87 / 132
87
EKONOMİK
FORUM
toplanır ve film seyredilir tabii ki, çok
memnun ayrılırlar.
Çevre köylerin kadınları, fabrikalar
meydana çıktıktan sonra şehir sinemala-
rına gitmeye başladılar. Manto giyenler
görüldü. Fabrikadaki hanımlarla ahbaplık
kuranlar oldu. İnsan yüzüne çıkmayan
genç kızlar, fabrikada iş bulup para alma-
ya başladı. Çeyizlerini yaptılar. Çocuklar
pabuç giymeye başladı.
Yüzme havuzları, parklar Türk köylüsü-
nün tanımadığı şeylerdi. Bakırköy, Gemlik
ve Hereke’de deniz sporu tesisleri, Kayseri
ve Malatya’da yüzme havuzları, spor sa-
haları kurarak çevrelerine örnek oldular.
Atatürk’ün kurduğu fabrikalar çöl or-
tasında vaha gibi çevresine uygarlık saçan
müesseseler oldu.
Türkiye’nin ilk basma fabrikası
Dönemin önemli sanayi kuruluşların-
dan 9 Ekim 1937’de açılan ve Rusya’dan
narenciye karşılığı alınan krediyle kurulan,
2 bin 700kişinin çalıştığı Nazilli Basma
Fabrikası, Atatürk modeli fabrika tanımına
en uygun bir örneklerden biri.
“Fabrikanın kurulması önce yüzyıllar
boyu sürüp giden sıtma afetini yendi.
Fabrikanın kurulduğu alandaki bataklık-
lar kanallar açılarak kurutuldu ve sıtma
afetine darbe vuruldu. Fabrikada kurulan
hastane halka da yardım etmeye başladı.
Çevreye okaliptus ağaçları dikildi, ki-
nin (sıtma ilacı) dağıtıldı. Fabrika tüm işçi
guruplarının sorunlarına eğildi ve çözüm-
ler üretti. Çiftçinin ilkel ziraat aletleriyle
yaptığı tarımı modernleştirildi. Fabrika
açılmadan fabrikanın ihtiyacı pamuğu
yetiştirmek için 200 adet modern tohum
ekme makinesi getirildi.
Traktör, römork ve benzer tarım araç-
ları Nazilli’ye getirildi kullanılması çiftçile-
re öğretildi. Esnafın kazancı arttı, oteller,
lokantalar açıldı Nazili şehir görünümü
kazandı.
Nazilli’nin ilk kütüphanesi ve Sümer
çocuk kütüphanesi açıldı. 700 kişilik tiyat-
ro salonu yapıldı. Konserler, müsamereler,
temsiller, aile toplantıları, düğünler fabri-
kanın salonunda yapılır oldu.
1937 yılında kurulan Sümerspor Na-
zilli gençliğini tembellikten kahve köşe-
lerinden kurtardı
4
.”
İşte on binlerce kilometre ötedeki
Venezüella’ya örnek olan Atatürk Modeli
Fabrika…
KAYNAKLAR:
1)
Nazmi Kal’ın “Atatürk’ün Diktiği Ağaçlar”kitabından özetlenmiştir.
2)
Sinan Meydan.
3)
“Şeker Sanayii”, Nazım Taygun.
4)
“Bir Şehrin Yeniden Doğuşu Hakan Tapuçar”, Savaş Karataşlı, Volkan Arıkan, Emre Özkan.