59 / 132
59
EKONOMİK
FORUM
T
ürkiye, küresel enerji dengeleri
açısından kritik bir konuma sahip.
Çünkü bu coğrafya, enerji oyu-
nunda önemli yere ve role sahip
birden fazla bölgenin tam kesişme nokta-
sında. Türkiye, dünyadaki keşfedilmiş birincil
enerji kaynağı rezervlerinin önemli bir bölü-
münü barındıran Kafkasya ve Ortadoğu’nun
yanı başında. Ülkenin batısında ise yakın
çevrenin en büyük enerji tüketicisi devlet-
lerini barındıran yaşlı kıta Avrupa yer alıyor.
Avrupa ve çevresindeki ülkeler, küresel
görünür petrol rezervlerinin yüzde 9’una
sahipken, tüketimdeki payları yüzde 36 ile
bunun tam dört katı düzeyinde. Avrupa
ülkelerinin doğalgazdaki konumu da Tür-
kiye’nin konumunu önemli kılan özellikler
arz ediyor. Avrupa ve Avrasya bölgesi ülke-
leri görünür doğalgaz rezervlerinin yüzde
36.1’ine sahipken, bu ülkelerin küresel tüke-
timdeki payları yüzde 31 seviyesinde. Ancak
tüketimde büyük paya sahip Orta Avrupa ve
Batı Avrupa ülkeleri, rezervler açısından tam
tersi bir pozisyonda.
Petrolün yarısı komşularda
Bu bölgesel rakamları biraz daha ay-
rıntılandırmak gerekirse, Türkiye’nin doğu
komşusu İran tek başına küresel görünür
petrol rezervlerinin yüzde 9.3’üne sahip. Bir
diğer komşu Irak’n payı yüzde 8.8, az ötedeki
Suudi Arabistan ise yüzde 15.7 ile dünyanın
en büyük ikinci rezerv sahibi ülkesi. Yüzde
6’şar paya sahip Kuveyt ve kuzey komşusu
Rusya’yı da dikkate alırsak, tüm dünyadaki
toplamgörünür petrol rezervlerinin yarısının
Türkiye’nin hemen yanı başında olduğunu
söylemekte bir sakınca yok.
Gaz ticaretinin ortasında
Son 30-40 yılın yükselen birincil enerji
kaynağı olarak gösterilen doğalgazda da
Türkiye’nin yakın ve uzak komşuları ya kay-
nak zengini ya da kaynak fakiri veya öyle
olmasa bile büyük gaz tüketicisi ülkeler. Irak,
Azerbaycan, İran, Katar ve tabii ki Rusya,
Türkiye’nin gaz rezervi zengini komşuları ara-
sında öne çıkanlar. Doğu Akdeniz’deki İsrail
doğalgazı ile Kıbrıs çevresindeki henüz üreti-
lip uluslararası pazarlara sürülmemiş devasa
hidrokarbon kaynaklarını da unutmamak
lazım. Türkiye’nin özellikle batı komşuları,
yani Avrupa ülkeleri ise petrolde olduğu gibi
doğalgaz da da yine büyük ölçekli tüketim
yapan pazarları oluşturuyor. Bu ülkelerin
Fotoğraflar:
Dünya Gazetesi Fotoğraf Arşivi