60 / 132
EKONOMİK
FORUM
60
doğalgaz rezervleri kendi ihtiyaçlarını karşı-
lamaktan uzak...
Kendisi de önemli bir pazar
Türkiye’nin bizzat kendisi de hızla bü-
yüyen ekonomisiyle bu bölgenin en büyük
tüketicileri arasında yer alıyor. Bu özelliği,
Türkiye’yi enerji oyununun talep tarafındaki
büyük aktörlerinden biri konumuna sokuyor.
Çünkü uluslararası emtia piyasalarında ne
kadar büyük bir alıcıysanız, fiyat pazarlıkla-
rında eliniz o kadar güçlüdür.Yıllık 250milyar
kilovatsaati aşan tüketimiyle dünyanın en
büyük 19’uncu elektrik pazarı Türkiye, yıllık
50milyar metreküpe dayanan yıllık doğalgaz
tüketimi ile de büyüyen bir market. Türkiye,
petrol ve petrol türevi ürünlerin tüketicileri
listesinde de üst sıralarda yer alan bir ülke.
Sınır aşan boru hatları
Ortadoğu, Kafkasya ve Orta Asya ülke-
lerindeki büyük ölçekli enerji rezervlerinin
üretilmesi ve pazara ulaştırılması küresel
enerji oyununun en önemli konu başlıkları
arasında yer alıyor. Petrolün ve doğalgazın
pazara kolay ve en ucuza taşınma yönte-
mi ise kurulabildikleri takdirde boru hatları.
İşte Türkiye’nin coğrafi konumu tam da bu
noktada öne çıkıyor. Ortadoğu, Kafkasya ve
Orta Asya petrol ve gaz rezervlerinin yanı
başında, en büyük doğalgaz ve petrol tüke-
tim pazarı Avrupa’nın da hem yanında hem
de bir parçası…
İçinden borular geçen ülke
Türkiye, enerji kaynaklarının doğu-batı
ve kuzey-güney arasındaki hareketini sağla-
yacak mekanizmaların tam merkezinde yer
alıyor. Bugün itibariyle Azerbaycan petrolle-
rinin bir bölümü Türkiye üzerinden geçen
Bakü-Tiflis-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı
ile Akdeniz piyasasına çıkış yapıyor. Türkiye
halen iki boru hattı ile Rusya’dan birer boru
hattı ile Azerbaycan ve İran’dan doğalgaz te-
darik ediyor. Tedarik edilen gazın bir kısmı da
Türkiye’nin batısından Yunanistan’a ulaşıyor.
Yeni projeler masada
Türkiye’den geçen boru hatlarına ye-
nileri de ekleniyor. Bunlardan biri inşası sü-
ren Trans Anadolu Gaz Boru Hattı Projesi
TANAP. Azerbaycan’daki (Hazar) Şahdeniz II
yatağından çıkarılacak gazı önce Türkiye’ye
oradan da Trans Adriyatik Boru Hattı Projesi
TAP ile İtalya’ya kadar ulaştıracak TANAP’ta
Türkiye stratejik ortaklardan biri. Türkiye aynı
zamanda Şahdeniz II sahasından çıkarılacak
gazın da ortağı.
Türkiye’ye doğalgaz taşıyacak bir diğer
proje ise Irak-Türkiye arasına düşünülüyor.
Ankara’nın, kaynak sahibi şirketlerle merke-
zi Irak yönetimi (Bağdat) ve bölgesel Kürt
yönetimi (Erbil) ile yürüttüğü enerji diplo-
masisinin yakın gelecekte sonuç vermesi
bekleniyor. Irak Türkiye gaz boru hattının,
ileride BOTAŞ’ın yurt içi şebekesi üzerinden
Batı komşularına da ulaştırılması söz konusu
olabilecek. Aynı şekilde Irak Kürt Bölgesi’nde-
ki petrolün Türkiye üzerinden dünyaya açıl-
masında da yeni adımlar üzerinde çalışılıyor.
İsrail ve Akdeniz gazı
Türkiye’yi enerji taşımacılığı güzergahı-
nın merkezine oturtan kaynaklar bunlarla
sınırlı değil. Doğu Akdeniz’de İsrail’in eko-
nomik bölgesinde açık denizde keşfedilmiş
kaynakların dünya pazarlarına çıkarılması
hedefleniyor. İsrail, kendi ihtiyacının çok öte-
sinde bir kaynağa sahip olmayı, bölgedeki
güç dengeleri açısından önemli bir avantaj
olarak görüyor. Ancak bu avantajını kulla-
nabilmesi için söz konusu kaynakları uygun
yollardan dünya pazarlarına çıkarabilmeli. En
ucuz ve en kestirme yol ise Türkiye üzerin-
den Avrupa pazarlarına aktarmak. Dolayısıyla
gerek Ankara, gerek Tel Aviv ve gerekse Batılı
büyük başkentlerin diplomasi koridorlarında
ve aynı zamanda küresel enerji devlerinin
merkez ofislerinde bu konuda yoğun bir
görüşme, çalışma trafiği yürüyor.
Kıbrıs’ta barışa gaz vermek
Türkiye’nin coğrafi konumunun kuca-
ARAŞTIRMA
BAZI ÜLKELERİN GÖRÜNÜR
PETROL REZERVLERİ
Ülkeler
Miktar
(milyar varil)
Dünya
toplamındaki
payı (%)
Venezuela
298,35
17,50
Suudi Arabistan
267,00
15,70
Kanada
172,92
10,20
İran
157,80
9,30
Irak
150,00
8,80
Rusya
103,16
6,10
Kuveyt
101,50
6,00
BAE
97,80
5,80
ABD
48,46
2,90
Libya
48,36
2,80
Nijerya
37,07
2,20
Kazakistan
30,00
1,80
Toplam
1706,00
100,00
Kaynak:
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı / Dünya ve
Ülkemiz Enerji ve Tabii Kaynaklar Görünümü Raporu
1 Ocak 2016
TÜRKİYE’NİN ENERJİ DURUMU
16
milyar
ton
Türkiye’nin keşfedilmiş
kömür rezervi
273
milyar
kilovatsaat (kWh)
Türkiye’nin 2016 yılı
elektrik talebi tahmini
73
bin
MW
Türkiye’nin elektrik üretimi
kurulu kapasitesi
100
milyar
dolar
Türkiye’de gelecek 10 yılda
elektrik üretimi yatırım ihtiyacı
50
milyar
metreküp
Türkiye’nin yıllık yaklaşık
doğalgaz talebi
3300
kWh
Türkiye’de kişi başına elektrik
tüketimi (yaklaşık)
%
92
Türkiye’nin petrolde dışa
bağımlılık oranı
%
98
Türkiye’nin doğalgazda dışa
bağımlılık oranı