115 / 132
115
EKONOMİK
FORUM
tadır. Bu nedenle bu ilk iki yıllık süre tedavi
açısından ‘fırsat penceresi’ olarak tanımla-
maktadır. Erken başlanmış tedavi ile he-
defleri tutturmak daha olasıdır. Erken tanı,
hastalık şiddetinin başlangıçta belirlenme-
si, erken ve etkili tedavi ilk hedeftir.
●
Hastalığı baskılayarak, hastanın ya-
şam kalitesini düzeltmek, günlük ve mes-
leksel aktivitelerini eksiksiz yerine getirebil-
mesini sağlamak ve bunu sürdürebilmek,
●
Eklemlerde oluşabilecek hasarla-
rı (dışarıdan görülebilen ve röntgen ile
tespit edilen) en aza indirmek ve hatta
engellemek,
●
Hastanın tedaviye aktif katılımını sağ-
lamak ve bilgilendirmek,
●
Hastaya en uygun tedaviyi vermek, et-
kinlik ve yan etki (kan tablosu değişiklikleri,
karaciğer ve böbrek fonksiyon testleri, vb)
açısından uygun takip sıklığını belirlemek,
●
Tedavinin mevcut bazı yandaş hasta-
lık veya durumlar ile ilgili etkileri açısından
hastayı tedavi öncesi (viral hepatit B ve
C, tüberküloz, gebelik, kalp yetmezliği,
hipertansiyon, kanser vb) değerlendirmek,
ayrıca hasatlığın kendisi veya kortizol gibi
bazı ilaçların etkisi ile gelişme riski olan
osteoporoz ve kalp hastalıkları açısından
izlemek gerekli önlemleri almak temel
hedeflerdir.
Tedavide kullanılan ilaçlar
Metotreksat, sulfasalazin, hidroksiklo-
rokin ve leflunomid gibi hastalığın sey-
rini olumlu yönde değiştiren, yavaşlatan
geleneksel temel etkili ilaçlar ilk tercih-
dir. Tedavide uzman hekim tarafından
belirlenen özel bir durum yoksa (alerji,
yan etki vb) önce bu ilaçlar ile başla-
nır. Metotreksat bu gruptaki en önemli
ilaçtır, tek başına veya hastalığı kontrol
edemediği durumlarda bu gruptaki di-
ğer ilaçlar ile uzman hekim tarafından
kombine (beraber) kullanılabilir. Bu ilaç-
ların etkinliği 2-3 ay bazen 6 aya kadar
uzayabilir. Bu dönemde ‘köprü tedavisi’
olarak düşük doz (5-10mg/gün pred-
nizon) kortizol önerilebilir. Kortizol ağrı
kesici değildir, bu amaçla kullanılmaz
ancak iltihabı baskıladığı için ağrı ve di-
ğer yakınmalar azaltır. Doz değişikliğine
kullanım süresine mutlaka hekim karar
vermelidir. Bu ilaçlardan (rejimin içinde
metotreksat olmak üzere) 3- 6 aylık kulla-
nımdan sonra yanıt alınamadığı veya de-
vam edilemediği durumlarda damardan
veya kas içine haftalık, 2 haftalık bazen 2
aylık periyodlar ile uygulanan biyolojik
tedavi ajanları (İnfliksimab, Adalimumab,
Golimumab, Certolizumab, Etanersept,
Rituksimab, Tocilizumab, Abatasept, gibi)
ya da son dönem kullanıma giren ağız-
dan alınan Xeljanz kullanılmaktadır. Bu
ilaçlar uzman hekimler tarafından has-
tanın durumuna göre seçilir. Her ilaç her
hasta için uygun değildir.
Tedavi süresi ne kadar?
Çoğunlukla yaşam boyu izlenmesi
gereken bir hastalıktır. Tedavinin etkinli-
ğini iyi değerlendirmek gerekir. Hastalık
klinik, laboratuvar ve radyolojik olarak
sessiz döneme girerse ilaç sayısı ve dozu
uzman hekim tarafından tekrar değer-
lendirilip, bazı değişiklikler veya azalt-
malar yapılabilir.
Ne sıklıkta kontrole gidilmeli?
Başlangıçta tedavinin etkinlik ve yan
etkilerini yakından izlemek için daha sık
kontrol istenebilir, daha sonra hastalık
durumuna (sessiz ve alevlenme) ve alı-
nan ilaçlara göre bazen değişmek ile
birlikte yılda 2-4 defa yeterli olabilir.
Engellenebilir mi?
Birçok mekanizma suçlanmak ile
birlikte başlangıçta da değinildiği gibi
oluşum mekanizmaları tam olarak açık-
lanamamıştır. Ancak bilinen bir gerçek
varsa o da sigaranın hastalık oluşumun-
da rolü olduğudur. Bu nedenle sigarayı
bırakmak için bir nedenimiz daha var.
Erken tanı ile hastalık ortadan kaldırılmaz
ancak hastalığı başta eklemler üzerinde
olmak üzere tüm sistemlerde yarattığı
hasar erken farkedilip, yavaşlatılıp veya
durdurulabilir.
Özel TOBB ETÜ Hastanesi İç Hastalıkları
ve Romatoloji Uzmanı Prof. Dr. Hamide
Kart Köseoğlu