91 / 132
güvenlik stratejilerinin bileşen ve bağlamları değişi-
yor. Her türlü strateji analizinde, ülkenin geleceğini
belirleyecek savunma alanındaki yönetişim ilkelerini
sıralayacak bir belge de oluşturulmalı.
➔
Üretim alanında “ölçek etkisi” hızla yükselen
“işbirliği bilinci” gerektiriyor. Örneğin tarımsal
üretimde mülkiyeti birleştirerek rekabet edebilir
ölçeği yaratmanın güçlüğü dikkate alınarak, “hiz-
mette birleştirmeyi özendirecek destek sistemi”
gerektiriyor. Çok küçük ölçekli işletme yapımımız,
“rekabet edebilir ölçek, rekabet edebilir teknoloji ve
rekabet edebilir yönetişime” kavuşturabilmek için
uzlaşılmış politikalar geliştirilmeli.
➔
Rekabet koşullarını ulusal sınırlardaki güç-
ler değil, yüksek küresel standartlar belirliyor. Bu
açıdan “dışa açılma” ile “dünyaya açılma” kavram-
ları çerçevesinde alınacak önlemlerde netleştiren
metinler olmalı.
➔
Teknolojiye erişilebilirliğin kolaylaşması,
teknolojinin yarattığı “kalite homojenliği” üretimi
menşe odaklı olmaktan çıkarıyor, satışları da “marka
ve imaja bağımlı” hale getiriyor. Marka ve imaj so-
runlarını irdelemeyen bir protokol imzalanmamalı.
➔
Dönüştürme ve işlem maliyetleri arasındaki
dengenin, işlemmaliyetleri lehine gelişmesi, analizle
yönetim ihtiyacını artırıyor. İşlem maliyetlerinin
artması, aynı zamanda işyeri yönetiminde bağımsız
değişkenlerin de artması anlamına geliyor. Bağım-
sız değişkenlerin yönetiminde kolektif önlemlerin
hayatı önem taşıdığı biliniyor. Maddi ve kültürel
zenginlik üreterek, toplumrefahını artırma iddiasını
taşıyan her belge, yeni ticaret örgütlenmesindeki
sorumlulukları ortaya açıkça koymalı.
➔
Satıcı piyasalar egemenliğini, hızla alıcı piya-
saların egemenliğine bırakıyor. Herhangi bir elekt-
ronik araçla erişebildiğimiz her yerdeki üreticiler
potansiyel rakibimiz, tüketiciler potansiyel müşteri-
miz. Böylesine geniş kapsamlı pazar ağında kolektif
iş istihbaratı, serbest ve adil piyasada girişimcinin
rekabette şans eşitliğini korumanın araçlarından
biri. Siyasi irade ve iş dünyası, kolektif gücünü iş
istihbaratı için nasıl kullanacağını da paylaşmalı.
➔
Yatırım cazibesi yaratmak için, geniş pazar,
merkezi konum, dışa ve dünyaya açık algı, nitelikli ve
yenilikçi iş gücü, ileri düzeyde gelişmiş fiziki sermaye
stoku, yüksek düzeyde gelişmiş hukuk sistemi, güçlü
orta sınıf, dünyanın kabul ettiği marka gerekiyor. Bu
temel sorunlarla ilgili fikri açıklamayan bir talebin
kitleler arasında karşılık bulmayacağı bilinmeli.
➔
Birikim, bilinç, bakış açısı, buluş, beklenti ve
bereket üretimi insani gelişmenin özü. Birey, top-
luluk ve toplum bilincinin bileşenleri olan “çevreyi
sezme, öğrenme ve açıklama, kendi olanak ve kısıt-
larını bilme, gelecek planlama, gelişmede öncelik
belirleme, öngörme ve önlem alma disiplini” önem
taşıyor. Çerçeve konuları tartışırken, mikro ölçekteki
bu konuları nasıl ele alacağına ilişkin protokoller
ciddi şeyler söylemeli.
➔
İnsan doğasının evriminde-
ki değişmelerin hızlanması,
erişebilirliklerin yarattığı
kültürel etkileşim günü-
müz insanını derinden et-
kiliyor. Yeni iletişim, etkile-
şim ve eklemlenme sürecinde
toplumun yararlarını en çoğa
çıkaracak önlemler gerektiriyor.
Protokollerde siyasi irade bütün bu
alanlarla ilgili analiz ve sentezlerini
net olarak ortaya koymalı.
➔
İnsan psikolojisinin bileşenlerini
oluşturan sosyal, zamansal, mekânsal ve deneysel
mesafeler yeniden biçimleniyor. İnsanın dış düzlem-
le bağlantıları sıklaştıkça iç düzlemlerindeki psikolo-
jikmesafelerinin kurulması ve dengelenmesi sağlıklı
yaşamın merkezi sorunu haline geliyor. Siyasi irade
kolektif gücü kullanırken bu temel bireysel sorunları
da derinlemesine irdelemiş olmalı.
➔
Eğilimlerin yarattığı değişim ve dönüşüm;
dünü, günü ve yarını planlamanın “dilini” değişti-
riyor. Adlandırma, kavramlaştırma, düşünce pro-
jelendirme ve kapsayıcı kurumlar yaratma süreçleri
farklılaşıyor. Siyaset farklılaşan dili sorun etmiş, bir
senteze ulaşmış olmalı.
➔
İnsan doğasının haklı çıkardığı “kötülük asla
çıplak gelmez, mutlaka üzerine kutsal şal örter” ge-
nellemesin aşacak bir “şeffaflık, hesap verebilirlik”
arayışı da siyasi irade belgelerinde yer bulmalı.
➔
Toplumsal ilişkilerde mekândan bağımsızlaş-
ma çok uzaklarla etkileşim içine girebilme, mekân
mesafelerini yeniden tanımlamayı gerektiriyor. Ani
temasların etkileri giderek artıyor. Gelecek inşa
etme iddiasında olan bir programın içeriğinde, bu
konular da ağırlıklı olarak yer almalı.
➔
Değişim ve dönüşümlerin niteliği, popülist
aşırılığın basit formüllerine sığınılması durumunda
zayıflıyor. Hızlı ve sürekli değişim sosyal sorunların
keskinleşmesine yol açıyor, küllenmiş önyargıları
öne çıkaran çatışmalar diriliyor. Aç gözlülük ve so-
rumsuzluk, aklı bir inanca ve ideolojiye, önyargıya,
yerleşik doğruya, kalıp düşüncelere ve ezberlere
teslim etme tehlikeli hale geliyor. Farklı seçimle-
ri olan ve gelecek inşa etme iddiası taşıyan lider
eksikliği toplumun enerjisini ciddi biçimde israf
ediyor. Sloganların ciddi fikirlerin yerine konması
iç barışı zedelediği gibi, toplumda uzlaşma iklimini
de bozuyor. Kibir ve üstünlük inancı, kapsayıcı değil
ayrıştırıcı davranışları besliyor. Ödünsüz gözetim
ve denetim eksikliği, adalet duygusunu zedeliyor,
temel güç kaynağı olan karşılıklı güveni sarsıyor,
çürütüyor. Bütün bu temel girdileri dikkate almamış
bir siyasi irade belgesi ne işe yarar?
Umuyorumki, ülkemizin derinlerdeki gündemi-
ne ilişkin size bir fikir vermiştir.
İnsan doğasının
haklı çıkardığı
“kötülük asla
çıplak gelmez,
mutlaka üzerine
kutsal şal örter”
genellemesini
aşacak bir
“şeffaflık, hesap
verebilirlik”
arayışı da
siyasi irade
belgelerinde yer
bulmalı.
EKONOMİK
FORUM
91
i