Sürdürülebilir
rekabet
ve girişimcilik
(II)
RÜŞTÜ BOZKURT
H
emen hemen bütün krizlerden son-
ra dört temel dinamik hız kazanır.
Birincisi, krizin yarattığı değişme
koşullarında konumlarını yitiren
ve
“tasfiye alanına”
girenler piyasadan çe-
kilmek zorunda kalır. İkincisi, krizin yarattığı
tehlike ve fırsatları gözlemleyerek, aldıkları
önlemlerle değişmelere
“uyum”
gösterenler
varlıklarını korur. Üçüncüsü de, kriz sonrasının
yeni normal koşullarının yarattığı
“fırsatla-
rı”
değerlendirenlerin yeniden konumlanarak
durumlarını güçlendirmesi söz konusu olur.
Dördüncüsü, bilim ve teknolojideki sınırları
zorlayarak
“öncü alanda”
konumlananlar yeni
buluşların, icatların, yöntemlerin ve inovas-
yonun yaratabileceği zenginlikten yararlanır.
Sürdürülebilir rekabet, yeni normal koşullarını
(kriz sonrası konsolidasyonu) iyi okuma, ona
göre konumlanmayı gerektirir.
TASFİYE ALANI
Toplumsal gelişmeye ölçeklendirilebilir ve
tanımlanabilir zaman aralıklarına bakıldığında
girişimci enerjinin yukarıda tanımlanan dört
dinamiğin belirlediği sınırlarda işlevini yerine
getirdiği görülür. Her büyük dönüşüm sonra-
sında mutlaka bir
“tasfiye alanı”
oluşur.
“Kimler tasfiye sürecini yaşar?”
soru-
sunun yanıtını şöyle verebilir: Ölçek erişilebi-
lirliğini yakalayamayan, rekabet gücü yaratan
teknolojik donanımlara erişemeyen, çağın ge-
rektirdiği hız ve esnekliğe uygun yönetim tek-
niklerini kullanamayan yöneticilerin egemen
olduğu iş yerleri piyasadan çekilir. Türkiye’de
düzinelerle iş yerinde yapılan gözlemlerde, çev-
reyi sezemeyen ve anlayamayan, kendi olanak
veya olanaksızlıklarını net biçimde anlamak
için emek ve zaman harcamayan, geleceğe dö-
nük alternatif senaryolar hazırlamayan yö-
neticilerin bulunduğu iş yerlerinin piyasadan
hızla çekilmek zorunda kaldıkları saptanıyor.
Piyasadaki değişmelere uyum sağlamak için ön-
lem almadan, işlerini analizle değil de alışkan-
lıklarla yönetenlerin ciddi kaynak israfına yol
açtıklarının da zengin örneklerine rastlanıyor.
Son iki yılda Türkiye’nin değişik yörele-
rinde, değişik sektörlerle yapılan “Ortak Akıl
Toplantıları”nda, iş yerini kurma ve geliştirme
planları yapanların sayılarının giderek arttığı
görülüyor. İş yerini kurarken ve geliştirirken,
işlerin kötü gitmesi ve kriz koşullarının or-
taya çıkması durumunda
“çekilme planları”
yapanların ise çok az olduğu, bu konunun iş
yeri yönetme kültürü içinde gerektiği kadar yer
almadığı da gözlemleniyor.
Üretim, ulaşım ve iletişim teknolojilerindeki
gelişmelerin yarattığı yeni karşılıklı bağımlılık
ilişkilerinin oluşturduğu ağlara dayalı kurumsal
yapıların
“çözülme ve yeniden örülme süreci”
alabildiğine hızlanıyor. İş çevresinin faktör
koşulları, talep koşulları, karşılıklı bağımlılık
ilişkileri, rakip stratejileri hızla değişiyor. Bu
hızlı değişim ve dönüşüm süreci, gelişme plan-
ları kadar odak değiştirme ve çekilme planlarını
da yönetmenin etkin araçları haline geliyor.
Bir girişimci,
“gelişme planları kadar çe-
kilme planlarını”
da ciddiye aldığı zaman
gerçek anlamda rolünü yerine getirmiş olur,
sürdürülebilir rekabeti yaratacak yapı, işlev ve
kültüre katkı yapabilir.
UYUM ALANI
Canlıların uzun ömürlü olanları, en güçlü-
ler ya da en akıllılar olmadığı, uyum yeteneği
yüksek olanlar olduğu evrim kuramında dile
getiriliyor. Uyum yeteneği sadece geliştirici
değil, koşullar elvermediği zaman en düşük
maliyetle çekilebilme bilgi ve becerisine sahip
olmayı kapsıyor. Sürdürülebilir rekabet ve giri-
şimcilik penceresinden bakıldığında, etkin bir
girişimcinin, panik içinde işleri tasfiye etmeye
kalkışmasının yanlış bir tutum olacağı söyle-
Sürdürülebilir rekabet yaratmada girişimcinin rolü ve işlevi
tartışmasız öneme sahip.
Sadece genç nüfusa sahip olmak,
genetik özellikleri ile girişimci bir toplum olmak da yeterli
değil.
Girişimcilik, değişen iş çevresine uyum için sürekli yatırım
yapılması, geliştirilmesi ve kendini yeniden üretmesi gereken bir
insani özellik.
YÖNETİM
100
EKONOMİK
FORUM
