114 / 132
EKONOMİK
FORUM
114
Kolon kanseri ve
kolonoskopinin önemi
Özel TOBB ETÜ Hastanesi
Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr.
Selim Karayalçın, “Kolon kanseri
gelişmeden polip döneminde
hastaya kolonoskopi ile tanı
konulur ve polip çıkartılarak
kanser olması engellenebilir” dedi.
Kolonoskopinin diğer yöntemlerden
üstünlüğü hastalıkları en detaylı şekilde
görebilmesi yanında işlem sırasında bi-
yopsi alınabilmesi ve gerektiğinde tedavi
(poliplerin çıkartılması gibi) yapabilmesin-
de yatmaktadır.
Kolonoskopi endikasyonları
kimlere yapılmalıdır?
Aşağıdaki şikayetler en sık kolonoskopi
endikasyonudur:
1-
Rektal kanama (dışkılama sırasında
kırmızı kan görülmesi)
2-
İshal ve/veya
kabızlık (yeni başlayan ve 3 haftadan fazla
devam eden)
3-
Sebebi izah edilemeyen
karın ağrıları
4-
Halsizlik (kansızlık sebebi
demir eksikliği olanlarda)
Aşağıdaki hastalıklar en sık kolonosko-
pi endikasyonudur;
1-
”Kolon kanseri” (kalın bağırsak kan-
seri) ve polipler
2-
Kronik inflamatuvar ba-
ğırsak hastalıkları (Ülseratif Kolit ve Crohn)
3-
Kolon divertikülleri
Kolon poliplerinde
kolonoskopinin yeri
“Kolon polipleri” kalın bağırsak iç yüze-
yinden gelişip bağırsak lümenine doğru
büyüyen oluşumlardır (Resim-1). Bunların
bir kısmı hiperplastik yapıya sahip olup
zararsız iken bir kısmı “adenomatöz” yapıya
sahip olup zamanla (5-10 yıl) %5 oranında
kanserleşirler. Polipin çapı >1cm ise veya
kişide birden fazla polip aynı anda varsa
bunlarda kanser riski daha fazladır. Kolon
kanserlerinin çoğu işte bu adenomatöz
özellik gösteren kolon poliplerinden gelişir.
Bu cins polipler 50 yaşlarında toplumun
%25, 70 yaşlarında ise %45 kadarında bu-
lunur. Polipler genelde klinik olarak belirti
vermediğinden tek tanı yöntemi tarama
amaçlı yapılan kolonoskopidir.
Tüm polipler kolonoskopi sırasında gö-
rülünce tamamen çıkartılmalıdır (Resim-2).
Küçük poliplerin bir sonraki kontrolü 3-5
yıl olmalıdır. 2cm.’den büyük polipler veya
tamamen çıkartıldığına emin olunamayan
poliplerin 2-3 ay sonra tekrar kolonoskopi
ile kontrolü gerekir. Kontrolde polip yoksa
bundan sonraki kontrol 3 yıl içinde olmalıdır.
Kolon kanserinde
kolonoskopinin yeri
“Kolon Kanseri” erkeklerde (akciğer
ve prostat sonrası 3. en sık) ve kadınlarda
(meme sonrası 2. en sık) sık görülen ancak
önlenebilen bir kanserdir. Ortalama risk
altındaki kişilerin hayatları boyunca ko-
lon kanserine yakalanma riski %5’dir ve bu
değer 50 yaşından sonra artmaya başlar.
Kanser tanısı alan hastaların %90 kadarı tanı
anında 50 yaşın üzerindedirler. Amerika’da
1987’den sonra kolon kanserinden ölüm-
ler (tanı sonrası hastaların %61 kadarı 5 yıl
yaşar) %53 azalmıştır ve bunun tek sebebi
kolonoskopi ile kolon poliplerinin çıkar-
tılması ve/veya kanserin erken tanısıdır.
Halen ekonomik sebeplerden bu taramaları
yapamayan ülkelerde ise kolon kanserin-
den ölümlerde artış devam etmektedir. Bu
sebepten toplumların kolon kanseri açısın-
SAĞLIK
Özel TOBB ETÜ Hastanesi Gastroenteroloji
Uzmanı Prof. Dr. Selim Karayalçın
Fotoğraflar:
TOBB Fotoğraf Servisi
K
anser tanısında erken tanı ha-
yatı kurtarır. Erken tanı koyabil-
mek için belirtiler oluşmadan
risk altındaki kişileri taramak
gerekir. Kanserler arasında bu açıdan en
başarılı olunan kolon kanseridir. Burada
daha kolon kanseri gelişmeden polip
döneminde hastaya kolonoskopi ile tanı
konulur ve polip çıkartılarak kanser olması
engellenebilir. Diğer taraftan yine belirtiler
olmadan kolonoskopi ile yapılan taramada
erken dönemde bir kanser yakalanabilir ve
operasyon ile hayat kurtarılabilir.
Özel TOBB ETÜ Hastanesi Gastroentero-
loji Uzmanı Prof. Dr. Selim Karayalçın da bu
hastalıkla ilgili deneyimlerini bizimle paylaştı.
Kolonoskopi işleminde tüm kalın ba-
ğırsaklar ile ince bağırsakların son 20 cm’lik
kısmı “kolonoskop” (anal bölgeden içeri
sokulan parmak kalınlığında bir endoskop)
adı verilen bir alet ile incelenir. Standart
işlem 20 dakika olup ek işlemlerin (polip
çıkartılması) araya girmesi ile 60 dakikaya
kadar uzayabilir. Emniyetli bir işlem olup
hasta rahatı için uygun ilaçlar ile konfor-
lu bir şekilde yapılabilmektedir. İşlemin
başarılı olması için bağırsakların uygun
bir şekilde temizlenmesi en önemli ön
hazırlıktır.
Kalın bağırsak hastalıklarının tanısında
en değerli işlem kolonoskopi olup alterna-
tifi yoktur. Önceleri bu amaçla “baryum-
lu kolon filmi” çekilirken kolonoskopinin
yaygınlaşmasından sonra terk edilmeye
başlamıştır. Yeni olarak “BT ile sanal kolo-
noskopi” ve “kapsül kolonoskopi” uygu-
lanmakla beraber hiçbiri kolonoskopinin
yerini alamamıştır.