EKONOMİK
FORUM
33
i
DOSYA
artırılarak cari açık sorunu yaşanmadan yüksek ve istikrar-
lı büyümeye ulaşılması hedeflenmektedir. Bu kapsamda,
Üretimde Verimliliğin Artırılması Programı’yla, verimlilik
algısının geliştirilmesi, üretim süreçlerinin iyileştirilmesi,
katma değerin artırılması ve böylelikle söz konusu hedefe
katkı sağlanması amaçlanmaktadır.
Onuncu Plan döneminde altyapı yatırımları, doğrudan
yabancı yatırım, Ar-Ge ve eğitim gibi alanlarda uygulanacak
politikalar verimlilik artışlarını destekleyici olacaktır. Bununla
beraber, hedeflere ulaşmak açısından mikro ölçekte ilave politi-
kalara da ihtiyaç duyulmaktadır.
Türkiye ekonomisinde verimlilik artışının düşük olma-
sının çeşitli nedenleri bulunmaktadır. Bu nedenlerden biri,
küçük firmaların büyüme motivasyonlarının sınırlı kalması
ve dolayısıyla ölçek ekonomilerinden yeterince yararlanama-
malarıdır. Ayrıca, işletmeler arası etkileşimin zayıflığı nede-
niyle değer zincirleri gerekli ölçüde güçlenememiştir. Nitekim
ülkemizde, büyük ölçekli işletmelerin (250 kişi üstü istihdam)
iş gücü verimliliği düzeyi, küçük ölçekli işletmelerin (1-19 kişi
istihdam) verimlilik düzeyinin 5,1 katına kadar ulaşmaktadır.
Verimlilik artışlarının düşük olmasının diğer önemli sebepleri
ise teknoloji geliştirme, transfer ve kullanım kapasitesinin ye-
tersiz kalması ile iş gücü niteliğinin ortalamada düşük olma-
sıdır. Bu bağlamda, verimlilik algısını geliştirme çalışmaları
yanında, kurumsallaşmanın artırılması, üretim süreçlerinin
geliştirilmesi ve ölçek sorunlarının azaltılmasına yönelik
faaliyetlerin yürütülmesi yerinde olacaktır. Ekonomideki
verimlilik sorununun odağında olmaları ve tüm işletmelerin
%90’ından fazlasını teşkil etmeleri nedeniyle, bu program
KOBİ’lere odaklı tasarlanmıştır.
Program üretim alanlarında verimliliğin artırılmasına
yönelik tasarlanmış olup, ayrı bir program olarak ele alınan
enerji verimliliği konusu kapsam dışında tutulmuştur. Ayrıca
program özel sektör üretimine odaklı olarak tasarlanmış,
kamu kesiminde etkinlik konusu ayrı bir programda ele alın-
mıştır. Programın sonuçları ithalata bağımlılığın azaltılması
ve yurt içi tasarrufların artırılması programlarına katkıda bu-
lunacak eğitim, mesleki beceri, teknoloji, Ar-Ge, iş ve yatırım
ortamı ve kayıt dışılık konuları için oluşturulan diğer prog-
ramlar ise bu Programa önemli girdi sağlayacaktır. Üretimde
verimliliğin artırılabilmesi için iş gücünün niteliğini artırmaya
yönelik reformların önemli katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
Bu çerçevede, plan dönemi sonunda sanayi sektöründe
Toplam Faktör Verimliliğinin (TFV) büyümeye katkısının %20
’nin üzerine çıkarılması hedefleniyor. Bu başlık altında 59 adet
eylem yer alıyor.
YURT İÇİ TASARRUFLARIN ARTIRILMASI VE
İSRAFIN ÖNLENMESİ PROGRAMI
Gayrisafi milli harcanabilir gelirin tüketilmeyen kısmı olan
yurt içi tasarruflar, yatırımların finansmanı açısından büyük
önem taşımaktadır. Uluslararası veriler açık ekonomi koşulların-
da dahi gelişmekte olan ülkeler açısından yurt içi tasarruflarla
yatırım arasında pozitif ilişkiye işaret etmektedir.
Türkiye’nin orta-uzun dönem kalkınma hedeflerini yaka-
laması açısından istikrarlı ve yüksek bir büyüme sağlanması
önem taşımaktadır. Büyümenin sağlıklı bir yapıda sürdürülme-
si için yatırımlarda da istikrar sağlanması
gerekmektedir. Türkiye’nin yurt içi tasar-
ruf oranlarının %15’in altındaki mevcut
düzeyi, benzer gelir grubundaki ülkelere
ve hızlı büyüyen ülkelere göre daha dü-
şük seviyededir. Türkiye ekonomisi yakın
geçmişte dış finansmana erişimde sorun
yaşamamış olsa da yatırımların ve büyü-
menin istikrarlı bir biçimde sürdürülmesi
için tasarrufların artırılmasına yönelik
önlemler alınması önem taşımaktadır.
Mevcut kaynakların etkinlikten uzak
kullanımı anlamına gelen israf ekonomide-
ki tasarrufları azaltmakta ve doğal kaynak-
lar üzerindeki baskıyı artırmaktadır.
Bu program çerçevesinde, yüksek ve
istikrarlı bir büyüme dinamiği sağlamak
üzere, en güvenilir ve kalıcı finansman kay-
nağı olan yurt içi tasarrufların artırılması,
artan yurt içi tasarrufların üretken yatırım-
lara yönlendirilmesi ve israfın azaltılması
amaçlanıyor.
2013 yılında %13,4 olan yurt içi tasar-
ruf oranının Program dönemi sonunda
%19’a yükseltilmesi hedefleniyor. Bu başlık
altında 74 adet eylem yer alıyor.
❖
İşletmelerin iyi örneklerle
buluşturulması yoluyla deneyim
aktarımını sağlayacak ve işletmeler arası
etkileşim düzeyi yükseltilecektir.
❖
Verimlilik alanında sistematik
gelişmeler kaydeden KOBİ’lerin devlet
desteklerinden öncelikli ve avantajlı
olarak yararlanması sağlanacaktır.
❖
KOBİ’lerin kurumsallaşmalarına
önem verilmektedir. Bu amaçla destek
programları oluşturulacak ve mevcut
destekleri gözden geçirilecektir.
❖
Sanayi bölgelerinin teknolojik
donanımı ve teknoloji geliştirme
kapasitesini güçlendirilecektir.
❖
İmalat sanayiinde endüstriyel
otomasyon uygulamalarını
yaygınlaştırılacaktır.
❖
İmalat sanayiinde kaynak verimliliği
potansiyelini belirlenecek, kaynak verimli
üretim uygulamaları yaygınlaştırılacaktır.
❖
Küçük ölçekli işletmelere yönelik
olarak ürün tasarımı, çeşitlendirilmesi
ve markalaşmaları desteklenecek
ve bu konularda eğitim faaliyetleri
düzenlenecektir.
❖
KOBİ’lerin finansman kaynaklarına
erişimini kolaylaştırılacaktır.
❖
Türk malı markası ve imajının
iyileştirilmesi için faaliyetler
yürütülecektir.
❖
Dış pazarlardaki dağıtım kanallarına
doğrudan erişim amacıyla, özellikle
yüksek teknolojili sektörlerde faaliyet
gösteren yabancı şirket ve markaların
satın alınması desteklenecektir.
ÜRETİMDE VERİMLİLİĞİN ARTIRILMASI
PROGRAMI’NIN İÇERDİĞİ ÖNEMLİ EYLEMLER
