savunmasını ortadan kaldırdı. Bu karar, yüzlerce
milyar dolarlık borç kapsamında ihraç edilmiş
mutabakatlarla çelişti.
Temerrüde uğramış ülke borçlarını devasa
iskontolarla satın alan yatırımcılar, tam geri öde-
me almayı beklememelidir ve iskonto, piyasanın
bunu beklemediğinin göstergesidir. Champerty
savunmasının ortadan kaldırılması gibi yasal
çerçevedeki önemli bir değişiklik, fiili olarak mül-
kiyet haklarında değişiklik olmasıdır. Burada
borçlular kaybeder ve ödenmemesi halinde dava
açma niyetiyle tahvil satın alan alacaklılar istedik-
lerini alır ve akbabalar kazanır. Akbabalar böylece
haksız şekilde zenginleşir ve ayrıca pari passu
(eşitlik) maddesinin yeni ve haksız yorumuyla iki
katı zenginleşir.
KOLELEKTİF HAREKET MADDESİ
HER DERDE DEVA DEĞİL
Akbabaların gagalarını kesmeyi hedefleyen
ICMA reformunun başka bir boyutu olan Kolek-
tif Hareket Maddeleri (CAC) vaziyeti kurtaracak
mı? Pek çok ülkede, CAC’lar yatırımcıların üçte
ikisinin bir şirketin veya ülkenin yeniden yapı-
landırma teklifini kabul etmesi halinde diğer ya-
tırımcıların bunu desteklemeye mecbur olduğunu
öngörüyor. Bu mekanizma yeniden yapılandırma
sürecini durdurmak ve fidye talep etmek gibi spe-
külatif anlaşmayı reddetme durumlarını engeller.
Fakat CAC’lar pek çok yargı bölgesinde yazılan
ülke borçları için mevcut değil, dolayısıyla bu
durum sahayı akbabalara açık bırakıyor.
Buna ek olarak, CAC’lar her derde deva değil.
Eğer öyle olsalardı, öncelik sırası ve adil muamele
gibi hususları ayrıntılı şekilde açıklayan yurt içi
iflas hukukuna ihtiyaç olmazdı. Ayrıca hiçbir
devlet CAC’ları yurt içi yeniden yapılandırmaların
çözüme kavuşturulması için yeterli bulmuyor.
Özellikle, CAC’lar “kümelenme” probleminden
muzdarip. Örneğin bir CAC, her bir tahvil sınıfı
sahiplerinin %75’ini gerektirirse, akbabalar yal-
nızca bir tahvil sınıfının %26’sını satın alabilir ve
tüm yeniden yapılandırmayı bloke edebilir. (Mev-
cut Yunanistan borç yapılandırması bu sorunla
karşı karşıya gelmek zorunda kalmıştı.)
ICMA’nın yeni çerçevesi bir çıkış yolu sağlıyor
gibi görünüyor. Nitelikli çoğunluk, etkilenen se-
rilerin tamamındaki tediye edilmemiş borçlanma
senetlerinin toplam anapara meblağının kabulüy-
le tanımlanacaktır. Nitelikli çoğunluğun kararları
diğer tüm yatırımcıları bağlayacaktır.
Fakat bu da problem teşkil ediyor, küçük
alacaklılar kendilerine büyük alacaklılarla aynı
muamele yapılmasını sağlayacak şekilde oy kul-
lanabilir. O zaman büyük alacaklılar hangi yola
müracaat edecek? İflas mahkemesinde, onların
itiraz etmek için gerekçesi olacak ve yargıç hisse
senetlerini tartmak zorunda kalacaktır.
Bu sorunlar özellikle ülke borcu yeniden ya-
pılandırmaları bağlamında önemli, çünkü bir
ülkenin kaynakları üzerinde hak talep edenlerin
arasında yalnızca resmi alacaklılar olmayacak,
diğerleri de olacaktır. Örneğin tahvil sahiplerine
tam ödeme yapılırsa diğerlerine (emeklilere)
ödeme yapılmayabilir. ABD İflas Kanunu’nun
9. Bölümü kamu tüzel kişilikleri için geçerlidir
ve Griesa ile akbabaların aksine bu hakları tanır.
Günümüzde, uluslararası topluluk iki zorlukla
karşı karşıya. Birincisi, eski şartlar kapsamında
yazılan ve Griesa hükmü kapsamında yeniden
yapılandırılamayan yüz milyarlarca dolarlık borç-
larla uğraşmak. İkincisi, gelecekte konulması
gereken şartlara karar vermek.
Yatırımcı toplumu ciddi bir teklifte bulundu.
Fakat bu büyüklükteki değişikliklerin alacaklılar
ve borçlu devletler arasındaki görüşmelere dayalı
olması zorunlu. Ayrıca anlaşmaların şartlarında
da küçük düzeltmeler yapılmasından daha fazla-
sına ihtiyaç var.
Birleşmiş Milletler’de (BM) SDRM’lerin ku-
rulmasını teşvik etmek için başlatılan bir girişim,
önde gelen ekonomi öğretim üyelerinin ve uygu-
layıcıların desteğini alıyor. Uluslararası finans
piyasalarına ABD mahkemelerinin verdiği zara-
rın giderilmesi için küresel çabalar ilk iyi adım.
Sağlıklı bir küresel ekonomi için, akbabalar yere
çakılı kalmalı.
EDİTÖR NOTU:
Akbaba:
Batık borç senetlerini ucuza alıp, zamanı geldiğinde tam
bedeli takibe alma ve dava açma konusunda uzman finans şirketleri.
Akbaba Fonu:
Yeni finansal yapı; bütünleşik dev bankalar ile
yatırım bankaları, “akbaba fonları” denilen vurgun peşindeki
kısa vadeli oynak fonlar ve bankaların yarattığı özel yatırım
araçlarından oluşan “gölge bankacılık sistemi”nin tamamı.
Telif Hakkı:
Project Syndicate, 2014.
Günümüzde,
uluslararası
topluluk iki
zorlukla karşı
karşıya. Birincisi,
eski şartlar
kapsamında
yazılan ve
Griesa hükmü
kapsamında
yeniden
düzenlenemeyen
yüz milyarlarca
dolarlık borçlarla
uğraşmak.
İkincisi, gelecekte
konulması
gereken şartlara
karar vermek.
EKONOMİK
FORUM
91
i
