76
EKONOMİK
FORUM
HABER
B
irleşmiş Milletler (BM) Genel Ku-
rulu’nda 2 Nisan 2013 tarihinde
imzalanan ve imza atan ülkeler
arasında Türkiye’nin de bulunduğu
Uluslararası Silah Ticareti Anlaşması (STA)
24 Aralık 2014’te yürürlüğe girdi.
1
Sessiz
sedasız yürürlüğe giren Anlaşma, bugüne
kadar 130 ülke tarafından imzalamakla bir-
likte bu ülkelerden sadece 60’ı Anlaşma’yı
onayladı (önce hükümetler imzalıyor sonra
parlamentolar onaylıyor). En fazla silah ih-
racatı yapan 10 ülke içinde bulunan Fransa,
Almanya, İtalya, İspanya ve İngiltere Anlaş-
ma’yı onaylarken, dünyanın en büyük silah üreticisi ve ihracatçısı
olan Amerika Birleşik Devletleri (ABD kendi başına silah ihracatı-
nın %30’unu elinde bulunduruyor) ise Anlaşma’yı imzalamasına
rağmen onaylamadı. Türkiye ve İsrail de Anlaşmayı imzalayıp
onaylamayan devletler arasında yer alıyor. Çin, Kanada, Rusya,
Hindistan ve Pakistan gibi diğer büyük silah ihracatçısı ülkelerin
ise Anlaşmayı henüz imzalamadığı
2
görülüyor.
Silah Ticareti Anlaşması’nın en büyük hedefi uluslararası
hukuka aykırı ticareti engellemek, yani sözleşmeye taraf olan
devletler, silahların savaş suçları ve soykırımlarda kullanılmasını,
karaborsaya düşmesini engellemek için önlemler alma taahhüdü
altına giriyor. Anlaşma’nın önemi ise ilk kez bir anlaşmanın
açıkça konvansiyonel silah akışının kontrolünü ve insan hakları
kurallarını içeriyor olması.
3
Anlaşma’nın yürürlüğe girmesiyle
birlikte konvansiyonel silahların soykırım, insanlığa karşı suç ve
savaş suçları işlemek amacıyla kullanıldığının bilindiği ülkelere
silah akışı engellenebilecek. BM Genel Sekreteri Ban Ki Moon,
bu doğrultuda, Anlaşma ile “silahların diktatörlerin, teröristlerin,
suç örgütleri ve insan haklarını çiğneyenlerin eline geçmesinin
önlenmesini umduğunu” belirtiyor.
4
ANLAŞMA’NIN BÖLGESEL DAĞILIMI
Uluslararası Silah Ticareti Anlaşması’nın bölgelere göre
dağılımına bakıldığında, Afrika kıtasında bulunan 54 devletten
yalnızca 34’ünün Anlaşma’ya imza attığı görülüyor. Afrika’nın
orta ve batı bölümlerinde yer alan devletlerin yanı sıra Mori-
tanya ve Libya sözleşmeye taraf olurken çatışmaların yoğun
yaşandığı doğu bölümü dışında kalıyor. Kuzey Afrika devlet-
Birleşmiş
Milletler Genel
Kurulu’nda kabul
edilen ve Türkiye’nin de
imzaladığı Uluslararası Silah
Ticareti Anlaşması 24 Aralık
2014 tarihinde yürürlüğe girdi.
Anlaşma,
savaş suçu ya da
soykırımda kullanılabilecek
silahların satışını yasaklıyor ve
Anlaşma’yla yasa dışı silah
ticaretinin azaltılması
hedefleniyor.
