yaptığı birçok teşebbüs de dahil. Sonuç ise sadece
bir felaket oldu. Dış güçlerin teşvik ettiği devam
eden bir iç savaşta Irak’ın bir toplum olarak yıkımı
yaşandı. Bu durum, ekonominin iflas etmesine ve
çöken hayat standartlarına yol açtı. 1990 yılından
beri şiddet eylemlerinde yüz binlerce Iraklı haya-
tını kaybetti.
Suriye 1. Dünya Savaşı’ndan sonra on yıl-
lar boyunca Fransız hakimiyetinde kaldı. Daha
sonra1960’lı yıllardan itibaren ABD ve Avrupa
ülkeleri ile aralıklarla devam eden sıcak ve soğuk
ilişkiler yaşandı. Son on yıldır ABD ve müttefikle-
ri, Suriye’deki İran nüfuzunu sarsmak için Başkan
Beşar Esad’ın rejimini zayıflatmayı ve 2011 yı-
lından itibaren de genel olarak dolaylı bir savaşla
devirmeyi denedi. Sonuçlar Suriye halkı için yıkıcı
oldu. Rusya ve İran tarafından desteklenen Esad,
iktidarını korusa bile 190 binden fazla Suriyeli
öldü. ABD ve müttefikleri tarafından desteklenen
ayaklanmanın sonucu olarak milyonlarca insan
yerinden edildi. Söylentilere göre bazı ABD yet-
kilileri, yükselişine ABD destekli ayaklanmanın
sebep olduğu militan İslam Devleti ile savaşmak
amacıyla Esad ile ittifak kurmayı düşünüyor.
ABD, İngiltere, Fransa, Rusya ve diğer dış güç-
ler tarafından on yıllardır yapılan alaycı ve sıklıkla
gizli olan müdahalelerden sonra bölgenin siyasi
kurumları, büyük oranda yolsuzluk, mezhep po-
litikaları ve kaba kuvvete dayanıyor. Orta Doğu
krizleri, en sonuncusu da dahil olmak üzere İslam
devletinin yakın geçmişteki kazançlarıyla tetikle-
niyor. ABD, belki bir hükumeti değiştirmek için
(Irak’ta yeni organize ettiği gibi) müdahale ediyor
veya yeni bir bombalama saldırısı başlatıyor. Per-
de arkasındaki anlaşmalar ve şiddet, günü idare
etmek amacıyla devam ettiriliyor.
Aydın kesim, Arapların demokrasiyi becere-
meyeceğini iddia ediyor. ABD ve müttefikleri,
Arap demokrasisinin sonuçlarını beğenmiyor.
Bu durum, beklenenden daha çok milliyetçi, an-
ti-İsrail, İslamcı ve Amerika’nın petrol çıkarları
için tehlikeli olan hükumetler ortaya çıkarıyor.
Seçimler bu yönde gittiğinde, ABD basitçe seçim
sonuçlarını göz ardı ediyor (2006 yılında Hamas
Gazze’de halk oyunun büyük bir çoğunluğunu
kazandığında yaptığı gibi).
ABD, ORTA DOĞU’DA ŞİDDET
DÖNGÜSÜNÜ DURDURAMIYOR
Sonuç olarak ABD, Orta Doğu’da şiddet dön-
güsünü durduramıyor. Libya, Gazze, Suriye ve
Irak’taki hasar siyasi bir çözümün bölge dahilinde
bulunmasını ve dışarıdan empoze edilmemesini
gerektiriyor. Bu nedenle BMGüvenlik Konseyi, bü-
yük güçlerin geri çekilmesini ve felç edici ekonomik
yaptırımların kaldırılmasını sağlayan uluslararası
bir çerçeve sağlamalı. Ayrıca bölgenin kendi hüku-
metleri ile fraksiyonları tarafından varılan siyasi
anlaşmalara da riayet etmeli.
İran, Türkiye, Mısır, Suriye, Suudi Arabistan,
BAE ve diğer komşular ABD, Rusya ve Avrupa’nın
diğer eski sömürge güçlerinin müdahalesi olmak-
sızın sorunlarını aralarında çözmek için birbirini
yeterince tanıyor. Orta Doğu ülkelerinin İslam
Devleti gibi aşırı şiddet düşkünü gruplarını si-
lahtan, paradan ve medyanın dikkatinden yok-
sun bırakmak için ortak çıkarları var. Onlar aynı
zamanda petrolün dünya piyasalarına akmasını
devamettiriyor ve gelirlerin çoğunu ele geçirmekte
çıkar ortaklığı yapıyorlar.
ABD ve diğer güçlerin geri çekilmesi halinde
her şeyin güllük gülistanlık olacağını iddia etmi-
yorum. Önümüzdeki yıllarda da bölgeyi krizde
tutmaya yeterli nefret, yolsuzluk ve silah var. Bu
nedenle hiç kimse yakın gelecekte istikrarlı demok-
rasilerin sağlanmasını bekleyemez.
ABD ve diğer yabancı güçler bölgeye karışmaya
devam ettiği sürece kalıcı çözüm bulunamayacak.
Birinci Dünya Savaşı’ndan yüz yıl sonra sömürgeci
uygulamaların da artık kesin olarak sona ermesi
gerekiyor. Orta Doğu kendini idare etmek için, her-
hangi bir büyük güce değil, BMSözleşmesi tarafın-
dan korunma ve desteklenmeye ihtiyaç duyuyor.
Telif Hakkı:
Project Syndicate, 2014.
Birinci Dünya
Savaşı’ndan
100 yıl sonra
sömürgeci
uygulamaların
artık kesin olarak
sona ermesi
gerekiyor.
Orta
Doğu kendini
idare etmek
için, herhangi
bir büyük
güce değil,
BM Sözleşmesi
tarafından
korunma ve
desteklenmeye
ihtiyaç duyuyor.
EKONOMİK
FORUM
91
i
