25 / 132
25
EKONOMİK
FORUM
Tescilli coğrafi işaretlerin korunması
Coğrafi işaretlerin korunması hakkında
düzenlemeler yapılması; 08.06.1995 tarihli ve
4113 sayılı kanunun verdiği yetkiye dayanıla-
rak Bakanlar Kurulunca 24.06.1995 tarihinde
kararlaştırıldı. Coğrafi işaret başvurusu yapma
hakkına sahip kişiler ile tescil edilmiş coğrafi
işareti kullanım hakkına sahip kişiler, üçüncü
kişiler tarafından aşağıda sayılanların yapılma-
sını önleme hakkına sahip.
a)
Tescilli adın ününden herhangi bir bi-
çimde yarar sağlayacak kullanımlar veya tescil
kapsamındaki ürünleri andıran ya da çağrıştı-
rabilen ürünlerle ilgili olarak tescilli adın dolaylı
veya dolaysız olarak ticari amaçlı kullanımı,
b)
Sözcük olarak gerçek coğrafi yeri ifade
etmekle birlikte halkta haksız biçimde ürünün
başka yer kaynaklı olduğu izlenimini bırakan
kullanımı veya korunan adın tercümesinin
kullanımı veya“stilinde”,“tarzında”,“tipinde”,“tü-
ründe”,“yöntemiyle”,“orada üretildiği biçimde”
veya benzeri diğer açıklama veya terimlerle
birlikte kullanımı,
c)
Ürünün iç veya dış ambalajında, tanı-
tım ve reklamında veya ürünle ilgili herhangi
bir yazılı belgede doğal veya esas nitelik ve
özellikleri ile menşei konusunda yanlış veya
yanıltıcı herhangi bir açıklama veya belirtiye
yer verilmesi,
d)
Ürünün menşei konusunda haklı ya-
nıltabilecek biçimde ambalajlanması veya ya-
nılgı yaratabilecek diğer herhangi bir biçimde
sunulması.
Koruma kapsamı dışı durumlar
Tescilli coğrafi işaretin içinde ürünün öz adı
da yer alıyorsa, ürünün öz adının kullanımı 15
inci madde kapsamına girmez. Tescili yapılan
coğrafi isimler ürünün öz adı olamaz.
Coğrafi İşaretlerin Hukuka Konu Olması:
A)
Hukuk davaları
B)
Cezai sorumluluk
Hukuk davaları
1.
Coğrafi işaret hakkında tecavüz fiillerinin
durdurulması davası,
2.
Tecavüzün giderilmesi davası,
3.
Tecavüzün önlenmesi davası,
4.
Tecavüzün tespiti davası,
Tazminat davaları
1.
Maddi tazminat davası,
2.
Manevi tazminat davası,
3.
İtibar tazminatı davası,
6.
Delillerin tespiti,
7.
El koyma,
8.
Ürünler üzerinde mülkiyet hakkı
tanınması,
9.
Coğrafi işaretin silinmesi ve imha,
10.
Hükmün ilgililere tebliği, kamuya
yayın yoluyla duyurulması ve ilanı,
11.
İhtiyati tedbirler,
12.
İhraç ya da ithal edilen var ise bu
ürünlerin gümrüklerde el konulması.
Cezai sorumluluk
Coğrafi İşaret hakkına tecavüz halinde
verilecek cezalar işlem, fiil ve suça iştirak
(katılma) ayırımına bağlı olarak farklılıklar
gösterir. Kanuna uymayanlar hakkında ha-
pis cezası, para cezası, işyerinin kapatılması,
ticaretten men edilmesi yaptırımları geti-
rilerek, uygulamada etkinliğin sağlanması
amaçlanmıştır.
Coğrafi işaretten doğan haklara veri-
lecek cezaların alt ve üst sınırları aşağıdaki
gibidir:
1.
Dört yıla kadar hapis cezası,
2.
46.000 TL’ye kadar para cezası,
3.
İşyerlerinin bir yıldan az olmamak
üzere kapatılması,
4.
Tecavüz edenlerin bir yıldan az olma-
mak üzere ticaretten men edilmeleri.
Coğrafi işaret hakkına tecavüz
Coğrafi İşaret Hakkına Tecavüz Sayılan
Fiiller Tescil edilmiş coğrafi işaretler, bunların
kullanım hakkına sahip olmayan üçüncü ki-
şiler tarafından aşağıda yazılı biçimde kulla-
nımları coğrafi işaret hakkına tecavüz sayılır:
a)
Tescilli adın ününden herhangi bir
biçimde yarar sağlayacak kullanımlar veya
tescil kapsamındaki ürünleri andıran yada
çağrıştırabilen ürünlerle ilgili olarak tes-
cilli adın dolaylı veya dolaysız olarak ticari
amaçlı kullanımı,
b)
Sözcük olarak gerçek coğrafi yeri ifa-
de etmekle birlikte halkta haksız biçimde
ürünün başka yer kaynaklı olduğu izlenimini
bırakan kullanımı veya korunan adın tercü-
mesinin kullanımı veya “stilinde”, “tarzında”,