Forum 264

EKONOMİK

FORUM

ANALİZ

dum sürecinde, AB’den çıkışı destekleyen

kampanyada AB bütünleşmesi, göçmen-

ler ve genelde yabancı karşıtlığının (bu

bağlamda Türkiye’nin üyeliği “tehlikesi” de

kampanya da koz olarak kullanıldı) prim

yapmasının ve referandum sonucunda bu

kampanyanın “zafere ulaşması”nın, AB ge-

nelinde yabancı düşmanlığını körükleyen

kesimlerin elini güçlendireceğini tahmin

etmek zor değil. Hemen referandum erte-

sinde Fransa’daki Milli Cephe’nin başkanı

Marine Le Pen ve Hollanda’da Hollanda

Özgürlük Partisi lideri GeertWilders’in attığı

“zafer çığlıkları”bu beklentiyi güçlendiriyor.

AB bütünleşme

sürecinin yavaşlaması

BK’daki referandum sonucu, birçok kişi

tarafından, AB üzerindeki etkisi açısından

1989 yılında Berlin Duvarının yıkılmasına

benzetiliyor. Ancak Berlin duvarının yıkıl-

masının yarattığı Avrupa’nın birleşmesi ve

bütünleşmesi sürecinin hızlanmasının tam

tersi bir etki yaratması bekleniyor. Görünüşe

göre, AB’de barış ve birliktelik siyaseti ya-

panlar değil, nefret siyaseti yapanlar yükse-

lişte. Bu durum da AB bütünleşme sürecini

ve bu sürecin liberal demokratik değerlerini

sallantıya sokuyor. Sonuçta AB’nin dağıl-

bağlayıcı olmadığı savunuyorlar. Nihai ka-

rarın çoğunluğu AB’de kalmaktan yana

olan Parlamento tarafından alınabileceğine,

İskoçya ve Kuzey İrlanda Parlamentolarının

AB’den çıkma kararını onaylamayabilece-

ğine, daha önce başka AB üyelerinin (Dani-

marka Maastricht Antlaşmasının, İrlanda ise

Lizbon Antlaşmasının onay sürecinde) farklı

nedenlerle gerçekleştirdikleri referandum-

lardan olumsuz sonuç çıkınca yaptıkları gibi

referandumun tekrarlanabileceğine dikkat

çekiyorlar. Bunun için şimdiden 4 milyon

imza toplandığını söylense de, başta An-

gela Merkel olmak üzere AB üye devlet

liderleri artık referandum sonucundan geri

dönüş olmayacağını ifade ediyorlar.

Pound’un değeri

ciddi biçimde düştü

Yaşanan şokun atlatılmaya çalışıldığı

bu dönemde BK vatandaşları tarafından

verilen kararların ülke üzerindeki olumsuz

etkileri şimdiden görülmeye başladı bile.

BK’nın para birimi Pound’un değeri ciddi

biçimde düştü; Londra Borsası geriledi. İs-

koçya BK’dan ayrılma yönünde iki yıl önce

yaptığı referandumu tekrarlayacağını söy-

leyerek, başbakan düzeyinde AB yetkilileri

ile temasa başladı.

Söz konusu referandum sonucunun AB

tarihinde bir dönüm noktası teşkil edece-

ğine şüphe yok. Ancak bu sonucun uzun

ve belirsiz bir boşanma sürecinin sadece

başlangıcı olduğunun da anlaşılması lazım.

Birçok belirsizliğe gebe olan bu“ayrılma sü-

reci” konusunda net değerlendirmeler ya-

pabilmek için, bilinmesi gereken unsurların

başında BK’nın AB’den ayrılma koşulları ge-

liyor. AB müktesebatına, Lizbon Antlaşması

ile eklenen “ayrılma hükmü”, Antlaşma’nın

50. Maddesinde yer alıyor. Bu maddenin

işletilmeye başlaması için, ayrılmak isteyen

üye devlet olarak BK’nın resmen başvuru

yapması gerekiyor. Bu başvurudan sonra

AB ve BK bir“ayrılma anlaşması”yapabilmek

için müzakereleri başlatabiliyorlar. İki yıla

kadar uzayabilecek bu müzakereler için ek

süre gerekip gerekmediğine ise, 27 AB ül-

kesinin oybirliği ile karar vermesi gerekiyor.

Çıkış süreci için zirve yapıldı

AB liderlerinin BK’daki referandum

sonucunu değerlendirdikleri 28-29 Hazi-

ran tarihli zirvede, BK’nın çıkışının, AB’nin

Yunanistan’ın ekonomik durumu, mülte-

ci krizi ve komşu bölgelerdeki krize karşı

politika belirlemeye çalıştığı bu günlerde

daha fazla belirsizlik ve dolayısıyla istikrar-

sızlık yaratmaması için, çıkış sürecinin bir an

önce başlatılması istendi. Bu talebe karşın

BK’nın AB’den ayrılmasının beş yıl kadar

sürebileceği konuşuluyor. Ancak bu süreç

tamamlanıp BK AB’den resmen ayrıldıktan

sonra, AB ile BK arasında bu sefer bir“ortaklık

anlaşması”yapılması gündeme gelebilecek.

Sözkonusu AB zirvesinin sonuçlarında da

ifade edildiği gibi, anlaşmanın koşullarının

belirlenmesinde bu kez AB ağırlığı hissedi-

lecek. Zirve sonuç belgesinin ancak iki sayfa

olmasına rağmen, ayrıntıya girildi ve BK’ya

“AB tek pazarının bir parçası olarak kalmak

istiyorsan, kişilerin serbest dolaşımına karşı

çıkmaman gerekir” denildi. Bu vurgunun

nedeni, referandum sürecinde, AB’den ay-

rılmak isteyen kesimlerin en fazla kişilerin

serbest dolaşımına karşı çıkmaları ve AB’den

bu tavizi koparamamış olan Cameron’ı ba-

şarısızlıkla suçlamış olmaları…

Milliyetçi popülist

partilerin güçlenmesi

Bu aşamada BK’daki referendum sonu-

cunun AB üzerindeki olası etkileri konu-

sunda şunlar söylenebilir: BK’da referan-