75 / 132
75
EKONOMİK
FORUM
M
adencilik sektörü açısından ‘kayıp yıl’
olarak geride bırakılan 2015, sektörün
2002’den itibaren devlet desteği ile sürdü-
rülen ihracat artışını sekteye uğrattı. Söz ko-
nusu düşüşün altında ise birçok etken var.
Ancak, sektörün ihracatını düşüren başlıca
neden Çin Halk Cumhuriyeti. Geçen yıl, Çin
pazarında görülen gerileme, 2014’te Çin’e
yapılan 1.8 milyar dolarlık ihracatın, 2015’te
yüzde 22 azalarak, 1.4 milyar dolar seviye-
sine düşmesine yol açtı. Geçmiş yıllarda da
sektörün başlıca ihracat pazarı olan Çin’in
2015’teki söz konusu ani değişimi maden-
cilik sektörünü olumsuz yönde etkiledi. Öte
yandan, metalik cevher fiyatlarındaki düşüş
de 2015’in ihracat gelirlerinin eksilmesine
neden oldu. Bahsi geçen sorunların etki-
siyle, 2014’te 4.6 milyar dolarlık madencilik
sektörü ihracatı, 2015 yılı sonunda değerde
yaklaşık yüzde 16 gerileyerek, yaklaşık 4 mil-
yar dolara, miktarda ise yüzde 5 gerileyerek,
20.1 milyon tona düştü. Ayrıca, 16 Haziran
2012’de çıkarılan maden ve orman izinle-
rinin Başbakanlık’tan alınmasını kapsayan
Başbakanlık Genelgesi’nin sektör üzerinde
olumsuz etkileri de 2015’te daha etkin bir
şekilde hissedildi. Bu genelgenin çıkma-
sıyla birlikte özellikle doğal taş sektöründe
sorunlar yaşanmaya başladı. Bu noktada,
maddi ve bürokratik engeller oluşturan
genelgenin uygulanmaya devam edilmesi
halinde, sektörün daha da zor durumla-
ra düşeceğini tahmin ediyoruz. Tasarıma
ağırlık verilmesi, katma değerli ürünlerin
üretilmesini sağlayacak. Bu ürünlerin satı-
şıyla birlikte ise Türkiye mermer ve doğal
taşının yurtdışındaki bilinirliğini ve ihracat
gelirlerini artırabileceğini düşünüyoruz.
M
evcut durumda hem Türkiye Taş-
kömürü Kurumu ( TTK) hem de
rödevanslı saha işletmecisi özel sektör
şirketlerinde taşkömürü üretimiyle ilgili
madencilik faaliyetlerinde bir belirsizlik
süreci hakim. TTK’da önemli ölçüde işçi
açığı ve buna bağlı üretim kayıpları söz ko-
nusu. Öte yandan, Zonguldak havzasında
devlet eliyle yapılan madencilik faaliyetle-
rinin önünün görülememesi gibi bir sıkıntı
mevcut. TTK’ya bağlı sahalarda kömür
üretimi yapan bünyemizdeki özel sektör
firmaları da sıkıntılı süreçten geçiyor.
Soma maden kazasından sonra çı-
kartılan ve Soma yasası olarak da bilinen
6552 Sayılı Torba Yasa ile yeraltı kömür
işletmelerine gelen yüklü ek maliyetlerin
rödevanslı saha işletmecilerine etkileri
ve dolayısıyla kentin içine girdiği sıkıntılı
durum Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı’na
ve hükümet yetkililerine odamızca her
platformda sürekli aktarılarak, Torba Yasa
ile gelen ek maliyetlerin karşılanması talep
edilerek, üretim ve istihdamın devamının
gerekliliği anlatıldı. Bu yoğun çabaların
sonucu Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlı-
ğı’nın ve hükümet yetkililerinin Torba Yasa
ile gelenmaliyetlerin karşılanması için yasa
çıkarılacağı sözüyle sektöre müjde verildi.
Ardından, 18 Şubat 2015 tarihinde Maden
Kanunu’na eklenen Geçici 29’uncu madde
ile torba yasayla gelen ek maliyetlerin fiyat
farkı olarak ödeneceği hükmü yürürlüğe
girdi. Ancak sonrasında fiyat farkı öde-
mesine dair hesaplamaların yayımlandı-
ğı Bakanlar Kurulu kararına göre, maliyet
farkının çok az bir kısmı karşılandı. Geçen
zaman zarfında ağır maliyetleri karşılaya-
mayan sektör sürekli kan kaybetti. Şirketler,
varlıklarını ellerinden çıkarmaya başladı
ve istihdam edilen kişi sayısı 5 bin 500’de
bin 500’e kadar düştü. Dolayısıyla kömür
üretimi durma noktasına geldi, hatta bazı
ocaklar kapandı.
6552 sayılı Torba Yasa ile kömür üre-
timine ton başı 60 TL ek maliyet geldi ve
Bakanlar Kurulu kararı ile bu tutarın sadece
22 lirası karşılandı. Ancak, geriye kalan 38
liranın da karşılanması, kent ekonomisi
ve sektörün devamlılığı için önemli. Zon-
guldak havzasındaki kömür madenciliği
faaliyetlerine destek verilmesi ile istihdam
ve dolayısıyla kömür üretim miktarı artar.
Destek verilirse istihdam ve
üretimmiktarı artar
Tasarıma ağırlık verirsek
ihracat gelirini artırabiliriz
Zonguldak Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı
Metin DEMİR
İstanbul Maden İhracatçıları Birliği
Yönetim Kurulu Başkanı Ali KAHYAOĞLU