Forum 264

EKONOMİK

FORUM

Britanya’daki referandum sonuçları,

AB için bir alarm zilidir. AB’nin gerçek

anlamda bir vatandaşlar Avrupası yarata-

bilmesi, hem siyasi partiler yoluyla halkın

Avrupa düzeyinde katılımını sağlaması,

hem de üye devlet liderlerinin AB’yi bir

günah keçisi olarak kullanmaktan vaz-

geçerek, AB’nin kendi halkları nezdinde

tanıtılması ve anlaşılması için sorumluluk

üstlenmesi ile mümkün olabilir. Bunun

için, kurucu antlaşmaların revizyonu da

dahil olmak üzere kapsamlı bir strateji

oluşturulması bundan sonra bu gibi du-

rumlarla karşılaşılmaması için gereklidir.

Aşırı sağ hareketleri umutlandırdı

Britanya halkının AB üyeliğinden ay-

rılma yönünde karar alması, bazı AB üye-

si devletlerdeki aşırı sağ hareketleri de

umutlandırdı. Fransa’da Marine Le Pen,

Hollanda’da GeertWilders, İtalya’da Matteo

Salvini gibi siyasetçiler kendi ülkeleri için

de AB üyeliği için referandum yapılması

çağrısında bulundular. Bu aşırı sağ liderle-

rin oy oranlarını artırmaya devam ederek,

iktidara gelmeleri durumunda bu sözlerini

uygulamaya geçirmeyi hedefleyecekleri

öngörülebilir. Üye devletlerde aşırı sağın

yükselişi AB’yi de tehdit eden bir hal ala-

bilir. Bunun için bu hareketlerin önünün

kesilmesi için, merkez partilerin kendilerini

yenilemeleri ve aşırı sağın beslendiği eko-

nomik durgunluk ve işsizlik gibi sorunlara

çözümler üretmeleri gerekmektedir.

Bundan sonra ne olabilir?

Referandum sonuçları üzerine gö-

revinden ayrılacağını açıklayan Britanya

Başbakanı David Cameron, referandum

sonuçlarını Parlamento’ya sunmak ve

ayrılma başvurusunu yapmak üzere adım

atmayacağını, bunu yeni seçilecek lidere

bırakacağını ifade etti. Dolayısıyla, yeni

Başbakanı zor bir görev bekliyor olacak.

Referandum sonrasında Britanya kamu-

oyunda bir pişmanlık ve kızgınlık oldu-

ğu da görülüyor. Büyük ölçüde mantığa

değil duygulara dayalı olduğu görülen

AB’den ayrılma yönündeki oylar, İngiliz

pound’unun görülmemiş biçimde değer

kaybetmesine neden olurken, AB ülkele-

rinde yaşayan Britanyalılar ile Britanya’da

yaşayan diğer AB vatandaşlarının gelece-

ğinden, Britanya’nın AB üyesi olarak taraf

olduğu ticaret anlaşmalarındaki statü-

ANALİZ

sünün ne olacağını kadar birçok alanda

belirsizlik ve paniğe yol açtı.

İskoçya’nın durumu

İskoçya Birinci Bakanı Nicola Sturge-

on yaptığı açıklamada, İskoçya’nın AB’de

kalması için tüm opsiyonları değerlendi-

receğini ve İskoçya’nın bağımsızlık refe-

randumunun tekrarlanabileceğini ifade

etti. Bunun yanında, ikinci bir referandum

yapılması için başlatılan dilekçe 3 milyon

imzaya ulaştı. Asgari 100 bin kişinin imza-

ladığı bir dilekçenin Parlamento tarafın-

dan görüşülmesi gerekiyor. Dolayısıyla bu

dilekçenin de Parlamento tarafından gö-

rüşülebileceği ve ikinci bir referandumun

imkansız olmadığı görülüyor. Bundan

sonra olacakları ve alternatif senaryoları

kısaca ele alalım:

Yeniden referandum

Cameron’un yerini alacak lider refe-

randum sonrasında oluşan panik hava-

sını, AB’den ayrılma kampanyasının boşa

çıkan vaatlerini, İskoçya, Kuzey İrlanda

ve Londra’nın büyük ölçüde AB’de kalma

yönünde oy vermesini, gençlerin tep-

kisini vs. dikkate alarak, referandum so-

nuçlarını Parlamentoya sunmaz, erken

seçime gider ve ikinci bir referandum

düzenlenmesi yönünde adım atar. Re-

ferandumda bu kez AB’de kalma yanlıları

kazanır. Britanya’nın geçtiğimiz Şubat

ayında AB Konseyi ile üzerinde anlaştığı

uzlaşma geçerlik kazanır.

Yumuşak Brexit

Cameron’un yerine seçilecek yeni Baş-

bakan, referandum sonuçlarını Parlamen-

to’ya sunar. Parlamento onayından sonra,

AB’ye üyelikten ayrılma yönünde başvuru

yapılır. AB üyeliğinden ayrılma anlaşması

için Lizbon Antlaşması’nın 50. Maddesi

uyarınca müzakereler başlar. Müzakere-

ler sonrasında, Britanya’nın AB iç pazarı-

na erişimini sağlayan, Avrupa ekonomik

alanı veya gümrük birliği türü bir ticari

ortaklığı içeren, dış ve güvenlik politikası

gibi alanlarda işbirliğini mümkün kılan bir

Ortaklık ve İşbirliği Antlaşması imzalanır.

Sert Brexit

AB üyesi devletler, Britanya’daki refe-

randum sonuçlarının açık olduğuna karar

verir ve ayrılma sürecini hemen başlatır.

Müzakereler uzar ve birçok konuda uz-

laşma sağlanamaz. Sonuçta Britanya için

özel bir ortaklık değil, üçüncü ülke sta-

tüsü getirecek şekilde Britanya üyelikten

ayrılır. Bu durumda, İskoçya Britanya’dan

ayrılarak, AB’ye başvurma kararı alır. Kuzey

İrlanda, İrlanda ile birleşmek için girişim-

de bulunur. Diğer bazı AB ülkelerinde de

üyelik için referandumlar düzenlenir.