımındaki dengesizlikleri azaltıyor.
KOBİ’lerin
Zayıf Yönleri
Sektörel Dış Ticaret Şirketleri (SDTŞ) bünyesindeki
KOBİ yapılanmalarında sorunlar var, bu konudaki
mevzuat engelleyici.
Pazar ve sektör bilgileri yetersiz. Dolayısıyla KOBİ’ler
genel olarak yaptıkları ürünün iç pazardaki talebini,
rakiplerini, bunların pazar payını, talebin yıllara göre
trendini bilmeden imalat yapıyor.
Teknik bilgileri yetersiz, teknoloji düzeyleri genellikle
düşük kalıyor.
Pazarlama ve tanıtım konusunda altyapı ve bilgi
eksiklikleri var.
Standartlara uygun üretim yapmadıkları için ihracat
potansiyelleri düşük.
Küçük ölçekli ve dağınık olmalarından dolayı
verimlilikleri düşük kalıyor.
Rekabet güçleri düşük.
Öz kaynakları yetersiz, mali dalgalanmalara bağlı
olarak zaman içinde erozyona uğramış.
