%7.9 ve hazır giyim sektöründe ise sırasıyla
%11.4 ve %11.7’dir. Ayrıca bazı tarife satır-
larında “tarife zirve”leri de söz konusu.
Türkiye’de Transatlantik Anlaşması’na
yönelik olarak artan bir diğer endişe konu-
suysa, Türk ihraç ürünlerinin ABD pazarın-
da AB menşeli ürünler karşısında aynı şart-
larda rekabet avantajını yakalayamayacak
olması. Zira ABD ile Türkiye arasında bir
serbest ticaret anlaşmasının olmaması ve bu
nedenle Türk ihraç ürünlerine ABD pazarın-
da korumacılığın devam etmesi, buna karşın
TTIP’nin AB menşeli ürünlere uygulanan
benzer uygulamaları kaldıracak olması, Tür-
kiye’nin AB karşısında haksız rekabete uğra-
masına yol açıyor. Langhammer’a göre olası
bir Transatlantik anlaşması, AB ve ABD’nin
daha önce STA yaptığı ticaret ortaklarının
bu pazarlara ayrıcalıklı ve öncelikli giriş
imkânlarını olumsuz etkileyecek. Örneğin,
AB ile GB yapmış olan ancak ABD ile STA’sı
olmayan Türkiye’nin, ABD pazarında AB’li
üreticilere karşı daha dezavantajlı bir ko-
numda kalmasından endişe duyuluyor.
5
Diğer bir önemli unsur ise AB ve ABD’nin
birlikte oluşturacakları ortak normlarla ha-
reket etmeleri durumunda dünyanın geri
kalan ülkeleri için çok belirleyici olacak kü-
resel kural ve standartları yaratacak.
6
Tran-
satlantik ilişkisi bu iki büyük ekonominin
küresel norm koyucu olmasına yol açıyor.
Bu durumda diğer ülkeler, örneğin Tür-
kiye, bu kurallara uyumlu bir üretim süre-
ci, sanayi ve ticaret politikası belirlemek,
kendi iç düzenlemelerini de bu ülkelerle
uyumlu hale getirmek zorunda kalacaktır.
Bu Türkiye’nin ihracatı açısından AB ve
ABD pazarlarının genişliği düşünüldüğün-
de olumlu yönde bir belirlilik sağlayacaktır.
Ancak, sağlık, tüketici hakları vb. teknik
standartlar, gıda güvenliği, rekabet politi-
kası, çevre standartları, emisyon miktarı-
nın azaltılmasına ilişkin kurallar ve çalış-
ma hayatına ilişkin düzenlemeler gibi pek
çok alanda maliyetli bir dönüşüm sürecini
de beraberinde getirecektir. Bugüne kadar
AB’ye katılım sürecinde müktesebat uyu-
mundaki zorluklar ve yanında sağlayacağı
yararlar dikkate alındığında, böyle bir mega
anlaşmanın Türkiye gibi ülkelere yükleye-
ceği şartlar konunun üzerinde durulması
gereken en önemli yönünü oluşturuyor.
Mevcut durum karşısında Türkiye’nin
iki dev blokla ticaretini sürdürmek amacıy-
la yeni oluşacak şartlara esasen uymak zo-
runda olması, bu konuda AB’nin de gerisin-
de kalmasının getireceği büyük maliyetlere
ilaveten, ticaret sapmasını önlemesi ve ikili
ticaret dengesinin daha da kötüye gitmesini engellemesi için,
TTIP girişimine başından itibaren katılması giderek önem kaza-
nıyor. Türkiye’nin böyle bir girişimin içinde yer almasının (ya da
ABD ile bir STA oluşturmasının) kendi açısından “daha avantajlı
olacağı” ya da en azından böyle bir süreç içinde bulunmamasına
nazaran “daha az zararlı çıkacağı” iddia edilebilir.
7
Ayrıca AB ile
GB bağı olan Türkiye açısından bu, aynı zamanda bir hak mese-
lesi olarak da değerlendirilebilir.
Diğer taraftan, Prof. Dr. Kemal Kirişçi’ye göre “Türkiye’nin
dünyadaki en büyük liberal ekonomi olan ve uzun zamandır as-
keri ve siyasi ittifakının bulunduğu ABD ile iktisadi bütünleşme-
sinin potansiyeli tam olarak doldurulamamıştır.”
8
Türkiye’nin TTIP’ye katılımının sağlanması ve ABD ile or-
taklığın geliştirilmesinin faydaları olacağı aşikâr. TTIP’ye katılı-
mın ABD ile ticarette oluşacak asimetrik dengesizliğin bir ölçüde
giderilmesiyle ticaret açığının dengelenmesi şeklinde özetlene-
bilecek bu statik etkisinin yanı sıra dinamik etkileri de söz ko-
nusu. AB ile GB sonrası Türk sanayisinin dönüşümünde oldu-
ğu gibi, bu kez özellikle hizmetler ve yatırımlar da dâhil olmak
üzere daha geniş sektörlerde bir dönüşüm için ivme oluşacak ve
Türkiye’nin dünya ekonomisine eklemlenmesi yönünde yeni bir
sürece başlama ihtiyacı doğacaktır. Ayrıca gerek TTIP gerek TPP
yoluyla küresel ticaret kurallarının yeniden şekillendiği süreçte
(game changer) yer alabilmek, Türkiye’ye bu şartlara uygun bir
strateji izlemek açısından bir teşvik unsurudur. Öte yandan,
Transatlantik dünyasıyla daha sağlam ve karşılıklı güvene dayalı
bir ilişki içinde yer alma imkânı artar. Bu durum, Türkiye’nin
gerek AB ile ilişkileri, gerek bölgesindeki etkinliğinin gelişmesi
bakımından önem taşıyor. Dolayısıyla TTIP Türkiye için daha
geniş perspektifte ele alınması gereken bir konu.
66
EKONOMİK
FORUM
ARAŞTIRMA
