ülkelerin ürettikleri silahları gelişmekte
olan ülkelere ihraç etmesiyle bu ülkelerdeki
sosyoekonomik şartlar daha da kötüleşiyor
ve insan hakları ihlalleri derinleşiyor. Silah
üretiminin dolayısıyla silah transferinin art-
masıyla birlikte küresel barış ve güvenliğin
sağlanması zorlaşıyor.
Uluslararası alanda çeşitli şekillerde
gerçekleşen silah ticaretinin olumsuz et-
kileri, küresel barışa ve güvenliğe tehdit
oluşturması, insan hak ve özgürlüklerinin
ihlâllerine destek olması itibarıyla, silah
ticaretinin önlenmesi için bir hukuk düze-
ninin oluşturulmasına ihtiyaç duyuluyor-
du. Uzun yıllar boyunca gerçekleşen insan
hakları ihlâllerine karşın BM, silah ticareti
konusunu 1988 yılında gündemine alabilmiş
ve 2 Nisan 2013’te Uluslararası Silah Ticare-
ti Anlaşması’nı kabul ederek üye devletlerin
imzalarına açabildi.
ULUSLARARASI SİLAHTİCARETİ
ANLAŞMASI’NIN İÇERİĞİ
Uluslararası Silah Ticareti Anlaşması
esas itibarıyla suç örgütlerinin bu silahlara
EKONOMİK
FORUM
77
i
leri içinde Mısır’ın geliştirmeye çalıştığı silah endüstrisine za-
rar vereceği veya frenleyeceği düşüncesiyle; Fas ve Cezayir’in
ise bölgesel kaygıları sebebiyle (örneğin Batı Sahra) Uluslara-
rası Silah Ticareti Anlaşması’na katılmadıkları düşünülüyor.
Afrika’da olduğu gibi Asya’da da benzer bir “ilgisizlik” gözlemle-
niyor. Bu durum ticari ve güvenlik kaygıları kadar Uluslararası
Silah Ticareti Anlaşması’nın getirdiği şeffaflık ilkesiyle de izah
edilebilir. Çin ve Hindistan sözleşmeye taraf olmazken, Güney
Kore ve Malezya’nın ihracatçı devletler olarak Anlaşma’ya taraf
olmaları Güney Doğu Asya’yı öne çıkarıyor. Japonya sözleşmeyi
imzalayan ama onaylamayan devletlerin arasında bulunuyor.
Amerika kıtasında ABD, Orta Amerika ve Karayip ülkeleri destek
verirken Kanada dışarıda kalmayı tercih etti. Avrupa cephesinde
bütün devletler imzaladı, onay süreci devam ediyor. Hiç kuşkusuz
bu tablo Uluslararası Silah Ticareti Anlaşması’nın coğrafi sınır-
larını daraltıyor.
ANLAŞMA’YA NEDEN GEREK DUYULDU?
Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü’nün
(SIPRI) 2013 askeri harcamalar verilerine göre dünyanın total-
de askeri harcaması 1747 milyar doları buluyor.
5
Günümüzde,
devletler ve özel şirketler yıllık sekiz milyondan fazla silah
üretiyor. Gelişmekte olan ülkelerin gayrisafi milli hasılasının
büyük bir oranı ise iç çatışmaları bastırma, ulusal güvenlik ihti-
yaçları gibi çeşitli sebeplerle silahlanmaya harcanıyor. Gelişmiş
Gülder DEMİR |
Editör
Ô
