102 / 132
EKONOMİK
FORUM
102
Gel şen ülkeler n
sermaye musluğu
kapanıyor
Uluslararası bankalar
gel şmekte olan ülkelere
verd ğ kred ler 2015 yılında
800 m lyar dolar azalttı. Bu
boyutta sermaye çıkışlarının
muhtemelen pek çok
olumsuz etk s olacak. Para
b r mler güçsüzleşecek,
rezervler tükenecek ve h sse
ve d ğer varlık f yatlarında
da düşüş yaşanacak.
Nobel Ekonomi ödülü sahibi olan Prof. Joseph E. Stiglitz, Roosevelt
Enstitüsü’nün Baş Ekonomisti ve Columbia Üniversitesi’nde ders
vermektedir. Adam S. Hersh, Roosevelt Enstitüsü’nde Kıdemli
Ekonomist ve Columbia Üniversitesi’nin Politik Diyalog Girişimi’nde
misafir öğretim üyesi olarak görev yapmaktadır.
G
elişmekte olan ülkelerde bu yıl ciddi bir yavaşlama
var. Birleşmiş Milletler’in Dünya Ekonomik Durum
ve Tahminleri 2016 raporuna göre bu yıl büyüme-
leri ortalama sadece % 3.8 olacak. Bu oran 2009
finansal krizinden bu yana en düşük hız ve bu yüzyıl boyunca
sadece resesyon yaşanan 2001’de görüldü. Ve şunu göz önünde
bulundurmak çok önemli; Çin'in yavaşlaması, Rusya ve Brezilya’da
yaşanan derin resesyonlar büyümedeki geniş bir düşme halinin
sadece bir kısmını açıklıyor.
Çin'in (ana metallere olan küresel talebin neredeyse yarısını
oluşturmasıyla) doğal kaynaklara olan talebinin fiyatlarda keskin
düşüşlere yol açtığı, bunun da Latin Amerika ve Afrika’da birçok
gelişmekte olan ekonomiyi vurduğu doğru. Birleşmiş Milletler
raporunda 29 ekonominin Çin'in yavaşlamasından kötü etki-
leneceğinin çok muhtemel olduğunu belirtiyor. Ve Temmuz
2014’ten bu yana küresel petrol fiyatlarının yüzde 60’dan fazla
düşmüş olması petrol ihraç eden ekonomilerin büyüme tah-
minlerini daha da düşürdü. Fakat asıl endişe sadece emtia
fiyatlarının düşüyor olması değil.
Sermaye akışları tersine dönmeye başladı
Ciddi bir sermaye kaçışı olduğunu görüyoruz. 2009-2014 yılları
arasında gelişmekte olan ülkeler, kısmen gelişmiş ülkelerdeki para-
sal genişlemelerin faizleri sıfıra itmesi sonucu, toplamda 2.2 trilyon
dolar sermaye çektiler. Daha yüksek getiri arayışındaki yatırımcı ve
spekülatörler, para girişlerinin kaldıracı yükselttiği, varlık fiyatlarını
desteklediği ve bazı durumlarda emtia fiyat patlamalarına yol
açtığı gelişmekte olan ülkelere kaydılar. Örneğin Mumbai, Johan-
nesburg, São Paulo ve Shanghay borsalarının toplampiyasa değeri
finansal krizden bu yana neredeyse üç katına çıktı. Gelişmekte olan
Prof. Joseph
E. St gl tz