106 / 132
EKONOMİK
FORUM
106
“Anal t k yetenek
yatırımı”
yapıyor muyuz?
Anal t k öncel kle, gözlem
yapma, olay veya olguları
adlandırma, adlardan
kavram ve ter mler
üretme, kavram ve
ter mlerden düşünceler
gel şt rme, düşüncelerle
davranışlarımızı
yönlend rmed r.
Ü
nlü bilim insanı Carl Sagan, evrende hiçbir şey değiş-
mese, her şey sabit olsaydı; bilime ihtiyaç olmayacağını
söylüyor. Evrendeki değişmeler hiçbir şeyi anlaşılma-
yacak kadar karmaşık, kaos halinde olsaydı o zaman
da bilim yapılamayacağının altını çiziyor. Biz insanlar düşünüyor,
araştırıyor, değişmeleri ve dönüşümleri yaratan etkenleri be-
lirliyor, öngörme ve önlem alma disiplini ile alternatif tepkileri
planlıyor ve yaşamımızı kolaylaştırmak için ilerliyoruz.
Bugünün uygarlıkları, bilginin sınırlarını genişletmek için
çabalayan insanların kanı ve canı pahasına yaratılmıştır.
Uygarlıkların yaratılmasının özünde insanın“analitik yetenek-
leri” vardır: Gözleyen, deneylen, biriktiren, bakış açıları geliştiren,
buluşlar yapan, beklentiler oluşturan insanoğlu adım adım iler-
liyor. İnsanoğlunun binlerce yıllık çabası, evrenle ilgili her şeyi
aydınlatmış değil. Uzayla ilgili karanlık alanımızın yüzde 95, mad-
deyle ilgili karanlık alanımızın yüzde 70 olduğunu en ileri bilim
kurumlarının yöneticileri söylüyor.
İnsanoğlu, bilim aracını kullanarak, değişik metotlar, araç-ge-
reçler geliştirerek ulaşılabilirliklerini ve erişilebilirliklerini artırıyor.
Bilimin özü de “analitik yeteneklere” dayanıyor: Analitik, gözlem
yapma, değişim ve dönüşümleri yönlendiren dinamikleri belir-
leme, oluşumu ortaya çıkaran bileşenleri saptama, oluşumun
ilerlemesi ve gelişmesini etkileyen doğrudan ve dolaylı etkileri içe-
ren bağlamları değerlendirmedir. Analizlerimiz bir dizi varsayıma
dayanır; varsayımlarla oluşturduğumuz zihni modele göre birikim,
bilinç, bakış, buluş, beklenti ve bereket üretme mekanizmalarını
harekete geçiririz. Analitik yeteneklerimizin genetikle bağlantısı
vardır, ama ağırlıklı olarak kültürden etkilenir; öğrenilir ve geliş-
tirilir. Bu temel varsayımdan hareketle analitik yeteneklerimizin
bileşenleri üzerinde durmak istiyoruz.
rustu.bozkurt@dunya.comRüştü Bozkurt