Dolayısıyla PNR bilgisi üzerinden yapılacak
detaylı analizler, yolculuk öncesinde bir kişi-
nin yapacağı seyahate ilişkin temel verilerin
ötesinde, yolcu hakkında çok daha kapsamlı
bilgilere ulaşmaya imkân verebiliyor. Örne-
ğin ABD, 11 Eylül 2001 tarihinde gerçekleş-
tirilen saldırılar sonrasında PNR bilgisini,
terörle mücadelede önemli bir araç olarak
kullanmaya başlamıştır. Hava yolu ile ABD
sınırlarına gelen diğer ülke vatandaşlarına
ilişkin PNR numaraları, hava yolu şirketleri
tarafından toplanıyor ve bu veriler Havacılık
ve Ulaştırma Güvenlik Yasası (Aviation and
Transportation Security Act) kapsamında
ABD hükümeti ve ilgili kurumlarla düzenli
olarak paylaşılıyor.
AB’NİN MEVCUT PNR
UYGULAMASI NEDİR?
11 Eylül saldırıları sonrasında, terörle
mücadele kapsamında PNR bilgisini daha
etkin şekilde kullanmaya başlayan ABD gibi
EKONOMİK
FORUM
65
i
GÜNCEL
Avrupa da PNR bilgilerinin toplanması, depolanması ve sınır
ötesi paylaşımı konusunda çalışmalara başlamıştı. Ancak top-
lanan bilgilerin içeriği ve sınır ötesi paylaşımı konularındaki
görüş farklılığı, AB ile diğer üçüncü ülkeler arasında yürütülen
müzakerelerde tartışmalara neden olmuştur. Başka bir deyişle
AB’de kişiler serbest dolaşabilirken, yolculara ait verilerin AB
sınırlarında dolaşımı kısıtlıdır.
Hâlihazırda AB içinde İngiltere başta olmak üzere toplam
16 üye ülke kendi ulusal PNR sistemlerine sahip iken, mevzuat
eksikliği sebebiyle bu veriler Birlik genelinde etkin olarak payla-
şılamamaktaydı. Aynı zamanda AB içinde gerçekleştirilen uçuşlar
kapsamında yolculara ait PNR bilgileri, kısıtlı şekilde toplan-
makta (sadece kimlik bilgileriyle sınırlı) ve üye ülkeler arasında
paylaşılmıyordu.
Bu çerçevede özellikle Avrupa Parlamentosu, PNR bilgisinin,
kişisel veri olduğu noktasından hareketle, kişisel verilerin ko-
runmasına yönelik endişelerini sürekli olarak dile getirirken, söz
konusu bilgilerin okyanus ötesinde paylaşımı bir yana, herhangi bir
üye ülkeyle paylaşımında bile mesafeli davranmıştır. Avrupa Par-
lamentosu’nun kişisel verilerin korunması, özel hayatın gizliliğini
ihlal ve hukuka aykırılık gerekçesiyle ayak diremesi, AB çapında
bir PNR sisteminin oluşturulamamasının temel sebeplerinden bir
tanesi. Öyle ki, Komisyon tarafından bu konuya ilişkin hazırlanan
taslak yasa, 2011 yılından bugüne, yani neredeyse dört yıldır
Parlamento gündeminde. Parlamento’nun tüm ısrarına rağmen
AB, bugüne kadar aralarında ABD, Kanada, Avustralya ve Güney
Kore’nin de bulunduğu kimi ülkelerle PNR paylaşım anlaşmaları
imzalamış, ama söz konusu anlaşmaların içeriği Parlamento’nun
çekinceleri sebebiyle hep sınırlı kalmıştı.
CHARLIE HEBDO SONRASI PNR NEDEN GÜNDEME GELDİ?
Ocak ayı başında Paris’te mizah dergisi Charlie Hebdo’ya yö-
nelik saldırı ve sonrasında yaşananlar AB’yi, sadece PNR bilgisine
ilişkin politikasını değil, iç ve dış sınırların güvenliğine ilişkin tüm
