104 / 132
EKONOMİK
FORUM
104
Sur ye’de savaşın
sona ermes
Körfez ülkeler , Türk ye
ve İran’a kalıcı barışı
garant leyeb len bölgesel
b r çerçeve ç n yüz yüze
müzakerelere oturmaları
konusunda baskı
yapılmalıdır. Araplar, Türkler
ve İranlılar b nlerce yıldır
b r arada yaşıyor. Bölgeye
st krarlı b r düzen dış güçler
değ l b zzat bu toplumlar
get rmel d r.
Jeffrey D. Sachs, Columbia Üniversitesi’nde Sürdürülebilir Kalkınma
Profesörü, Sağlık Politikası ve Yönetimi Profesörü ve Dünya Enstitüsü
Direktörüdür. Ayrıca Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri’ne Milenyum
Kalkınma Hedefleri konusunda Özel Danışmanlık yapmaktadır.
S
uriye şu günlerde dünyadaki en büyük insani felaketi
ve en tehlikeli jeopolitik cehennemi yaşamaktadır.
Suriye halkı 400 binden fazla insanın öldüğü ve on
milyon kişinin evinden olduğu bir kan gölü içindedir.
Dış mihraklı hamilerin desteğini alan şiddet yanlısı mücahit
gruplar ülkeyi insafsızca yakıp yıkmakta ve halka huzur verme-
mektedir. Başkan Beşar El Esad rejimi, ABD ve müttefiklerinin
desteklediği Esad karşıtı kuvvetler ve İslamdevleti dahil bu savaşın
bütün tarafları ciddi savaş suçları işlemiştir ve işlemeye devam
etmektedir.
Buna çözüm bulmanın vakti gelmiştir. Ama bu çözümü bul-
madan önce savaşa yol açan şeyin şeffaf ve gerçekçi bir tanımı
yapılmak zorundadır.
Olaylar şöyle gelişti. Şubat 2011’de, tüm bölgede meydana
gelen ve “Arap Baharı” adı verilen olayların ortasında, Suriye’nin
başlıca şehirlerinde barışçıl protestolar sahnelendi. Esad rejimi
buna, olayları şiddet kullanarak bastırma (göstericilere ateş etme)
ile reform teklifleri getirme karışımı bir şeyle tepki verdi. Şiddet kısa
süre içinde tırmandı. Esad karşıtları rejimi kısıtlama yapmaksızın
sivillere karşı güç kullanmakla suçlarken, hükümet protestocular
arasında şiddet yanlısı mücahitler olduğunun kanıtı olarak asker-
lerin ve polislerin öldürülmesini öne sürdü.
Beyanları teyit etmek zor
Büyük olasılıkla daha Mart ya da Nisan 2011’de, rejim karşıtı
Sünni mücahitler ve ordular komşu ülkelerden Suriye’ye girmeye
başladı. Çok sayıda şahit, verdikleri beyanlarda yabancı mücahitle-
rin şiddet kullanarak polislere saldırdığını söyledi (Ancak, özellikle
de aradan beş yıl geçtikten sonra bu beyanları teyit etmek zordur).
ABD ve onun bölgedeki müttefikleri, Mısır’daki HüsnüMüba-
rek ve Tunus’taki Zeynel Abidin Ben Ali gibi kolayca düşürüleceği
zannıyla, 2011 ilkbaharında Esad’ı devirmeye çalıştı. Gözlemcilerin
ifadesine göre Katar Suriye içinde rejim karşıtı faaliyetlerin artma-
Prof. Jeffrey
D. Sachs