Forum 264

123 / 132

123 EKONOMİK FORUM
15 Temmuz darbe girişiminin eko-
nomiye olan etkileri şimdilik sınırlı kaldı.
Şimdilik kaydı, gelecekte mutlaka büyük
olumsuzluklar yaşayacağımız anlamına
gelmez elbette ama böyle bir olasılığın
güçlü olduğunu da göz ardı edemeyiz.
Darbe girişimini izleyen ilk işgününün
görece sakin geçirilmesinde en büyük
etken kuşku yok ki Başbakan Yardımcısı
Mehmet Şimşek’in telekonferans yoluyla
500’ün üstündeki uluslararası yatırımcıya
seslenmesi. Şimşek, yalnızca Başbakan
Yardımcısı kimliğini taşımıyor çünkü.
Şimşek’in, uluslararası finans çevrele-
rinde sahip olduğu saygınlık, işte o ilk
işgününün kara pazartesiye dönmesini
engelledi.
Bir başka etken de kuşku yok ki Mer-
kez Bankası’nın aldığını açıkladığı önlem-
lerdi. Merkez Bankası da bu süreçte iyi
bir sınav verdi.
Ama girişte de belirttik; birkaç günü
az sarsıntıyla atlatmak, 15 Temmuz’un
gelecekte hiç olumsuzluk yaratmayacağı
anlamına gelmiyor.
İlk günden TL değer yitirdi, gösterge
tahvilde fiyat düştü yani faiz arttı ve hisse
senetlerinin değerinde hızlı bir düşüş görül-
dü. Ama önemli olan, orta vadede ne gibi
olumsuzluklar ortaya çıkabileceği. Bizim
daha çok bunlara odaklanmamız gerekiyor.
Başımızdaki en büyük bela döviz geliri-
mizdeki ya da daha geniş bir şekilde ifade
edersek döviz girişindeki azalma olasılığı.
Gelir azalacak; çünkü zaten çok sıkıntılı
bir yıl yaşanmakta olan turizmde işler iyice
sarpa saracak, sardı da nitekim.
Rusya ile anlaşmazlık tam çözülmüş-
tü ki bu ülkeden girişler yeniden durdu.
Kruvaziyer turizmi daha ilk günden ağır
darbe yedi; Kuşadası’na gelmek üzere olan
birkaç gemi Yunan adalarına yöneldi. Batılı
ülkelerden gelenlerde zaten önemli bir
düşüş vardı ve bu tüm yıla yayılacaktı,
şimdi gelmeyi düşünenler de turlarını
iptal yoluna gitmeye başladı.
Yani bu yıl yabancı turistlerden bek-
lediğimiz 27 milyar doların çok çok aza-
lacağı zaten belliydi de, 15 Temmuz bu
olumsuzluğa tuz-biber ekti. İlk beş ayda
geçen yıl 7.9 milyar dolar olan turizm
geliri bu yıl beşte bir düşüşle 6.2 milyar
dolarda kaldı. Turizm gelirindeki kaybın
yılın tümünde de aynı düzeyde olacağı-
nı varsaysak ve beş ayın oranını 2016’nın
tümünde öngörülen 27 milyar dolara
uygulasak karşımıza 21 milyar dolarlık
bir gelir rakamı çıkıyor. Kaldı ki, bu rakam
çok daha aşağıda gerçekleşecek. Görmek
istemesek de gerçek bu. Dolayısıyla 2016
turizm geliri 15 milyar, hatta daha aşağıda
kalacak gibi. Yani öngördüğümüzün en
az 12 milyar kadar altında. Bu 12 milyarlık
eksik, bir anlamda cari açığın bu kadar
yüksek gerçekleşmesi demek.
Ama bu bir şartla mümkün olabilir.
Gelir azalınca cari açık otomatik olarak
aynı miktarda artmaz elbette. Gelirdeki
azalmanın yerine borçlanma konulabilme-
li ki cari açık yüksek gerçekleşebilsin. Para
GÖSTERGELER
DARBE GİRİŞİMİNİN ETKİLERİ
PROJEKSİYON
Alaattin AKTAŞ l