Forum 262

EKONOMİK

FORUM

ARAŞTIRMA

ürkiye südürülebilir tarım sektöründe

üreticiye pozitif katkı verecek iki oluşum-

dan söz edilebilir. Bunlardan biri canlı seansa

dayalı ticaretin yapıldığı ticaret borsaları,

diğeri de kooperatifçilik faaliyetleridir. Artık

Türkiye tarım sektöründe ticaret borsalarını

birbirinden ayıran en önemli özellik arz ve

talebin karşı karşıya geldiği ve canlı seans

işlemlerinin yapıldığı salon işlemlerinin olup

olmadığıdır. Ancak, bu şekilde gerçek borsa-

cılık faaliyetinden ve fiyat oluşumundan bah-

setmekmümkündür. Bu gerçekten hareketle

son dönemde birçok borsada işlem salonları

oluşturuldu. Fakat salon işlemlerinin etkin

olarak çalıştığı borsa sayısı sadece 15. Birçok

borsada canlı salon işlemleri yapılmamakta,

borsa dışında yapılan tarım ürünlerinin alım

ve satımı borsada tescil ettirilmektedir.

Halbuki ticaret borsaları, tarım sektörün-

deki üreticinin ve devletin yüklerini azaltacak

niteliğe sahip. Çünkü çiftçinin ürünü piyasa-

nın mevcut şartları içinde gerçek değerine

ulaştığı zaman devletin tarım sektöründe

destekleme politikaları sebebiyle üstleneceği

mali yükün azalmasından söz edebiliriz. Ayrı-

ca, tarımürünleri ve hayvansal ürünlerin alım

satımının borsaya tescili ile kayıt dışı ekono-

minin kayıt altına alınması sağlanabilir. Böyle-

ce, devletin bu ürünlerde stopaj, KDV ve ver-

gi kayıp ve kaçakları önlenir. Yine, önceden

tahmini mümkün olmayan dalgalanmaların

istikrara kavuşturulması, taahhüt edilen ma-

lın vadeli alınması ile ihracat taahhütlerinin

zamanında, istenilen kalite ve fiyatta yerine

getirilmesi, tüketicinin menfaatlerine uygun

adil ve gerçek fiyatların oluşumuna katkıda

arım olmadan istikrarlı bir kalkınma ola-

mayacağı dikkate alındığında, ülkelerin

kalkınmalarını sağlamak açısından sürdürü-

lebilir bir tarımsal üretimin temin edilmesi

stratejik önem taşıyor. Sürdürülebilir tarımsal

üretim ise ancak üretimde kullanılan üretim

faktörlerinin tükenmesine ve bozulmasına

neden olmadan, bunları etkin bir şekilde kul-

lanarak, gelecek nesillere bırakmakla olabilir.

Bu hedefin gerçekleştirilmesi için, tarımsal

üretimin ana materyali olan toprak ve su po-

tansiyelinin üretime dönüştürülmesi, üretim

faaliyetlerinin düzenli, sürekli ve etkin ola-

rak yürütülmesi, gerekli tarımsal yatırımların

yapılması lazım. Dolayısıyla tarım sektörün-

de sermaye gereksiniminin tamamlanması

saydığımız faktörlere de işlerlik kazandıracak

niteliktedir. Fakat birçok ürünü yılda bir satılan,

buna karşılık bütün bir yıl masraf yapılan tarım

sektöründe sermaye birikimi zor yapılmakta,

kullanılabilir sermaye miktarı çoğu zaman

yetersiz kalmaktadır. Bunun önüne geçmek

ürkiye’de sürdürülebilir tarım konusu

daha çok organik tarımve iyi tarımuygu-

lamaları kapsamında ele alınıyor. Oysa konu

çok daha kapsamlı. Bu nedenle, sürdürüle-

bilir tarım (ve hayvancılık) tarım topraklarının

amaç dışı kullanımı, su kaynaklarımızın korun-

ması ve su havzalarının madencilik ve enerji

yatırımlarına açılması gibi konularla birlikte

ele alınmak zorunda. Tarım, GSMH’ya ve ih-

racata katkısı, işsizliğin önlenmesindeki rolü

nedeniyle giderek önem kazanan bir sektör

olarak dikkat çekiyor. Dolayısıyla sürdürülebilir

tarım bu açıdan daha da önem kazanan bir

alan olarak öne çıkıyor. Sonuçta, üretici tarım-

dan geçinecekse, başka bir deyişle tarımdan

atılan üreticilerin yarattığı işsizler ordusuna

katılmayıp üretime devam edecekse, bunun

yolu sürdürülebilir tarım uygulamalarının

geliştirilmesinden geçiyor.

bulunmak işlevsel bir borsanın özellikleri

arasında sayılabilir.

Bu nedenle, çok sayıda alıcı ve satıcının

işlem yaptığı etkin çalışan bir pazarlama sis-

teminin kurulabilmesi ve tam rekabet şartla-

rında fiyat oluşumunun sağlanabilmesi için

ticaret borsalarının günümüz gereklerine

göre yapılanması kaçınılmazdır.

Lisanslı depoculuk ve ürün ihtisas borsası

projelerinin entegre olarak tamamlanması

Türkiye’de tarım ürünleri ticaretinde yapısal

bir dönüşümün başlangıcı olacaktır. Bu sis-

teme uzun süre stoklanabilir ve standardi-

zasyon sorunu olmayan pamuk, hububat,

bakliyat gibi ürünler dahil olabilecektir.

"Canlı seansa dayalı

borsa ve kooperatifler

ticareti artırır"

"Katma değerli üretime

odaklanmalıyız"

"Tarım topraklarının

amaç dışı kullanımı

engel teşkil ediyor"

Vesile Nur GÜVEN

Tarım Kooperatifleri Merkez Birliği

Genel Müdürü

Şemsi BAYRAKTAR

Türkiye Ziraat Odaları

Birliği Genel Başkanı

Yaşar ÖZEL

Türkiye Ziraatçılar Derneği

(TZD) Genel Başkan Yardımcısı

için akılcı ve kalıcı önlemlerle sürdürülebilir

tarım faaliyetlerinin artmasını sağlayabiliriz.

Yine tarıma sermaye kazandırmanın temel

yollarından biri de ürüne değer katarak, çok

daha geniş bir kitleye ulaşılmasını sağlamak-

tır. Sadece ham ürünü değil, üründe katma

değeri artırıp, kârlılığı göstermek sektöre ivme

kazandıracaktır. Örneğin, fındıkta işlenebilir

mixtureyi artırmak gerekiyor. Çünkü, fındıkta

Türkiye’nin sağlayamadığı katma değeri bizden

ürün ithalatı yapan ülkeler sağlıyor. Bu ülkeler

fındığı değişik mamullere işleyerek, daha fazla

kazanç elde ediyor. Halbuki fırsatları ülkemizin

değerlendirmesi üreticimizin hamürün yerine

katma değer sağlayarak satması tarımda sür-

dürülebilirlik açısından önem arz ediyor.